«Εσείς τι κάνατε με τα βλαστοκύτταρα;», με ρώτησε φίλη, έτοιμη να γεννήσει. Και άθελά της με γύρισε στην άνοιξη του 2007, όταν 8 μηνών έγκυος άρχισε να με απασχολεί το θέμα. Προσπαθώ να θυμηθώ ποια ήταν η αφορμή. Όμως δεν θυμάμαι. Αντιθέτως, θυμάμαι όλα τα επόμενα στάδια: για δύο εβδομάδες δεν έκανα τίποτα άλλο παρά να ψάχνω τι γίνεται με τα βλαστοκύτταρα.
Oυσιαστικά οι επιλογές είναι δύο. Αλλά το δίλημμα βαθύτερο. Για το καλό της ανθρωπότητας ή… για το παιδί σου;
Πιστέψτε με, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Εάν απαντήσει κάποιος το πρώτο και έχει την πληροφόρηση, τότε θα οδηγηθεί στη μοναδική στη χώρα μας Δημόσια Τράπεζα, την Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντικού Αίματος, που λειτουργεί υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών και ειδικότερα το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών (καθ. Σκαλκέας) και εποπτεύεται από το… υπουργείο Παιδείας.
Εάν όμως απαντήσεις το δεύτερο, τότε θα στραφείς στις ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες – όπως είπε πρόσφατα στην Βουλή ο υφυπουργός Υγείας Γ. Παπαγεωργίου- είναι 17. Όσες περίπου λειτουργούν σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Τα βλαστοκύτταρα χρησιμοποιούνται ήδη με επιτυχία για μεταμοσχεύσεις σε θεραπείες παιδιών που πάσχουν από λευχαιμία. Ήδη μάλιστα έχουν γίνει δύο τέτοιες- αν δεν κάνω λάθος, τώρα ίσως είναι περισσότερεςσε ελληνικό νοσοκομείο παίδων.
Οι ιδιωτικές τα φυλάσσουν ονομαστικά. Υπάρχει δηλαδή κωδικός με το ονοματεπώνυμο και τα στοιχεία του δότη ο οποίος, αυτός και μόνον αυτός, θα τα χρησιμοποιήσει εάν τα χρειαστεί μελλοντικά. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μελλοντικά τα βλαστοκύτταρα θα χρησιμοποιηθούν και στην ίαση ασθενειών όπως ο διαβήτης, διάφοροι καρκίνοι κ.λπ.. Στις ιδιωτικές τα φυλάσσουν αφού οι γονείς πληρώσουν από 1.500 έως 3.000 ευρώ εφάπαξ, ενώ στη δημόσια δωρεάν. Όμως η Δημόσια Τράπεζα είναι συνδεδεμένη με την Παγκόσμια Τράπεζα Βλαστοκυττάρων και τα κύτταρα εξετάζονται προκειμένου να δοθούν όπου ζητηθεί στον κόσμο.
«Βρες τη Σταυροπούλου», μου είπαν. Ρωτώ ντας έφτασα στο γραφείο της ένα υπόγειο στο «Γεώργιος Γεννηματάς». Μια πόρτα να κάνεις λάθος και βρίσκεσαι στο… Νεκροτομείο του Γενικού Κρατικού, όπως βρέθηκα κι εγώ, έγκυος με την κοιλιά μέχρι απέναντι, και φρίκαρα μέχρι να βγω έξω από τον στενόμακρο παγωμένο διάδρομο (το θυμάμαι και ανατριχιάζω).
Μία ώρα συζήτησα μαζί της το θέμα. Η κ. Κατερίνα Σταυροπούλου, τότε διευθύντρια του Ανοσολογικού και Εθνικού Κέντρου Ιστοσυμβατότητας «Γ. Γεννηματάς» και υπεύθυνη της Δημόσιας Τράπεζας Ομφαλοπλακουντικού Αίματος, μια γυναίκα με εκκεντρική εμφάνιση και μεστό λόγο, μου είπε λίγο-πολύ ότι:
– Από τα δείγματα αίματος που φτάνουν γενικά στις τράπεζες μόλις το 70% έχει την περιεκτικότητα σε βλαστοκύτταρα που απαιτείται για αποθήκευση, αλλά αυτό οι ιδιώτες δεν το λένε στους γονείς, ενώ η Δημόσια Τράπεζα συνεργάζεται μέχρι στιγμής με δύο μόνο νοσοκομεία από τα οποία και γίνονται οι αιμοληψίες. Το Αττικό Νοσοκομείο και το Έλενα Βενιζέλου. Ευτυχώς σήμερα η Δημόσια Τράπεζα έιναι συμβεβλημένη με όλα τα δημόσια αλλά και τα ιδιωτικά μαιευτήρια.
