Αναζήτηση
|
|
Ας πούμε το συμπέρασμα εξ αρχής: Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, η
τολμηρότερη έως τώρα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, πιο θαρραλέα ως
σκεπτικό από τα προπέρσινα «Athens by Art» και «Outlook», αξίζει να την
επισκεφθεί κανείς αρκετές φορές και για να «αφουγκρασθεί» τα εκθέματα, όπου
και εάν συνομιλούν με τα αναπλασμένα ιστορικά «ερείπια των Αθηνών».
Εγχείρημα γιγαντιαίο ως πρόθεση είναι ο «Μεγάλος Περίπατος» του ΕΜΣΤ.
Το αποτέλεσμα, βέβαια, μικρό – αλλά και σεβαστό τέλος πάντων – αλλά η
ιδεολογική κατεύθυνση αξιέπαινη, ριζοσπαστική: το κατ’ εξοχήν μοντερνιστικό
και «ασυμβίβαστο» μουσείο μας σπάει τον συνωμοτικό κώδικα της πρωτοπορίας και
αποδέχεται την ύπαρξη της Ιστορίας, αυτής «στην οποία δεν πιστεύουμε, διότι
έχει παραδείγματα για οτιδήποτε», όπως λεγόταν χαρακτηριστικά στις αρχές του
20ού αιώνα. Και ποιας Ιστορίας, μάλιστα! Αυτής που έχει σύμβολο την Ακρόπολη,
αφού ο λεγόμενος Περίπατος από αρχαιοτάτων ακόμη χρόνων είναι ένα τεράστιο
μήνυμα, μια προτροπή προς τους μυημένους να περιδιαβούν τους γύρω από την
Ακρόπολη χώρους, αφιερωμένους «πάλαι ποτέ» σε μικρότερες θεότητες και στις
ημέρες μας στα αναπλασμένα ιστορικά σημεία, όπως η Αγορά, ο Κεραμεικός κ.ά.
Αν σε όλα αυτά που μας έρχονται ως συνειρμός – και απήχηση του τουριστικού
μάρκετινγκ, γιατί όχι; – προσθέσει κανείς εύλογα τη λέξη-κλειδί
«νεοκλασικισμός» και την εικονογραφήσει με τις πρώτες σκέψεις τού αρχιτέκτονα
L. von Klenze για «ανάσταση» της αρχαίας Αθήνας από τον Όθωνα,
αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι ο τίτλος «Μεγάλος Περίπατος» είναι κουβέντα πολύ
βαριά, σχεδόν σαν να λέει κανείς «ξαναγυρίζω στις ρίζες του δυτικοευρωπαϊκού
πολιτισμού ή του νεοελληνικού κράτους» ή «αναζητώ τη μαγική φιλοσοφική
αναλογία μεταξύ Μύθου και Λόγου», που βρήκε το ιδανικό χαρμάνι της στα χρόνια
της κλασικής Αθήνας.
Συμβαίνει πράγματι κάτι τέτοιο στις προθέσεις ή στα έργα της έκθεσης;
Στα λόγια κάπως, αφού η επιμελήτρια-διευθύντρια του Μουσείου αναφέρεται
προλογικά (και σεμνά) σ’ έναν διάλογο της σύγχρονης Τέχνης με την Ιστορία –
και είναι προς τιμήν της που εμβληματικά εντάσσει την προ μισού αιώνα
προφητική μεταμοντέρνα διαμόρφωση του Δ. Πικιώνη ως πρώτο και καλύτερο έργο.
Και ο Κατάλογος αφήνει καλή γεύση των προθέσεων, αφού οι «επεμβάσεις» των
καλλιτεχνών δείχνονται εύστοχα πάνω στο χαρτί και αναπληρώνουν την in-situ
απελπισία – συχνά – του επισκέπτη, καθώς ψάχνει και δεν βρίσκει πολλά έργα
αφού είναι, λέει, «ηχητικές εγκαταστάσεις» και άλλα ευεπίφοβα στην αφομοίωση
από το γύρω περιβάλλον.
Δεν είναι και τόσο ανθρωπομετρικός ο «Περίπατος» στον οποίο καλούμαστε.
Χρειάζεται ένα οκτάωρο, ανιχνευτική πείρα και πολλή εκλογίκευση, αφού τα έργα
δεν προκύπτουν από τον όγκο τους στον χώρο διαδρομής αλλά από πληροφοριακά
προσπέκτους και την 24ωρη παρουσία συμπαθέστατων φυλάκων/ξεναγών. «Φορέθηκαν»,
δεν προέκυψαν από τον χώρο – όπως όφειλαν και όπως είχε κατορθώσει ο Τ.
Σπητέρης πριν από 40 χρόνια, με την αξεπέραστη «Παγκόσμια Συνάντηση Γλυπτικής»
στην Πνύκα.
Με όλες αυτές κι άλλες ενστάσεις και με όλα τα παλαιότερα έργα από
αθηναϊκές συλλογές που εντάχθηκαν, η έκθεση στέκει, ελκύει, προτείνει. Τους
περισσότερους από τους 44 καλλιτέχνες συναντά κανείς στο «Γκάζι» και πολλά
έργα είναι και πάλι βίντεο, που τεχνηέντως γεμίζουν τον χώρο και «δείχνουν»
χάρη σε ξυλοκατασκευές. Προσωπικά, θεωρώ καλύτερη εικόνα και κοντύτερα στο
πνεύμα της έκθεσης τα πανιά του Μπολτάνσκι με το πρόσωπο της Μπ. Ντάβου στο
νεοκλασικό κτίριο της Ερμού, καθώς και τον φαλλικό κίονα της Β. Ξένου
παρακάτω. Δεν απέφυγα να θυμηθώ κι ένα έργο που δεν συμμετείχε, ενώ όφειλε:
μια λαμπρή βιντεοεγκατάσταση με τη «Μήδεια» του Κ. Τσόκλη, που παλαιότερα
εκτέθηκε δίπλα στο Ηρώδειο.
INFO
«Μεγάλος Περίπατος»: έργα 44 καλλιτεχνών, οργάνωση ΕΜΣΤ, στο «Γκάζι» και στον
άξονα της Αρχαιολογικής Ενοποίησης, τηλ.: 210-9242.111, έως 29 Σεπτεμβρίου.
