Ποιοι χάνουν το τρένο των μετεγγραφών στα ΑΕΙ

Ολική ανατροπή στους –πρόχειρους όπως εκ των υστέρων αποδεικνύεται –εκπαιδευτικούς σχεδιασμούς αρκετών προηγούμενων ετών που αφορούσαν τις μετεγγραφές φοιτητών και τις προσλήψεις εκπαιδευτικών, προκαλούν δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Με την πρώτη, που εκδόθηκε χθες, κρίθηκε αντισυνταγματικό το «τσουνάμι» των σχεδόν 10.000 μετεγγραφών που αναστάτωσε πέρυσι τα πανεπιστήμια, αποψιλώνοντας τα περιφερειακά και προκαλώντας ασφυξία στα κεντρικά. Ωστόσο από την απόφαση θίγονται άμεσα μόνο οι «άτυχοι» που είχαν ζητήσει μετεγγραφή προς τις Αρχιτεκτονικές Σχολές του ΕΜΠ και του ΑΠΘ (και τώρα πρέπει να επιστρέψουν στις σχολές όπου πρωτοεισήχθησαν) καθώς οι άλλες σχολές δεν είχαν προσφύγει στο ΣτΕ.

Με τη δεύτερη απόφαση, η οποία εκδόθηκε στις 16 Φεβρουαρίου, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές και όσες προσλήψεις εκπαιδευτικών έγιναν εκτός διαδικασιών ΑΣΕΠ, δικαιώνοντας εκπαιδευτικούς που είχαν επιτύχει στον διαγωνισμό του 2008 αλλά δεν διορίστηκαν, ενώ διορίστηκαν στη θέση τους άλλοι εκπαιδευτικοί από διάφορους πίνακες βάσει προϋπηρεσίας.

Και οι δύο αποφάσεις προκαλούν τώρα πονοκέφαλο στο υπουργείο Παιδείας. Πάντως αυτοί που πραγματικά θίγονται δεν είναι οι πολιτικοί αλλά οι πολίτες, φοιτητές και εκπαιδευτικοί εν προκειμένω, που πληρώνουν τους ατελείς σχεδιασμούς.

Για τις μεν μετεγγραφές, ο Αριστείδης Μπαλτάς έχει ήδη δηλώσει ουσιαστικά ότι το επόμενο έτος θα γίνουν με το σταγονόμετρο. «Πρέπει να βρούμε μια χρυσή τομή για το πώς πρέπει να γίνονται οι μετεγγραφές. Πρέπει να γίνονται αποκλειστικά με κριτήρια που έχουν σχέση με εισοδήματα και κοινωνικές ανάγκες» είχε πει στις 27 Μαρτίου στη Βουλή. Εχοντας πλέον ως οδηγό και την απόφαση του ΣτΕ, αναμένεται να βάλει πολύ αυστηρά κριτήρια αφήνοντας εκτός μετεγγραφών το μεγαλύτερο τμήμα πολυτέκνων και τριτέκνων, που μέχρι τώρα τις λάμβαναν ελευθέρως. Ας σημειωθεί μάλιστα ότι πέρυσι η πεποίθηση πολλών υποψηφίων ότι μπορούσαν να πάρουν μετεγγραφή για Αθήνα ή Θεσσαλονίκη είχε εκτοξεύσει τις βάσεις και αρκετών τμημάτων που δεν συγκαταλέγονταν στα δημοφιλή.

Για τις προσλήψεις εκπαιδευτικών, εξάλλου, η ηγεσία του υπουργείου αντιμετωπίζει έναν γόρδιο δεσμό καθώς συγκρούονται αντίθετα συμφέροντα. Οι μεν επιτυχόντες του ΑΣΕΠ έχουν το δίκιο –και τον νόμο πλέον –με το μέρος τους και πρέπει να απορροφηθούν, αλλά και όσοι ανέμεναν να διοριστούν λόγω προϋπηρεσίας και συγκέντρωναν μόρια έχουν επίσης ένα δίκιο, το οποίο τώρα ίσως χάσουν εξαιτίας της αλλοπρόσαλλης διαδικασίας προσλήψεων που ακολούθησε για πολλά χρόνια η πολιτεία.

Αναλυτικά:

Αλλαγές εκ βάθρων στις μετεγγραφές των φοιτητών σηματοδοτεί η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που θέτει πλαφόν στις σχολές και βάζει αυστηρούς περιορισμούς και κριτήρια για τη μετακίνηση από τη μία σχολή στην άλλη.

Οι ανώτατοι δικαστές, υπό τον πρόεδρο του ΣτΕ Σωτήρη Ρίζο και με εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Κωνσταντίνο Πισπιρίγκο, σφράγισαν ως αντισυνταγματικό το νομοθετικό πλαίσιο για τις μετεγγραφές των φοιτητών. Δι’ αυτής της οδού δικαιώνονται οι εκπρόσωποι των δύο σχολών –Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης –που είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, στρεφόμενοι κατά των σχετικών υπουργικών αποφάσεων και των νόμων που ρύθμιζαν τα ζητήματα των μετεγγραφών.

Οι κόκκινες γραμμές. Συγκεκριμένα, οι δικαστικοί λειτουργοί θέτουν δύο μόνο εξαιρέσεις που επιτρέπουν τις μετεγγραφές των φοιτητών. Αυτές αφορούν όσους αδυνατούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη σχολή ή στο τμήμα όπου έχουν εισαχθεί λόγω προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι, καθώς και όσους έχουν αποδεδειγμένα ανυπέρβλητο οικονομικό πρόβλημα και ζητούν να μετεγγραφούν σε αντίστοιχη σχολή ή τμήμα Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος που εδρεύει σε άλλη πόλη, όπου αποδεδειγμένα θα έχουν την αναγκαία για τη φοίτησή τους ιατρική ή οικονομική, κατά περίπτωση, υποστήριξη.

Οι δύο αυτές κόκκινες γραμμές που χαράσσει το ΣτΕ ουσιαστικά αφήνουν απέξω άλλες κατηγορίες φοιτητών, όπως πολύτεκνοι, τρίτεκνοι και ορφανοί, οι οποίοι μπορούσαν επίσης να υπαχθούν σε ευνοϊκές διατάξεις μετεγγραφής.

Η Ολομέλεια του ΣτΕ θέτει και ένα ακόμα όριο που είναι το πλαφόν για καθένα ακαδημαϊκό έτος, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% των εισαγομένων κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος σε κάθε σχολή ή τμήμα υποδοχής.

Επιπλέον προβλέπεται ότι τα όργανα των σχολών θα έχουν αρμοδιότητα να εκτιμούν, με ειδικά αιτιολογημένη κρίση και χωρίς υποχρέωση εξαντλήσεως του ανώτατου ορίου (10%), αν και σε ποιον βαθμό οι λειτουργικές ανάγκες της σχολής επιτρέπουν τις μετεγγραφές.