Τουρλού και γκολ στην Πόλη

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ ΠΟΥ ΔΩΡΟΔΟΚΟΥΝΤΑΙ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ
ΤΩΝ ΓΗΠΕΔΩΝ ΜΕ ΜΕΤΟΧΕΣ ΣΤΗΝ
ΥΨΗΛΗ ΡΑΠΤΙΚΗ, ΕΚΒΙΑΣΜΟΙ, ΓΚΟΜΕΝΙΛΙΚΙΑ,
ΦΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΝΤΕΤΕΚΤΙΒ ΠΡΩΗΝ ΠΙΛΟΤΟΣ
ΠΟΥ ΕΙΡΩΝΕΥΕΤΑΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ. ΟΛΑ ΑΥΤΑ
ΣΤΗΝ ΙΣΤΑΝΜΠΟΥΛ ΤΟΥ ΤΖΕΛΙΛ ΟΚΕΡ, ΠΟΥ
ΜΠΟΛΙΑΖΕΙ ΜΕ ΟΛΙΓΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ
ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Το Πτώμα με τα ποδοσφαιρικά παπούτσια τραβάει την περιέργειά σου για το τι θα γίνει μετά, ποία η λύση του μυστηρίου; Αλλά δεν θα το συνιστούσα αναφανδόν σε λάτρεις του είδους, παρά μόνον εάν συντρέχουν οι εξής πρόσθετες παράμετροι: Πρώτον, να τους ενδιαφέρει η Τουρκία και ιδιαίτερα η Κωνσταντινούπολη (αλλά τότε θα τους παρέπεμπα αρχικά στον δικό μας Μάρκαρη- και όχι με στενά πατριωτικά κριτήρια!). Δεύτερον, να είναι φίλοι του ποδοσφαίρου. Πράγματι, αν ψάχνουμε για κάποια ειδοποιό διαφορά, σε αυτά τα δύο στοιχεία πρέπει να εστιάσουμε. Όλη η ιστορία διαδραματίζεται στην Πόλη: για όσους τυχαίνει να την γνωρίζουν, είναι πράγματι ωραίο και αστείο να διαβάζουν για το Ορτάκιοϊ, το Μπεμπέκ, το Αρναούτκιοϊ, ως τόπους όπου συμβαίνουν διάφορα. (Ξεχάστε την Αγιά Σοφιά, δεν εμφανίζεται πουθενά). Όπως είναι και περίεργο, ασύνηθες, να συναντάς ονόματα όπως Τζεμ Τουμέρ, Ντιλέκ Αϊτάρ, Αϊσού Σαμαντζί σε ένα τέτοιο αφηγηματικό πλαίσιο. Διασκεδαστικό, καθ΄ ότι τρόπον τινά παράταιρο. Ενώ σε ένα βιβλίο λ.χ. του Ορχάν Παμούκ αυτό είναι το αναμενόμενο, για να μην πω το ζητούμενο, διότι το διαβάζουμε ΚΑΙ για να ταξιδέψουμε νοερώς στην Τουρκία, στην περίπτωση του Οκέρ συμβαίνει το εξής: το «είδος» αστυνομική λογοτεχνία παραπέμπει τόσο πολύ σε συγκεκριμένα δυτικά πρότυπα, αμερικανικά, βρετανικά, γαλλικά, που η αυτούσια μεταφορά του στην κάπως εξωτική γειτονική χώρα μάς ξενίζει λίγο. Πολλώ μάλλον που το συγκεκριμένο βιβλίο σαφώς αντλεί από κάποια Αμερικανικά μοντέλα: είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο με αφηγητή τον ίδιο τον ιδιωτικό ντετέκτιβ, που διαθέτει καυστικό χιούμορ και κάνει κοφτά αυτο-ειρωνικά σχόλια. Δεν του διαφεύγει άλλωστε ότι αποτελεί τουρκική εκδοχή ενός υπερατλαντικού προτύπου: κάπου μάλιστα λέει ότι αν ήταν στη Νέα Υόρκη θα προσκαλούσε κάποια ωραία κυρία σε δείπνο, αλλά εδώ είναι Τουρκία, δεν είναι παίξε γέλασε και τα εγκλήματα τιμής δίνουν και παίρνουν… Η φιγούρα του ντετέκτιβ με τα χούγια του συγκαταλέγεται πάντως στα θετικά του βιβλίου: λ.χ. είναι «πρώην» πιλότος ο οποίος, για λόγους που δεν αποκαλύπτονται, έχει χάσει τη δουλειά του στις τουρκικές αερογραμμές και περιορίζεται πλέον στο να πετάει εικονικά, παίζοντας στον εξομοιωτή πτήσεων στο κομπιούτερ του. Αυτή λοιπόν η σύζευξη δυτικότροπης γραφής και ελαφρώς ανατολίτικου σκηνικού είναι και το πιο διεγερτικό στοιχείο του βιβλίου. Εκ παραλλήλου, η περιγραφή ή ακριβέστερα το σκιτσάρισμα ανθρώπινων τύπων και κοινωνικών καταστάσεων έχει ενδιαφέρον. Μίζερες γειτονιές, ραγδαία ανερχόμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις με εμφανή ροπή προς την γκλαμουριά και, συνδετικός κρίκος σε όλα αυτά, δυο ποδοσφαιρικές ομάδες με

Celil Οker

ΤΟ ΠΤΩΜΑ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ

ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 2008, ΜΤΦ.

ΣΤΕΛΛΑ ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ, ΣΕΛ. 278, ΤΙΜΗ: 15,70

σπόνσορες ανταγωνιστικές εταιρείες ενδυμάτων υψηλής(;) ραπτικής. Τρίτη Εθνική, παρακαλώ! Και μάλιστα, με κίνδυνο υποβιβασμού!

Όλα αυτά, βέβαια, δεν είναι μονοσήμαντα «εξωτικά»: έχουν για εμάς κάτι το οικείο. Με κάποιο μικρό ρετουσάρισμα και ορισμένες προσθαφαιρέσεις, θα μπορούσαν, εδώ που τα λέμε, να συμβαίνουν στην Ελλάδα: αν όχι ακριβώς τη σημερινή, αυτήν πριν από δυο- τρεις δεκαετίες. Μια τέτοια αίσθηση αποκομίζει άλλωστε και όποιος ταξιδέψει στη γειτονική χώρα.