Ο καλλιτέχνης του Δέλτα

Αυτά τα ταξίδια θα κάνουμε και πάλι μαζί. Θα καταγράψουμε απλές καθημερινές

ιστορίες και θα δείξουμε εμπιστοσύνη σ’ εκείνους που έχουν μοναδική,

μακροχρόνια σχέση με τον τόπο που ζουν.

Μαζί με τον Κώστα Καραμπουκούκη γνώρισα τον Αξιό. Ήταν δίπλα μου, έδειχνε τον

δρόμο και σχολίαζε κάθε πέτρα, κάθε δέντρο που συναντούσαμε στο διάβα μας.

Γνώριζε απίθανες ιστορίες και κόμπιαζε κάθε φορά σκεπτόμενος αν θα πρέπει να

με εμπιστευθεί ή αν είμαι κι εγώ ίδιος με άλλους «δημοσιογράφους» που είχε

γνωρίσει. Μέσα του κουβαλούσε μια πίκρα και ένα παράπονο για το ποτάμι και για

τον τόπο που μεγάλωσε ο ίδιος και τα παιδιά του.

«Σκέφτομαι με νοσταλγία την εποχή που πίναμε νερό από τον Αξιό. Τότε –

πριν από περίπου 20 χρόνια – είχε αρκετό ψάρι και νόστιμο. Υπήρχαν και κάποια

είδη ψαριών που βρίσκαμε μόνο στον Αξιό, όπως το «φασί» και η «γλώσσα». Αυτά

εξαφανίστηκαν εντελώς. Κοντά 35 χρόνια ψαρεύω στον Αξιό. Εγώ και κάνα δυο

παππούδες έχουμε απομείνει… Πάντως, ψάρι από τον Αξιό δεν πηγαίνω στο σπίτι

μου. Και τα παιδιά μου πιάνουνε ψάρια και με ρωτάνε: Να τα φάμε, μπαμπά; Η

απάντηση είναι όχι! Όποιος λέει ότι ζει από το επάγγελμα του ψαρά στον

Θερμαϊκό, λέει ψέματα».

Η κατάσταση στο Δέλτα είναι πραγματικά αξιοθρήνητη και το «σκηνικό»

δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Ο Κώστας γυρίζει τον χρόνο πίσω και θυμάται μία από

τις τελευταίες πράξεις του έργου καταστροφής: «Έβρεχε για πολλές ημέρες, αφ’

ότου οι Αμερικανοί χτύπησαν τα εργοστάσια χημικών στη Γιουγκοσλαβία. Δυο τρεις

μέρες μετά ο Αξιός κατέβασε γκρίζο νερό… σαν τη στάχτη. Τα ψάρια που έβγαζα

είχαν πληγές, τα χέλια ψόφια έπλεαν ασπρισμένα και πρησμένα σαν φούσκες, το

νερό μύριζε και τα χέρια μου έκαιγαν… αυτό ήταν το τελειωτικό χτύπημα για

τον Αξιό και τον Θερμαϊκό! Κανείς δεν μίλησε τότε… πού ήταν οι οικολόγοι,

πού ήταν κρυμμένες όλες αυτές οι οργανώσεις;».

Ο Αξιός είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Βαλκανικής Χερσονήσου με

συνολικό μήκος περίπου 380 χλμ. Πηγάζει από τα σύνορα Αλβανίας – Σερβίας και

τα 76 χιλιόμετρά του στην Ελλάδα ξεκινούν από τον Νομό Κιλκίς και σταματούν

στις εκβολές του στον Θερμαϊκό Κόλπο. Μαζί του εκβάλλουν ο Λουδίας (έγινε

αποστραγγιστική τάφρος), ο Αλιάκμονας και ο ξεραμένος πια Γαλλικός. Στα 1934 η

κοίτη του και αντίστοιχα το Δέλτα μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση, γιατί από

τις προσχώσεις το λιμάνι της Θεσσαλονίκης κινδύνευε να γίνει λίμνη! Το 70% της

παραγωγής ρυζιού στην Ελλάδα καλλιεργείται εδώ.

