Έμεινε ενεός, δηλώνει ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός, λίγο πριν την επισφαλή, λόγω απεργιών, πρεμιέρα του «Βασιλιά Ληρ» (με τον διευθυντή του ΚΘΒΕ Νικήτα Τσακίρογλου στον ομώνυμο ρόλο. «Απεργίες; Το δικαίωμα στην εργασία- και στις απεργίεςείναι ιερό και αναγκαίο, αλλά το θέατρο δεν μπορεί να κλείνει γιατί είναι εκκλησία. Το θέατρο δεν είναι επάγγελμα των ανθρώπων αλλά οι ίδιοι οι άνθρωποι που ζουν στον χώρο του, όχι αυτοί που απλώς εργάζονται».

Τα Κρατικά Θέατρα περνούν – λόγω και των καιρών- μια θεσμική κρίση…

«Χρειαζόμαστε πάντα και απόλυτα τα Κρατικά Θέατρα γιατί υπάρχουν και τα εμπορικά- ιδιωτικά και με την ύπαρξη των πρώτων εξασφαλίζεται ένας αντίλογος, μια δημιουργική σύγκρουση.

Όταν υπηρετούνται από ανθρώπους που υπηρετούν τον λόγο και αφουγκράζονται την κοινωνία, τότε μόνο πετυχαίνουν».

Σκηνοθετεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη, αλλά με τον Ληρ, λέει, «είναι μάλλον ερεθιστικό γιατί απευθύνομαι σε διαφορετικό θέατρο και κοινό απ΄ αυτό της Αθήνας. Έχει άλλες εικόνες, είναι άλλη γη, και μόνο το τοπίο κάνει τους ανθρώπους διαφορετικούς». Το θέατρο αυτό καθ΄ αυτό είναι στους καιρούς μας αυτό που ήταν;

Οι γενιές- ως οπτική ζωής- αλλάζουν πολύ γρήγορα πλέον. Ίσως και κάθε τριετία. Αλλάζει η γλώσσα στους δρόμους. Πώς μπορεί το θέατρο να μείνει το ίδιο; Η διαφορά είναι στη σπορά. Πώς θα μεταδώσεις στους καλλιτέχνες και στο κοινό ένα μέτρο σύγκρισης. Δεν υπάρχουν όμως καλά και κακά είδη θεάτρου. Υπάρχει μόνο το πληκτικό θέατρο κι αυτό που δεν σε κάνει να βαριέσαι: Το θέατρο για ορθίους.

Είναι σύγχρονος και «οικείος» ο Σαίξπηρ;

Ο Ληρ είναι ένας σύγχρονος γέρος 400 ετών. Έχει τόσα πολλά επίπεδα ανάγνωσης αυτό το μιλφέιγ που το λένε Ληρ. Σήμερα, ζούμε την εποχή των κακών γιων και των καλών μπαμπάδων. Μα ήταν αναγκαία αυτά τα γεγονότα. Ήρθε η στιγμή ο θυμός και η οργή να γίνουν οι πρωταγωνιστές. Είναι η φάση για να περάσει ο άνθρωπος στην απόλυτη ταπείνωση και στη μετάνοια. Δεν υπάρχει ιδεολογική πρόταση- μην την αναζητάτεόταν η ίδια η φύση θέλει να τα σπάσει όλα, γιατί πόσο ακόμα θα μεγαλώνουμε με χάρτινα κατασκευάσματα του υποτιθέμενου μεγαλείου. Ιδεολογίες εκ του ασφαλούς απ΄ τα γραφεία και τα τραπέζια συσκέψεων δεν υπάρχουν πια… Όσο για τον Σαίξπηρ, ο Τζόρτζιο Στρέλερ έλεγε ότι τον καταλαβαίνει κανείς όταν αρχίζει να τον ερμηνεύει- στη σκηνή ή στη ζωή.

ΙΝFΟ

«Βασιλιάς Ληρ» στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης.

Προγραμματισμένη πρεμιέρα: 20 Φεβρουαρίου στις 21.00. Έως τις 24/5.

Σας είναι γνώριμος και συμπαθής ο Ληρ;

Απόλυτα γνώριμος. Η κολακεία φέρνει την αλαζονεία και ο θυμός τη δικαιοσύνη. Όλοι όσοι πάσχουν και παθαίνουν είναι συμπαθείς… Τι χρειάζεται το θέατρο και οι σκηνοθέτες του σε μια εποχή με τόσα γεγονότα;

Ο σκηνοθέτης για να δώσει την απόλυτη σφραγίδα η οποία θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίον συνομιλεί το θέατρο με την εποχή του. Και το θέατρο θα υπάρχει πάντα όσο θα υπάρχουν αυτόπτες μάρτυρες, το εδώ και το τώρα. Μπορεί κάποτε να εκπέσει. Δεν θα χαθεί όμως ποτέ. Πάντα οι άνθρωποι θα θέλουν να καταφύγουν σ΄ αυτό…

Διάβαζα πως στη Βρετανία παρά τη σοβαρή οικονομική κρίση το θέατρο κάθε άλλο παρά έχει πληγεί…

Κρίση; Ποια κρίση; Απλώς «βαφτίσαμε» οικονομική κρίση τη διεθνή κρίση κατανάλωσης, αξιών, σοβαρότητας, έπαρσης και ταυτότητας γενικότερα. Αν έχουμε εμείς κρίση, τι θα ΄πρεπε να πουν οι Αφρικανοί; Αυτά είναι κόλπα για να γίνονται οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Όλα αυτά είναι φαινόμενα προς κατανάλωση. Κρίση ίσως να υπάρχει όσο θα θέλουμε να έχουμε ο καθένας τρία αυτοκί- νητα, δύο σπίτια και εκατό κάρτες…

Ήρθε επιτέλους η ώρα να ταπεινωθούμε.

«Ας σπάμε βιτρίνες για την έλλειψη θεατρικής παιδείας»


Ο Στάθης Λιβαθινός δηλώνει «εμμονή» με το θέμα της θεατρικής και γενικότερα της παιδείας. «Δεν μπορώ να ξεφύγω από την παιδεία μου», λέει. «Η Ρωσία με σφράγισε (σ.σ.:

σπούδασε στο Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Μόσχας) μαθαίνοντάς μας να είμαστε άνθρωποι όχι μόνο στο θέατρο αλλά στην τέχνη γενικότερα. Δεν διδάχτηκα στη σχολή μου μόνο τον Στανισλάβσκι. Ο λόγος για τον οποίον παραμένει η ρωσική σχολή είναι πως εξελίσσεται. Είναι κανάλι όπου χύνονται πολλά ποτάμια. Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα στη σχολή των μονολόγων. Το ελληνικό θέατρο έχει πρόβλημα να παρακολουθήσει τις αλλαγές. Κι αυτό οφείλεται στην έλλειψη θεατρικής παιδείας. Μια κρατική σχολή σκηνοθεσίας θα δίδασκε πώς οφείλουν οι ηθοποιοί να περπατάνεόχι στη σκηνή- αλλά στην εποχή τους. Αυτή η έλλειψη- θεατρικής, αλλά και γενικότεραπαιδείας θα ήταν ίσως ο σημαντικότερος λόγος για να σπάμε βιτρίνες… αλλά το λέει κι ο Σαίξπηρ στον Ληρ πως «είναι κανόνας στην εποχή μας οι τρελοί να οδηγούν τυφλούς».