«Βήξε-ανάσανε»

Πανικός για την αποφυγή του πανικού. Ενημέρωση, με όλο το εντυπωσιακό της

τελετουργικό που παγώνει το αίμα, για να μη μας παγώσει το αίμα. Τρομάξτε για

να μην τρομάξετε. Το παράλογο ξεδιπλώνεται θεαματικό, όπως σε κάθε κρίση, με

αφορμή το «κρούσμα» SARS, το οποίο δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί. Το έθνος

παίζει το «βήξε-ανάσανε». Στήθηκαν οι συνήθεις μιντιακές οπερέτες, όπου

επιστήμονες προσπαθούν να ενημερώσουν και να συστήσουν ψυχραιμία, πολιτικοί

βρίσκουν ευκαιρία να κινδυνολογήσουν, μια και ποτέ δεν είμαστε αρκετά έτοιμοι

για την επίθεση ενός ιού, οπότε είναι εύκολη η εκμετάλλευση του γεγονότος για

να επιρρίψουμε ευθύνες δεξιά-αριστερά και με αυτούς συντονίζονται και

ορισμένοι λειτουργοί της ενημέρωσης, οι οποίοι βασίζουν τη φήμη τους στη

μέθοδο του τρόμου.

Αυτό που ερεθίζει τη μιντιακή σκηνοθεσία είναι η αίσθηση του αθέατου τρόμου

και με την καθιερωμένη τελετουργία της τρομοκρατικής ενημέρωσης καταλήγουμε να

προσλαμβάνουμε τον κάθε κίνδυνο με τον ίδιο πανικό, με τις ίδιες κραυγές και

αντάρα. Έτσι αφομοιώνουμε και υιοθετούμε την ίδια επιθετική συμπεριφορά

ανακυκλώνοντας νοοτροπίες οι οποίες αφήνουν την κοινωνία περισσότερο ακάλυπτη

σε μια νοσηρή οπισθοδρόμηση, παρά τα μέλη της σε έναν ιό, για τον οποίο θα

υπάρξει θεραπεία.

Καλύτερα να κινδυνολογούμε, έλεγε ο Νίκος Κακαουνάκης στο Alter, γιατί

έτσι μόνο θα πετύχουμε να ληφθούν μέτρα. Και ο πανικός του κόσμου; Η αίσθηση

της καταστροφής που ακυρώνει κάθε διάθεση για εργασία και δημιουργία; Ποια

δημοσιογραφική δεοντολογία επιτρέπει στους λειτουργούς της ενημέρωσης να

πανικοβάλουν τους απλούς πολίτες, οι οποίοι αισθάνονται αδύναμοι να

αντιδράσουν. Βέβαιοι ότι δεν τους λένε την αλήθεια, γίνονται καχύποπτοι και

καθηλώνονται από τον τρόμο, όταν πρέπει να έχουν ψυχραιμία, όχι για να

αντιμετωπίσουν τον ιό, αλλά την καθημερινότητά τους που είναι πολύ πιο

πιεστική από οποιαδήποτε υποθετική επιδημία.

Στο ίδιο δελτίο ειδήσεων ενώ ο εκπρόσωπος του Κέντρου Λοιμώξεων συνιστούσε

ψυχραιμία και η γιατρός κ. Γιαμέλλου εξηγούσε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος

για πανικό, καθώς δεν έχει ακόμη διαπιστωθεί αν πρόκειται για κρούσμα, το

ρεπορτάζ για το ποια είναι η ασθενής και πώς μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο έκανε

λόγο για «μοιραία πτήση», αυτή στην οποία ήταν αεροσυνοδός η ασθενής.

Προσφιλής μέθοδος στα δελτία του τρόμου και του πανικού, η υπερβολή των λέξεων

και των χαρακτηρισμών, διαμορφώνει τη συνήθη θριλερική ατμόσφαιρα, που, όμως,

ούτε τον ιό απομονώνει ούτε τη θεραπεία επισπεύδει. Τι ακριβώς μπορεί να κάνει

μια κυβέρνηση σε μια κατάσταση επείγουσα, να αποστειρώσει τη χώρα; Να μοιράσει

μάσκες στον πληθυσμό;

Οι θεωρητικοί, οι οποίοι μελετούν τις κοινωνικές αντιδράσεις, μπορούν να

βεβαιώσουν ότι μέτρα που λαμβάνονται υπό την επήρεια πανικού και βασίζονται σε

στατιστικά στοιχεία, τα οποία δεν έχουν επιβεβαιωθεί ότι μπορούν να εξελιχθούν

σε «αρνητικές καταστάσεις», φορούν τον μανδύα της λύσης, που όμως μπορεί να

αποδειχθεί ότι προκαλεί άλλου είδους βλάβες. Ο τρόμος είναι η μεγαλύτερη,

καθώς διαλύει τον κοινωνικό ιστό. Γιατί η πρώτη αντίδραση του τρομοκρατημένου

είναι ο στιγματισμός, που με τη σειρά του έχει μια ακόμη πιο επικίνδυνη

αντίδραση, τη σιωπή, την απόκρυψη.

Στην ψύχραιμη εκπομπή της Άννας Παναγιωταρέα, ο εκπρόσωπος του Κέντρου

Λοιμώξεων τόνισε ότι ακόμη και το όνομα του ξενοδοχείου, όπου εμφανίστηκε το

«ύποπτο κρούσμα» δεν θα έπρεπε να γίνει γνωστό, ακριβώς για να αποφευχθεί από

άλλους ξενοδόχους σε πιο ευαίσθητη θέση επιχειρηματικώς να αποκρύψουν παρόμοια

περίπτωση. Στον ίδιο τόνο ψυχραιμίας και ο Γιάννης Κεφαλογιάννης του Mega, ο

οποίος ειδικεύεται στα ιατρικά θέματα, παρενέβη για να χαμηλώσει τους τόνους

του πανικού που προσπάθησαν να ανεβάσουν οι συνδικαλιστές του νοσηλευτικού

προσωπικού, οι οποίοι περίπου παρουσίαζαν τη χώρα και τον εαυτό τους

ανοχύρωτους απέναντι στον ιό. «Δεν είμαστε και τριτοκοσμική χώρα», τους

προκάλεσε, «υπάρχουν μάσκες, γάντια και ειδικές μονάδες για να νοσηλευτούν

πιθανά κρούσματα». Και εκείνοι συμφώνησαν. Έχει γίνει συνήθεια να

αξιοποιούνται οι κρίσεις για να απαιτούμε τη λύση χρονίων προβλημάτων, μόνο

που έχει αποδειχθεί πως έτσι απλώς στρώνουμε το έδαφος για επόμενη κρίση.