Κανείς δεν φαίνεται να μιλάει σ’ αυτό Δέλτα της σιωπής. Το Δέλτα του

Αξιού, που υποτίθεται ότι προστατεύεται από τη Συνθήκη Ραμσάρ. Που υποτίθεται

ότι έχουν παρατηρηθεί 215 είδη πουλιών. Που υποτίθεται ότι ζουν αλεπούδες,

τσακάλια, ασβοί, κουνάβια, νυφίτσες, λαγοί, λαγόγυροι, λύκοι, και 12 είδη

πάπιας. Που υποτίθεται ότι υπάρχουν 36 είδη ψαριών, ανάμεσά τους γριβάδια,

λαβράκια, φασιά, γλώσσες και χέλια.

«Έχουν ξεπατώσει τα δέντρα, έχουν βάλει μέσα φορτωτές, έχουν φτιάξει δρόμους,

έχουν στήσει συρματοπλέγματα, έφαγαν δισεκατομμύρια για να φτιάξουν τον

άχρηστο και καταστροφικό Αποχετευτικό Αγωγό Θεσσαλονίκης – ευτυχώς που δεν

λειτούργησε ποτέ – έχουν φέρει λύκους, έχουν διώξει τα ζώα, έχουν ρίξει «γύψο»

με αρσενικό και τώρα ούτε νερό από τη βρύση δεν μπορούμε να πιούμε, έχουν

ραντίσει με φάρμακα που σκότωσαν τα πάντα, και στο τέλος ήρθαν και οι

μυδοπαραγωγοί! Όση ζημιά έκαναν τα εργοστάσια σε 80 χρόνια έκαναν τα μύδια σε

μόλις 20… καινούργιο φρούτο το μύδι στον Θερμαϊκό… ψοφάει και δηλητηριάζει

το νερό… όποιος έχει χρήματα, παίρνει μια έκταση και φτιάχνει μυδοτροφείο…

μετά τοποθετεί και ένα κοντέινερ για καλύβα… πού είναι τα στρείδια που

είχαμε τόσα χρόνια;.. Τώρα είναι άρρωστα, δηλητηριασμένα και τα μύδια!».

Ο Κώστας με σχεδόν βουρκωμένα τα μάτια κατεβάζει το κεφάλι και μονολογεί: «Κι

αυτοί που μόλυναν τον Αξιό, είναι καταδικασμένοι… το πολύ πολύ να ζήσουν

πέντε χρόνια παραπάνω από μένα! Τα παιδιά μου όμως και τα παιδιά τους θα έχουν

την ίδια μοίρα!».

«Έχω φτιάξει 2.500 πίνακες!»

Ο Κώστας Καραμπουκούκης δεν είναι μονάχα ψαράς, είναι και ζωγράφος. Από

εκείνους όμως τους σπάνιους αυτοδίδακτους λαϊκούς καλλιτέχνες, που δεν είναι

δήθεν και δεν γνωρίζουν από ιστορία της τέχνης. Γνωρίζουν όμως πολύ καλά την

ομορφιά και την αποτυπώνουν, απλά έτσι όπως την βλέπουν, αληθινά, ταπεινά,

αυθεντικά.

«Ξεκίνησα να ζωγραφίζω από 15 χρόνων. Είκοσι χρόνων έγινα ψαράς και από τότε

συνδύαζα και τα δύο μαζί. Ζωγράφιζα στη μικρή μου καλύβα στο Δέλτα του Αξιού.

Μέχρι σήμερα έχω φτιάξει πάνω από 2.500 πίνακες. Μονάχα λίγους έχω πουλήσει,

τους άλλους είτε τους χάριζα είτε μου τους άρπαζαν. Από τους παλιούς μου

πίνακες δεν έχω κανέναν και από τους καλούς επίσης κανέναν, γιατί όταν

βρισκόμουν σε δυσκολία τούς έδινα όσο όσο!».

INFO

Η διαδρομή που σας προτείνουμε, ξεκινά λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη. Είτε από

τη Χαλάστρα είτε από τα Κύμινα θα περάσετε από κάτω από την Εθνική Οδό και θα

ακολουθήσετε κάποιο από τα αναχώματα με κατεύθυνση προς τη θάλασσα.