Το είπε πρόσφατα ο Ευάγγελος Βενιζέλος σε εκδήλωση που μίλησε: «Προηγείται της αναθεώρησης του Συντάγματος ο σεβασμός και η εφαρμογή του». Ευσύνοπτα και ωραία. Ετσι είναι. Στη χώρα μας όμως διαρκώς συζητούμε για το πώς θα αναθεωρήσουμε το Σύνταγμα, εσχάτως και πώς θα το παρακάμψουμε: βλ. νόμος 5094/24 για τα ιδιωτικά ΑΕΙ που κρίθηκε μεν συνταγματικός από το ΣτΕ, αλλά με σημαντική μειοψηφία (18-7).
Ποτέ δεν συζητούμε για το πώς θα το προστατεύσουμε. Ή έστω όχι σε ευρεία κλίμακα. Αυτά τα συζητούν ελάχιστα σε κλειστούς κύκλους υψηλής εξειδίκευσης. Δεν έχουμε ακούσει πρόσφατα κάποια πρόταση ή έστω κουβέντα περαιτέρω θωράκισης του Συντάγματος, όπως δεν έχουμε ακούσει να υπάρχει και πολιτική βούληση για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της ηγεσίας της Δικαιοσύνης.
Σε δεκαοκτώμισι χρόνια, από το 2001 έως το 2019, είδαμε το Σύνταγμα να αναθεωρείται τρεις φορές χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποιο σημαντικό πολιτικό ή θεσμικό γεγονός. Χωρίς να υπάρχει κάποια επείγουσα ανάγκη. Η Νέα Δημοκρατία, αναλαμβάνοντας το 2019, μπορούσε να μην προχωρήσει σε αναθεώρηση διατάξεων με βάση την πρόταση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά θα μπορούσε να επαναφέρει την πρότασή της για αναθεώρηση από το 2018. Δεν το έκανε και περιορίστηκε σε μια αναθεώρηση εντυπώσεων κάποιων διατάξεων από αυτές που πρότεινε η προηγούμενη Βουλή. Και βρισκόμαστε τώρα, έξι χρόνια μετά, χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάτι, το οτιδήποτε, με την αναθεώρηση να πλανάται διαρκώς στη συζήτηση.
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε μια ιδιόρρυθμη κατάσταση. Μοιάζει σαν να ρίχνει τα ταρό. Κάθε τρεις και λίγο πετάει στη δημόσια συζήτηση κι άλλο ένα άρθρο που θα ήθελε να αναθεωρήσει. Δεν πάει καιρός από τότε που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε το άρθρο 103 για τη μονιμότητα των δημόσιων υπαλλήλων, το άρθρο 16 για την ανώτατη εκπαίδευση, το άρθρο 24 για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος… Μέχρι και το χιλιοτραγουδισμένο πια άρθρο 86 για την ποινική ευθύνη των υπουργών ανέφερε πως θέλει να προτείνει για αναθεωρητέο. Σύμφωνοι, να το αλλάξουμε αυτό το άρθρο που απλώνει αυτό το φάσμα του ανέλεγκτου πάνω από τους υπουργούς.
Βέβαια, κάποιος πιο πονηρεμένος από εμένα θα έλεγε ότι το άρθρο μια απλή πρόβλεψη κάνει και δεν υποχρεώνει σώνει και ντε την κυβερνητική πλειοψηφία να αποφασίζει να μην ελεγχθούν υπουργοί, όπως έγινε για Τέμπη και ΟΠΕΚΕΠΕ. Ψιλά γράμματα αυτά και μένει να ακούσουμε πολλά ακόμα μέχρι να αποφασιστεί και μέχρι να αναθεωρηθεί ξανά το κορυφαίο νομοθέτημα της χώρας μας. Σε κάθε περίπτωση δεν πλήττουμε.
Δεν μπορώ να μη θυμηθώ όμως το ρητό του Μπίσμαρκ: «Οι άνθρωποι δεν πρέπει να βλέπουν πώς φτιάχνονται δυο πράγματα: οι νόμοι και τα λουκάνικα».
