Αναζήτηση
Παιδιά παντού θύματα
Το παιδομάζωμα, ο «πόλεμος των παιδιών» κατά την άγρια εποχή του ελληνικού εμφυλίου ήταν το θέμα της εκπομπής «Έρευνα» του Παύλου Τ σίμα, που άγγιξε μια από τις πιο πικρές σελίδες του σύγχρονου πολιτισμού. Όχι μόνο για τις πληγές που άνοιξε σε ανθρώπους και οικογένειες αυτή η συγκέντρωση σε ορφανοτροφεία των ανατολικών χωρών, είτε στις παιδουπόλεις που είχαν δημιουργηθεί υπό την αιγίδα της Φρειδερίκης, των παιδιών του τόπου, αλλά για την κοινή ιδέα των δύο πλευρών να αντιμετωπίσουν τα παιδιά ως μέσο προπαγάνδας. Ένας τόπος μοιρασμένος στα δύο και τα παιδιά του στη μέση. Οι ελπίδες (θεωρητικώς) για το μέλλον της κάθε πλευράς, αντί να γίνουν αποδείξεις των υψηλών τους υποσχέσεων για έναν καλύτερο κόσμο, έγιναν δυσοίωνες πληγές που δεν λένε να κλείσουν.
Ίσως γιατί εκείνη η αντιμετώπιση των φτωχών παιδιών σαν λιλιπούτειες υποθήκες για το μέλλον εξουσιών ή και σαν «προϊόντα» πολέμου- κάθε μορφήςδεν έχει ατονήσει ούτε καν στις μέρες μας.
Μήπως τα σημερινά δικά μας φτωχά παιδιά, εκείνα που δεν έχουν τα προνόμια των ακριβών ιδιωτικών σχολείων, που ζουν σε απομονωμένες επαρχίες, δεν έγιναν στόχος τηλεοπτικής εκπομπής που τα αντιμετώπισε σαν «καλούς αγωγούς» του κακού (με τη μορφή του σεξ) και άρα ως απειλή για τα χρηστά ήθη του έθνους; Θύματα του πολέμου της τηλεθέασης και μέσο προπαγάνδας κατά του δημόσιου σχολείου.
Η εικόνα του ευάλωτου, ανυπεράσπιστου παιδιού παραμένει πανίσχυρο όπλο για όλες τις μάχες συνειδήσεων.
Μια τέτοια εικόνα προβάλλει στην έναρξη της εκπομπής του ο Παύλος Τσίμας, ένα πλάνο από ασπρόμαυρο παλιό φιλμ. Μωράκι ντυμένο με κουρέλια παραπατάει ανάμεσα σε ερείπια, ολομόναχο, κλαίγοντας σπαραχτικά.
Η εικόνα της ανυπεράσπιστης αδυναμίας του μέσα στη φωτιά του εμφυλίου, πανομοιότυπη με εκείνη της Βιετναμεζούλας Κιμ που τρέχει ολόγυμνη ανάμεσα στις ναπάλμ, κλαίγοντας καθώς ο φακός του Αμερικανού πεζοναύτη την μετατρέπει σε εικόνα σύμβολο της έκρηξης των μιντιακών πολέμων προπαγάνδας που ακολούθησε. Πολλά χρόνια αργότερα η Κιμ, ώριμη κυρία πλέον, θα συγχωρέσει σε τελετή CΝΝικής παγκόσμιας αναμετάδοσης τον τότε εχθρό. Η «επένδυση» του αμερικανικού φακού στην παιδική φιγούρα της απέδωσε τα δέοντα. Το μωράκι του ελληνικού ερειπωμένου χωριού έμεινε μόνο στη μνήμη και το φιλμ του νεαρού τότε κινηματογραφιστή Μάνου Ζαχαρία, ο οποίος κατέγραψε την αγριότητα την οποία ζούσαν τα παιδιά της ελληνικής υπαίθρου στην εποχή του εμφυλίου, σε αντίστιξη με την ειδυλλιακή ζωή που τους πρόσφεραν οι σταθμοί υποδοχής τους στις πόλεις των ανατολικών χωρών.
Ναι, φιλμ προπαγάνδας, παιδιά που ξυπνούν με γέλια, πλένονται, τρώνε, όλες εικόνες αληθινές, θα πει.
Το άλλο μισό της αλήθειας όμως θα το συμπληρώσει και πάλι ο ίδιος αφηγούμενος τι συνέβη με την προβολή του φιλμ σε μια περιοχή της Ηπείρου, όπου είχαν συγκεντρωθεί οι μανάδες αυτών των παιδιών. Μόλις τα είδαν νόμισαν ότι βρίσκονται κοντά τους και όρμησαν να τα αγκαλιάσουν, έπεσαν πάνω στο πανί με φόρα και φωνές, διακόπηκε η προβολή, «ακόμη και τώρα που σας το διηγούμαι συγκλονίζομαι», λέει ο σκηνοθέτης. Και μετά η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος, που έμελλε να ορίσει την αξία «παιδί», για την ακρίβεια «φτωχό παιδί» στον πολιτισμό που έχτιζε η χώρα μετά τον πόλεμο.
Και η εθνικόφρων «φιλανθρωπία»
Οι παιδουπόλεις στην Ελλάδα συγκεντρώνουν τα παιδιά των φτωχών χωρικών, τους οποίους είχε υποχρεώσει η κυβέρνηση να αφήσουν τον τόπο τους και να συγκεντρωθούν στις πλησιέστερες πόλεις.
Δουλειές δεν είχαν, σπίτια δεν είχαν , δεν μπορούσαν να θρέψουν τα παιδιά τους και έτσι οι παιδουπόλεις ήταν η μόνη λύση σε ένα πρόβλημα όμως που η ίδια η εξουσία του τόπου είχε προκαλέσει.
Και για συμπλήρωμα της αγριότητας οι παράνομες υιοθεσίες. Κύκλωμα δικηγόρων σε Αμερική και Ελλάδα, έναντι υψηλής αμοιβής φυσικά, εμπορευόταν τα παιδιά των παιδουπόλεων. Ένα από αυτά, υιοθετημένος από ζευγάρι Αμερικανών, αφηγείται τη σκληρή ζωή του. Τ ον θεωρούσαν «ελαττωματικό» γιατί δεν μιλούσε αγγλικά. Οργανώσεις στην Ελλάδα («Ρίζες») και την Αμερική προσπαθούν να βρουν μέχρι τις μέρες μας τις οικογένειες όλων αυτών που έζησαν τη φρίκη ενός πολιτισμού, ο οποίος βαυκαλίζεται ακόμη σήμερα για τις αξίες της δημοκρατίας του. Η εκπομπή πολύτιμη για τη μνήμη ενός τόπου, που έμαθε να φοβάται τις αλήθειες, αλλά παραμένουν- ακόμη και οι πιο πικρές- μοναδική ασπίδα της ιστορίας του.
