ΑΡΑΓΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟ ΝΟΜΙΣΜΑ
ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΙΣ ΥΠΟΠΤΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
ΑΝΑ ΤΗ ΓΗΡΑΙΑ ΗΠΕΙΡΟ; ΤΟ
ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΙΘΕΤΑΙ ΜΕ ΓΛΑΦΥΡΟ ΤΡΟΠΟ
ΣΕ ΕΝΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
ΠΟΥ ΚΕΝΤΑΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΡΟΝ ΜΕ ΤΟ
ΕΥΡΩΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ
ΤΕΧΝΗΣ
Το Σαλόνι από Κεχριμπάρι είναι ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, το πρώτο της 40χρονης Ισπανίδας Ματίλντε Ασένσι, που ακουμπάει ποικιλοτρόπως στη σημερινή Ευρώπη: τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στη μετακομμουνιστική Ρωσία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που σε ένα σημείο η Άννα, κεντρικό πρόσωπο και αφηγήτρια, αναφέρεται στην επικείμενη (ακόμη τότε) έλευση του ευρώ, του ευρωπαϊκού κοινού νομίσματος, που θα διευκόλυνε τις ύποπτες μετακινήσεις και συναλλαγές της ανά τη Γηραιά Ήπειρο.

Ναι, ύποπτες. Διότι η Άννα είναι Ισπανίδα παλαιοπώλις και ανήκει σε μια σπείρα που κλέβει έργα τέχνης μεγάλης αξίας. Πρόκειται για διεθνή σπείρα, που καλύπτει διάφορες ευρωπαϊκές χώρες: από την Ιβηρική Χερσόνησο μέχρι τη Γερμανία, την Ιταλία και την Αγγλία. Η δε συνεννόηση και οι συνωμοτικές συναντήσεις μεταξύ των μελών γίνεται αποκλειστικά μέσω Διαδικτύου. Τηρούνται μάλιστα αυστηρά οι κώδικες ασφαλείας για την πρόσβαση σε έναν εικονικό χώρο, όπου τα μέλη συζητάνε μεταξύ τους γραπτώς μέσα από τις οθόνες των υπολογιστών τους, ορίζοντας στόχους και καταμερισμούς εργασίας. Η ομάδα φέρει το όνομα «Ομάδα του σκακιού» και ο καθένας έχει και ένα ψευδώνυμο που αντιστοιχεί σε κάποιο κομμάτι. Ο Βρετανός πύργος (Ρουκ), ο Γερμανός τρελός (Λόυφερ), ο Πορτογάλος ίππος (Καβάλο) κ.ο.κ. Ο δε ηγέτης και συντονιστής είναι ο μυστηριώδης Βασιλιάς (Ρουά).

Η ηρωίδα (Άννα) είναι το πιόνι (Πεόν). Όνομα και πράμα: Ενώ οι άλλοι είναι επιφορτισμένοι να κάνουν προκαταρκτικές έρευνες και προπαρασκευαστικές εργασίες (εν πολλοίς μέσω Διαδικτύου), εκείνη αναλαμβάνει τις δύσκολες, επικίνδυνες, χειροπιαστές δουλειές: να κλέβει τα έργα τέχνης και να τα αποθηκεύει. Χώρος αποθήκευσης δεν είναι άλλος από ένα παλιό ισπανικό μοναστήρι, όπου ηγουμένη είναι η δύστροπη θεία της Άννας: εις αντάλλαγμα της εχεμύθειάς της, η γηραιά καλόγρια ζητάει σταθερά οικονομική ενίσχυση για την κατά πτέρυγα επισκευή του ερειπιώδους μοναστηριακού οικοδομήματος.

Αυτό το εντελώς σύγχρονο παρόν, στο οποίο από ένα σημείο και μετά υπεισέρχονται και οι πολιτικές εξελίξεις στη σημερινή Ρωσία, συναντιέται όμως με το παρελθόν: όχι μόνον υπό την έννοια της ιστορίας της τέχνης, αλλά και με πολύ πιο άμεσο και συγκεκριμένο τρόπο. Από ένα σημείο και μετά η όλη πλοκή του βιβλίου έχει ως άξονα τα ανυπολόγιστης αξίας έργα τέχνης που τα χιτλερικά στρατεύματα λεηλάτησαν στη Ρωσία στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκεκριμένα δε, το Σαλόνι από Κεχριμπάρι, μια πολυτελή αίθουσα κατασκευασμένη τον 18ο αιώνα κατά παραγγελία του τσάρου Μεγάλου Πέτρου.

Ταυτοχρόνως

Έτσι, ο αναγνώστης περιπλανιέται ταυτοχρόνως σε πολλούς χώρους και χρόνους. Πρωτίστως όμως στην Ιβηρική Χερσόνησο, στην Καστίλλη αλλά και στους ανηφορικούς δρόμους και στα καφενεία art nouveau του Οπόρτο της Πορτογαλίας, όπου η Ισπανίδα συναντάει τον Πορτογάλο συνάδελφό της καθώς και την πολυμήχανη κομπιουτερομανή 13χρονη κόρη του. Μαζί τους, ταξιδεύουμε τέλος στη Βαϊμάρη του 1999, που έχει ανακηρυχτεί σε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, αλλά και στη Βαϊμάρη του πολέμου, προπύργιο του ναζισμού και πόλη του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ. Πράγματι, οι υπόνομοι της ιστορικής αυτής πόλης επιτελούν στο βιβλίο ρόλο «τρύπας στον χρόνο» μέσω της οποίας η ηρωίδα θα ταξιδέψει μισό αιώνα πίσω, στην ατμόσφαιρα, στα αντικείμενα, αλλά και στη φρίκη της ναζιστικής Γερμανίας. Λίγο σαν την ταινία Underground.

Μatilde Αsensi

ΣΑΛΟΝΙ ΑΠΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΙ

ΜΤΦ. ΛΗΔΑ ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΥ, ΕΚΔ. ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ, ΣΕΛ. 227,

ΤΙΜΗ: 12,50 ΕΥΡΩ