Ρομπότ με ελληνική υπογραφή

Ο Δάντης (Dante), ο Νομάδας (Nomad) και ο Υπερίωνας (Hyperion) είναι έτοιμοι

να… ταξιδέψουν σε άλλους πλανήτες, αφού πρώτα δοκίμασαν τις αντοχές τους στα

πιο αφιλόξενα σημεία της Γης. Ο Dante έφτασε μέχρι τους κρατήρες ενεργών

ηφαιστείων της Αλάσκας και ο Nomad εξερεύνησε την ίδια περιοχή, αναζητώντας

ίχνη μετεωριτών. Ο Υπερίωνας βρέθηκε στον Αρκτικό Κύκλο. Ήταν συνέχεια

στραμμένος προς τον Ήλιο, έπαιρνε ενέργεια από αυτόν και ήταν ολοκληρωτικά

αυτόνομος.

Πίσω από αυτούς τους μηχανικούς εξερευνητές βρίσκεται ένας Έλληνας: ο δρ

Δημήτρης Αποστολόπουλος, από το Ινστιτούτο Ρομποτικής του αμερικανικού

Πανεπιστημίου Carnegie Mellon. Τα ρομπότ που έχει σχεδιάσει θα μπορούσαν να

βρεθούν στην επιφάνεια της Σελήνης ή του Άρη. «Με τον Υπερίωνα, μάλιστα, η

εξερεύνηση μακρινών πλανητών μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο και με πολύ

λιγότερο κόστος. Το ρομπότ αυτό έχει την ικανότητα να κινείται έτσι ώστε οι

ηλιακές του κυψέλες να είναι πάντα στραμμένες προς τον ήλιο και να είναι

ενεργειακά αυτόνομο», λέει ο ίδιος στα «ΝΕΑ».

Οι Έλληνες προσφέρουν πολλά στην εξέλιξη της ρομποτικής. Όχι μόνο στις

ΗΠΑ, αλλά και στην Ελλάδα: στους τομείς της ρομποτικής, της τεχνητής

νοημοσύνης και της κατασκευής αισθητήρων. Ένα ρομπότ – ξεναγός σε μουσεία, ένα

ρομποτικό αμαξίδιο που διευκολύνει τη ζωή ατόμων με ειδικές ανάγκες, αλλά και

αρκετές πειραματικές πλατφόρμες (τα προγράμματα δηλαδή μέσω των οποίων γίνεται

η κίνηση των ρομπότ), συνθέτουν την ελληνική συμμετοχή στη συγκεκριμένη έρευνα

διεθνώς. Όπως εξηγεί ο κ. Αντώνης Αργυρός, από το Εργαστήριο Μηχανικής Όρασης

και Ρομποτικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, στην Κρήτη, «ζητούμενο

είναι να προχωρήσουμε ένα βήμα πέρα από τους μηχανικούς βραχίονες και τα

ρομπότ που είναι προγραμματισμένα να κάνουν πολύ συγκεκριμένες ενέργειες. Αυτά

είναι χρήσιμα και πρακτικά, όμως δεν έχουν την αυτονομία που οραματιζόμαστε.

Έτσι, προσπαθούμε να σχεδιάσουμε ρομπότ ευέλικτα, ικανά να αντιλαμβάνονται τις

συνθήκες του περιβάλλοντος και να ανταποκρίνονται σε αυτές. Για παράδειγμα ο

Λεύκος, ένα διαδραστικό ρομπότ – ξεναγός, το οποίο ναι μεν λειτουργεί με βάση

συγκεκριμένους κανόνες, όμως η ακριβής συμπεριφορά του προσδιορίζεται από τις

συνθήκες που συναντά γύρω του».

Η επόμενη κίνηση, για τους Έλληνες ερευνητές, είναι να σχεδιάζουν

ρομπότ ικανά να επικοινωνούν με τους ανθρώπους, αλλά και μεταξύ τους.

«Συνεργαζόμενα ρομπότ δηλαδή, τα οποία θα κινούνται στον ίδιο χώρο και θα

βοηθούν το ένα το άλλο», εξηγεί ο κ. Αργυρός. Το μεγάλο στοίχημα αφορά τα

ρομπότ που θα χρησιμοποιούνται στα χειρουργεία. Ένα τέτοιο ρομπότ είναι ο

Αίσωπος, ο οποίος έχει κατασκευαστεί από τον φοιτητή του Πολυτεχνείου Κρήτης,

κ. Νίκο Χατζηχρυσάφη στο πλαίσιο της διπλωματικής του εργασίας. Το ρομπότ

πραγματοποιεί λαπαροσκοπικές επεμβάσεις και δέχεται την καθοδήγηση του

χειρουργού, διά του λόγου (ακούει, δηλαδή, την ομιλία του γιατρού).

