Bία για «επαγγελματίες»

Το λευκό σεντόνι της κοινωνικής αποστείρωσης γύρω από το θέμα της

ενδοοικογενειακής βίας επιχείρησε να σηκώσει η «Ανατροπή» του Γιάννη

Πρετεντέρη, επιτρέποντάς μας τουλάχιστον να δούμε την ούγια, τα υλικά με τα

οποία υφαίνεται. Χάρη στη σύνθεση του πάνελ είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε

ένα πανόραμα των κυρίαρχων νοοτροπιών στο θέμα της οικογένειας και κυρίως της

θέσης της γυναίκας, χάρη στις οποίες επιτυγχάνεται η συντήρηση της «σιωπής»

την ίδια στιγμή που νομίζουμε ότι μιλάμε.

H επιλογή των συνομιλητών, Μπάρμπα, Κούγιας, Ασκητής, Αναγνωστάκης,

Ράγιου, Κουντουρά, ο καθένας με μιντιακή θητεία με την οποία έχει υπηρετήσει

κοινωνικά στερεότυπα του εγχώριου πολιτισμού, έδιναν τη δυνατότητα στον

τηλεθεατή να απολαύσει σε «μπουκέτο» όλες τις κοινωνικές «κατασκευές» που εν

τέλει συνιστούν το πρόβλημα από τη γέννησή του μέχρι την τηλεοπτική του

εκμετάλλευση.

Για παράδειγμα, ακόμη και αν προσπαθούσε ο Γιάννης Πρετεντέρης με μια

θεωρητική συζήτηση να αναδείξει την ύπουλη βία συντηρητικών κοινωνικών

μοντέλων δεν θα μπορούσε να το πετύχει όσο ο επικοινωνιακός αυθορμητισμός του

κ. Κούγια, με τον οποίο ενοχοποιούσε τις «γυναίκες οι οποίες εργάζονται και

φεύγουν από το σπίτι και αυτό είναι η αιτία που οι άνδρες ασκούν βία στις

ίδιες ή τα παιδιά». Και δεν ήταν μόνον ο πανελίστας δικηγόρος που εξέφραζε

αυτές τις απόψεις, αλλά συμφωνούσε απολύτως μαζί του ο άλλοτε τηλεοπτικός σταρ

εθνικός σεξολόγος και επ’ ολίγον εκπρόσωπος του έθνους στη Βουλή κ. Θάνος

Ασκητής, ο οποίος πρόσθετε μάλιστα με το ύφος της επιστημονικής αυθεντίας ότι

από τότε που βγήκε η γυναίκα στην αγορά εργασίας και κάνει καριέρα έγινε

επιθετική. Υποστήριξε ακόμη ότι υπάρχει πρόβλημα ρόλων στα ζευγάρια και ότι η

γυναίκα που εργάζεται γίνεται επιθετική και ότι τα παιδιά δεν μπορούν να

αναγνωρίσουν τους ρόλους στους γονείς τους.

Ίσως έβρισκαν πολλούς να τους χειροκροτήσουν στις τόσο σύγχρονες αυτές

απόψεις τους που φορτώνουν στη γυναίκα την απόλυτη ενοχή. Αν αυτό δεν είναι

μορφή βίας, τότε πού την αναζητούμε αλήθεια; Ίσως στην ομολογία μιας

κακοποιημένης σε ένα από τα βίντεο της εκπομπής: «Με έδερνε, αλλά δεν μιλούσα,

ήμουν σίγουρη ότι εγώ φταίω».

Και δεν ήταν μόνον οι δύο κύριοι που εξέφραζαν αυτές τις αντιλήψεις, χωρίς

μάλιστα να δίνουν καμιά σημασία στα βίντεο που παρουσίαζαν περιπτώσεις

κακοποιημένων γυναικών που κάθε άλλο παρά γυναίκες καριέρας ήταν, αλλά

συμφωνούσε μαζί τους και μία εκ των κυριών του πάνελ, η Βάνα Μπάρμπα η οποία

δήλωνε ότι «είναι εγκληματικό οι μητέρες να αφήνουν τα παιδιά τους για να

κάνουν καριέρα».

Σύγχυση; Απόλυτη. Ιδίως όταν ανέλαβε να εκφράσει τις απόψεις της περί

της «κοινωνικής σιωπής» γύρω από το θέμα της κακοποίησης παιδιών και γυναικών

η κ. Ράγιου, η οποία έχει στο ενεργητικό της την τηλεοπτική εκμετάλλευση μιας

ακραίας περίπτωσης οικογενειακού προβλήματος, η οποία κατέληξε σε τραγωδία –

με τον καταγγελλόμενο στην τηλεόραση πατέρα για κακοποίηση της κόρης του να

αυτοκτονεί πριν τελειώσει η εκπομπή. Μόνο που από τη «σιωπή» της κοινωνίας

μέχρι το τηλεοπτικό «ξεφώνημα» απλώνεται το πραγματικό πρόβλημα βαθύ και

πολύπλοκο.

H σιωπή φέρνει τη σύγχυση

Ακραίες περιπτώσεις όπως εκείνη της οικογένειας Δουρή, που δεν γλίτωσε την

άγρια τηλεοπτική εκμετάλλευση, αλλά και εκείνες γυναικών που μίλησαν στην

εκπομπή – μια Αλβανή μετανάστρια που ο φίλος της κακοποιούσε τα τρία της

παιδιά ή η περίπτωση του 5χρονου στην Κρήτη που τον κακοποίησε ο εραστής της

μητέρας του και βρίσκεται ακόμη σε κώμα – έδωσαν την αίσθηση ότι «αυτά

συμβαίνουν» σε οικογένειες χαμηλού οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου.

Έσπευσε να επισημάνει η βουλευτής κ. Κουντουρά τις έρευνες που αποδεικνύουν

ότι υψηλότερο ποσοστό ενδοοικογενειακής βίας παρατηρείται σε οικογένειες και

από άνδρες υψηλού μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου. Ωστόσο τέτοιου είδους

περιπτώσεις ουδέποτε φτάνουν στα μέσα, ιδίως στην τηλεόραση. Αυτές που «έχουν

εικόνα» είναι εκείνες που αναδεικνύει το κυνήγι της τηλεθέασης, το οποίο

βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε περιβάλλοντα που δεν ξέρουν να προφυλαχθούν από τη

δημοσιότητα και οι άνθρωποι μιλούν περισσότερο γιατί δεν έχουν να φοβηθούν ένα

πλήγμα στη δημόσια εικόνα τους. Εν τέλει η «Ανατροπή» αποκάλυψε με τον πιο

τηλεοπτικό τρόπο ακριβώς τον πυρήνα του προβλήματος, ενός προβλήματος που

αφορά απολύτως την ποιότητα του πολιτισμού μας.