Η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής που ξεκινάει σήμερα στις Βρυξέλλες είχε ήδη χαρακτηριστεί η πιο κρίσιμη μετά την πανδημία. Η ανακοίνωση πως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα παραστεί αυτοπροσώπως, αλλά και οι νέοι μύδροι που εξαπέλυσε χθες εναντίον της Ευρώπης ο Βλαντίμιρ Πούτιν, αποκαλώντας τους ευρωπαίους ηγέτες «γουρουνάκια», ήρθαν απλώς να επιβεβαιώσουν το υψηλό διακύβευμα. Οι «27» καλούνται να αποφασίσουν αν θα χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην ΕΕ ώστε να χρηματοδοτήσουν ένα «δάνειο επανορθώσεων» για το Κίεβο, αρχικά ύψους 90 δισ. ευρώ, το οποίο θα εκταμιευθεί τα επόμενα δύο χρόνια – μια σανίδα σωτηρίας χωρίς την οποία η χώρα κινδυνεύει με οικονομική κατάρρευση. Το Βέλγιο, η χώρα όπου διακρατείται το μεγαλύτερο κομμάτι των επίμαχων περιουσιακών στοιχείων (180 από τα συνολικά 209 δισ. ευρώ), εξακολουθεί να αντιστέκεται, φοβούμενο ότι θα βρεθεί εκτεθειμένο. Οπως σχολίαζε ωστόσο χαρακτηριστικά χθες το Politico, το πρόβλημα της ΕΕ δεν είναι το Βέλγιο – είναι ο Ντόναλντ Τραμπ.
Το σχόλιο ακούγεται ενδεχομένως υπερβολικό ενώ η ΕΕ έχει απέναντί της έναν Πούτιν ο οποίος επανέλαβε χθες πως η Ρωσία θα επιτύχει τους εδαφικούς της στόχους στην Ουκρανία είτε μέσω της διπλωματίας είτε μέσω της στρατιωτικής ισχύος, υποστήριξε πως η προηγούμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ – υπό τον Τζο Μπάιντεν – «οδήγησε σκόπιμα την κατάσταση σε ένοπλη σύγκρουση» και ότι «τα γουρουνάκια της Ευρώπης συμμάχησαν αμέσως» μαζί της «ελπίζοντας να επωφεληθούν από την κατάρρευση της χώρας μας». Αλλά ο Πούτιν είναι ο Πούτιν, οι δηλώσεις του απλώς δικαιώνουν όσους πιστεύουν πως δεν έχει καμία πραγματική πρόθεση να διαπραγματευτεί για την ειρήνη, κι ας δήλωσαν αμερικανοί αξιωματούχοι πως κατά τις διήμερες συνομιλίες με την Ουκρανία στο Βερολίνο επιλύθηκε το 90% των πλέον δύσκολων ζητημάτων. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, είναι αυτός που ασκεί πίεση στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παραχωρήσει στη Μόσχα ακόμα και εκείνο το κομμάτι του Ντονμπάς που το Κρεμλίνο δεν ελέγχει επί του παρόντος. Σύμφωνα με τις πηγές του Politico, είναι επίσης αυτός που πιέζει, μέσω αμερικανών αξιωματούχων, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, τουλάχιστον εκείνες που θεωρεί περισσότερο φιλικές, να απορρίψουν την πρόταση αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
«Οταν οι ηγέτες της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία, επειδή το Βέλγιο αντιτάχθηκε» σχολιάζει ο συνήθως καλά ενημερωμένος ιστότοπος. «Δύο μήνες αργότερα, είναι σαφές ότι το πρόβλημα της ΕΕ δεν είναι πραγματικά το Βέλγιο, αλλά ο Τραμπ», ο οποίος ασκεί πιέσεις ώστε να αφεθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για εναλλακτική χρήση σε μια ειρηνευτική συμφωνία, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν επενδυτικά έργα υπό την αιγίδα των ΗΠΑ.
Μιλώντας χθες στην Μπούντεσταγκ, ο καγκελάριος Μερτς χαιρέτισε μεν τη «μεγάλη διπλωματική δυναμική» στις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου, υπογράμμισε ωστόσο ότι οι προθέσεις της Ρωσίας εξακολουθούν να είναι συγκρουσιακές, είναι σαφές λοιπόν ότι «η πίεση στον Πούτιν πρέπει να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, προκειμένου να τον πείσουμε να δεσμευτεί σε σοβαρές διαπραγματεύσεις»: είναι αναγκαίο, τόνισε ο Μερτς, να οριστικοποιήσει η ΕΕ το δάνειο επανορθώσεων, ώστε να στείλει «ένα σαφές μήνυμα» στη Μόσχα.
Ο ίδιος διαβεβαίωσε πως λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες του Βελγίου, «γι’ αυτό προσπαθώ μαζί με τους εταίρους μας να τις απαλύνουμε», πρόσθεσε, διαβεβαιώνοντας ότι το σχέδιο της Κομισιόν είναι «απόλυτα σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις». Στον αντίποδα, ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, ο πλέον φιλορώσος μεταξύ των ευρωπαίων ηγετών, συμπαρατάχθηκε πλήρως με το Κρεμλίνο λέγοντας πως η χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων «δεν μπορεί να ερμηνευτεί με κανέναν άλλο τρόπο παρά ως κήρυξη πολέμου».
Πέραν της Ουγγαρίας, ωστόσο, λιγότερες ή περισσότερες ενστάσεις για την πρόταση της Κομισιόν έχουν διατυπώσει επίσης η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Μάλτα, η Σλοβακία καθώς και η Ιταλία. Υπάρχει βέβαια πάντα η επονομαζόμενη «πυρηνική επιλογή» – να ληφθεί η απόφαση παρακάμπτοντας όλες αυτές τις χώρες, αφού χρειάζεται απλά ειδική πλειοψηφία. «Νομικά, γίνεται» δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης. Πολιτικά, ωστόσο, θα μπορούσε να διευρύνει τα ήδη υπάρχοντα ρήγματα και να πυροδοτήσει μια ευρύτερη κρίση. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, οι ευρωπαίοι ηγέτες μπορεί να επιλέξουν μια μεσοβέζικη λύση: να καταλήξουν σε μια διατύπωση που θα διατηρεί ζωντανό το δάνειο επανορθώσεων, αναθέτοντας παράλληλα στο Συμβούλιο και στο Κοινοβούλιο την οριστικοποίηση των τεχνικών λεπτομερειών – συμφωνώντας δηλαδή κατ’ αρχήν στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, χωρίς να κλείνουν το θέμα.