Από τον Τάλω ώς τον Ασίμωφ

Και τα ρομπότ έχουν τον άγιό τους… Τάλως το όνομά του, από την Κρήτη η

καταγωγή του. Ο ακούραστος μηχανικός πολεμιστής διέσχιζε ολόκληρο το νησί του

Μίνωα – έστω και στη φαντασία των αρχαίων – φυλώντας τις ακτές ενάντια στους

εχθρικούς εισβολείς.

Πολλοί λογοτέχνες, καλλιτέχνες και επιστήμονες δοκίμασαν να σχεδιάσουν την

τέλεια αυτή μηχανή. Αυτός όμως που «βάφτισε» το είδος, είναι ο Τσέχος

θεατρικός συγγραφέας Κάρελ Κάπεκ, το 1921, με το έργο του «Τα παγκόσμια ρομπότ

του Ρόσουμ», όπου μηχανές – σκλάβοι επαναστατούν ενάντια στους ανθρώπους –

αφέντες τους. Ο Ισαάκ Ασίμοφ ασχολήθηκε εκτενώς με τη φυλή των ρομπότ,

γράφοντας τους τρεις Νόμους της Ρομποτικής, στους οποίους υποστήριξε πως η

σχέση ανθρώπων – ρομπότ θα είναι απόλυτα αρμονική, χωρίς κανένας να πειράζει

τον άλλο.

Καθώς η τεχνολογία εξελίχθηκε, τα ρομπότ πέρασαν από τις σελίδες της

λογοτεχνίας στα εργαστήρια των ερευνητών και σε πλήθος εφαρμογών στην

επιστήμη, την έρευνα και τον αθλητισμό, για να φτάσουμε πρόσφατα στο

εμφυτευμένο μικροτσίπ κάτω από το δέρμα του Άγγλου Κέβιν Γουόργουικ,

πλησιάζοντας έτσι στον ιδεατό συνδυασμό ανθρώπου – ρομπότ, το cyborg. Οι

πειραματισμοί βέβαια συνεχίζονται και δεν αποκλείεται σε μερικά χρόνια ή

αιώνες να μοιάζουμε με τα ανθρωποειδή τεχνητής νοημοσύνης του Σπίλμπεργκ. Ήδη,

στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, οι επιστήμονες ετοιμάζουν τον

Τηλε-Ηθοποιό: Έναν άνθρωπο καλωδιωμένο με κάμερες, που συνδέονται «ζωντανά»

στο Ίντερνετ. Οι χρήστες που τον παρακολουθούν από όλες τις γωνιές του κόσμου,

θα μπορούν να τον κινούν όπου και όπως θέλουν, δίνοντας εντολές online.

Στους υπονόμους της Θεσσαλονίκης

Ένα ρομποτικό σύστημα ελέγχει το δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης της

Θεσσαλονίκης. Διορθώνει βλάβες, με τα μισά χρήματα, στον μισό χρόνο, ενώ η

συντήρηση των δικτύων γίνεται χωρίς να χρειάζονται εργασίες εκσκαφής. Πρώτα

μπαίνει στον αγωγό μια βιντεοκάμερα, η οποία εντοπίζει τα σημεία όπου υπάρχουν

προβλήματα. Στη συνέχεια, μπαίνει στον αγωγό ένα ρομπότ από ένα φρεάτιο και

κινείται κατά μήκος του, έως το επόμενο φρεάτιο. Όταν εντοπιστεί η βλάβη,

απλώνει στο σημείο ένα εύπλαστο υλικό, το οποίο διαστέλλεται, επικάθεται στα

τοιχώματα του αγωγού και στερεοποιείται. Εκτιμάται πως, μετά την παρέμβαση του

ρομπότ, ο χρόνος ζωής του αγωγού ανανεώνεται για άλλα… 50 χρόνια.

Το σύστημα δημιουργήθηκε ειδικά για τα διατηρητέα κέντρα ιστορικών πόλεων και

όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΥΑΘ, κ. Χρήστος Τσόγκας, η εταιρεία, σε συνεργασία

με τους Γερμανούς εισαγωγείς των ρομπότ, σκοπεύει να προωθήσει την ίδια

τεχνική και σε άλλες ελληνικές πόλεις.