Τότε όμως… «αφού κάνατε όλο αυτόν τον κόπο όμως κατ΄ εξαίρεση κι εφόσον συναινέσει κι ο γιατρός σας», όπως μου είπε η κ. Σταυροπούλου, θα έπαιρναν κι από το μωρό μου. Αν και θα γεννούσα στην πανεπιστημιακή κλινική τού Αλεξάνδρα, το εν λόγω νοσοκομείο ΔΕΝ συνεργάζεται με τη Δημόσια Τράπεζα. Στο Αλεξάνδρα, όπου γεννούν χιλιάδες γυναίκες κάθε χρόνο, εκεί όπου κανείς δεν σπεύδει να τις ενημερώνει για τα βλαστοκύτταρα, τους ομφάλιους λώρους και το αίμα του πλακούντα, μάλλον τους πετάνε στη χωματερή…
[ ΙΝFΟ]
Καθημερινά δωρεάν ενημέρωση σε γονείς στη Δημόσια Τράπεζα Βλαστοκυττάρων 11.00-13.00. Πληροφορίες: 2106597341-2 και 2106797351
Η απόφαση. Το συζητήσαμε πολλές μέρες με τον Στέλιο. «Κι αν, χτύπα ξύλο, το παιδί μας, ή το αδελφάκι του αν κάνουμε κι άλλο, ή εμείς, χρειαστούμε μελλοντικά τα βλαστοκύτταρα και τότε μας πουν από τη Δημόσια Τράπεζα ότι δεν έχουν συμβατά και ψάχνουμε σαν μ… ς στην Παγκόσμια Τράπεζα αντί να χτυπήσουμε κατευθείαν την πόρτα της ιδιωτικής, τότε τι θα κάνουμε εξυπνοπούλι;», ήταν το επιχείρημά του. Ομολογώ ότι πέρασα μερικές νύχτες βλέποντας εφιάλτες: Το μωρό μας, λέει, παθαίνει καρκίνο κι εμείς ψάχνουμε για βλαστοκύτταρα. Συνήθως ο εφιάλτης τελείωνε με εμένα να αυτοκτονώ αφού πήρα την ευθύνη της απόφασης να δώσουμε τα βλαστοκύτταρα του μωρού μας στη Δημόσια Τράπεζα.
Όλα αυτά κράτησαν λίγο. Τελικά ψηφίσαμε υπέρ της Δημόσιας Τράπεζας. Αποφασίσαμε από κοινού πως αυτό το θείο δώρο που είναι ο γιος μας, δεκαέξι μηνών σήμερα, θα «επέστρεφε» τη θετική ενέργεια της ύπαρξής του στο Σύμπαν.
Τον Μάρτιο του 2007 στη Δημόσια Τράπεζα φυλάσσονταν περίπου 500 δείγματα. Εάν ακόμα 500 μωράκια «έδιναν» ως δωρεά τα βλαστοκύτταρά τους, τότε τα περισσότερα από τα παιδάκια που πάσχουν από λευχαιμία στη χώρα μας θα είχαν ελπίδες να γιατρευτούν αντί να βιώνουν την αγωνία εξεύρεσης δότη μυελού των οστών.
Κι όμως. Έχω ακούσει ότι υπάρχουν γιατροί που «σπρώχνουν» τους γονείς με κινδυνολογική επιχειρηματολογία στις ιδιωτικές τράπεζες, αποκρύπτοντας την ύπαρξη της δημόσιας. Ξέρω ότι υπάρχουν ζευγάρια που παίρνουν καταναλωτικό δάνειο για να βρουν τα χρήματα.
Θα γεννούσα στο Αλεξάνδρα, όπου γεννούν χιλιάδες γυναίκες κάθε χρόνο και κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να τις ενημερώσει για τα βλαστοκύτταρα
Η προετοιμασία. Στο χειρουργείο τού Αλεξάνδρα το μυαλό μου μόνο στα βλαστοκύτταρα δεν ήταν. Όμως ευτυχώς ο Στέλιος θυμήθηκε να δώσει το kit στη μαία μου, την Πέρμα. Γέννησα με καισαρική και επισκληρίδιο που μου επέτρεπε να βλέπω όλα όσα γίνονταν στο χειρουργείο. Κάποια στιγμή θυμάμαι την Πέρμα να παίρνει αίμα από το μπράτσο μου λέγοντας πως «αυτό είναι για το kit» και τον υπέροχο Σταύρο Αθανασίου να φυλάσσει το ομφαλοπλακουντικό αίμα και ένα κομματάκι από τον ομφάλιο του μωρού μου που είχε ήδη έρθει στο φως. Θυμάμαι ότι έκλαιγα- κλασικά- από ευτυχία και όπως όλες οι μαμάδες (ειδικά όσες αποφασίζουμε λόγω καριέρας να κάνουμε παιδί μετά τα 35), αδυνατώ να περιγράψω το συναίσθημα με λέξεις.
Ήμουν εθελόντρια αιμοδότρια μέχρι που σταμάτησα για λόγους υγείας και παραμένω δωρήτρια οργάνων σώματος. Η ιδέα πως η γέννηση του παιδιού μου μπορεί να σώσει τη ζωή κάποιου άλλου παιδιού ή κάποιου άλλου ανθρώπου μου δίνει ένα αίσθημα αλληλεγγύης και πληρότητας. Χαίρομαι που επιλέξαμε την Δημόσια Τράπεζα και λυπάμαι που τόσα παιδάκια που γεννιούνται δεν δωρίζουν το ομφαλοπλακουντικό τους αίμα που μπορεί να σώσει ζωές.