Κάτω από τη θάλασσα

Είναι τα «μάτια» και τα «χέρια» του ανθρώπου στα μεγάλα βάθη των θαλασσών. Το

υποβρύχιο Ναυτίλος του Γαλλικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου και το

τηλεκατευθυνόμενο ρομπότ Γέοσταρ που κατασκεύασαν από κοινού Ιταλοί και

Γερμανοί επιστήμονες, έχουν αναλάβει αρκετές αποστολές στη Μεσόγειο, αλλά και

στις ελληνικές θάλασσες.

Ο Ναυτίλος πριν 2 χρόνια είχε καταδυθεί νότια της Κρήτης σε βάθος μεγαλύτερο

των 2.000 μέτρων για να κινηματογραφήσει μια σειρά υποθαλάσσιων ηφαιστείων που

σχηματίζονται στην περιοχή όπου συγκρούονται η αφρικανική με την ευρασιαστική

πλάκα. Το γαλλικό υποβρύχιο μπορεί να φθάσει ακόμα και σε τριπλάσιο βάθος, στα

6.000 μέτρα. Έχει μήκος 8 μέτρα, πλάτος 2,70 και μπορεί να μεταφέρει πλήρωμα

τριών ανθρώπων. Ο Ναυτίλος είναι εξοπλισμένος με κάμερες, ραντάρ, αισθητήρες,

ιζηματοσυλλέκτες, ακόμα και φώτα ομίχλης.

Το Γέοσταρ μοιάζει επίσης με ένα φορητό εργαστήριο. Μπορεί να φθάσει σε βάθος

4.000 μέτρων και να εγκαταστήσει με ακρίβεια διάφορα όργανα συλλογής ιζημάτων

και μικροοργανισμών από τον βυθό. Είναι πάντα συνδεδεμένο με συρματόσχοινο με

οπτικές ίνες, μέσω των οποίων τα δεδομένα που συγκεντρώνονται από τον βυθό

μεταφέρονται άμεσα στο κέντρο ελέγχου του.

Ο Έλληνας των «μαχητών»

Ο αμερικανικός στρατός σχεδιάζει την αμυντική του διάταξη για τον 21ο αιώνα.

Και ο δρ Δημήτρης Αποστολόπουλος, μαζί με τους καλύτερους ερευνητές συστημάτων

ρομποτικής στις ΗΠΑ, εργάζεται σε άκρως απόρρητα προγράμματα, σχεδιάζοντας

τις… στρατιές των μαχητών – ρομπότ – τις μηχανές δηλαδή που («πολύ

σύντομα»!) θα δημιουργήσουν ένα νέο σώμα στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις.

Δεν μπορεί να αποκαλύψει πολλά. Μπορεί όμως να μοιραστεί τη βεβαιότητα πως «οι

αμυντικές δυνάμεις στα επόμενα 12 ή το πολύ 20 χρόνια, θα αξιοποιούν στο

μέγιστο ρομποτικά όντα, σε στρατιωτικές, κατασκοπευτικές, ανιχνευτικές ή

εξερευνητικές αποστολές».

Δεν είναι πια επιστημονική φαντασία, αλλά πραγματικότητα, λέει ο κ.

Αποστολόπουλος. «Αλλάζει ολόκληρη η δομή του στρατού, η στρατηγική, η

φιλοσοφία, η εφαρμογή του δόγματος. Γιατί πλέον δεν μιλάμε μόνο για βραχίονες

ή για ρομποτικά οχήματα. Συζητάμε για αυτόνομα ρομποτικά συστήματα που

ελέγχουν τις τηλεπικοινωνίες, συνδυάζουν όλες τις δυνατότητες, μπορούν από

μόνα τους να αποφασίσουν πότε θα… πατήσουν τη σκανδάλη. Δεν θα εκπλαγώ αν

στα επόμενα 20 χρόνια χρειαστεί να αλλάξουν οι διεθνείς Συνθήκες για το Δίκαιο

του πολέμου».

Στην Ελλάδα, η Αστυνομία έχει ήδη και ο Στρατός σχεδιάζει ρομποτική τεχνολογία

για τον εντοπισμό και την εξουδετέρωση εκρηκτικών μηχανισμών και ναρκών. Ένα

τέτοιο ρομπότ «εργάζεται» εδώ και μερικούς μήνες, στην υπηρεσία ασφάλειας του

αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος».