Οι μεγάλες ασιατικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου είναι η εμπροσθοφυλακή μιας ευρύτερης γεωοικονομικής στρατηγικής: στηρίζονται σε γενναίες κρατικές ενισχύσεις, εξαιρετικά χαμηλό κόστος παραγωγής και επιθετικές τεχνικές ψυχολογικής πίεσης στις εφαρμογές τους. Αξιοποιούν κάθε χαραμάδα του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για να κερδίζουν, σε ελάχιστο χρόνο, τεράστια μερίδια αγοράς, πλημμυρίζοντας την Ευρώπη με αδασμολόγητα μικροδέματα με προϊόντα συχνά αμφίβολης ποιότητας και προέλευσης. Ετσι αποκτούν ένα τεχνητό πλεονέκτημα που καμία ευρωπαϊκή ΜμΕ δεν μπορεί να αντισταθμίσει με θεμιτά μέσα. Δεν μιλάμε για έναν «πόλεμο τιμών», αλλά για μια συστημική πρόκληση απέναντι στο υπόδειγμα της Ενιαίας Αγοράς και στη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού λιανεμπορίου.
Η Γαλλία έδωσε ήδη πολύπλευρη απάντηση. Επέβαλε πρόστιμο – ρεκόρ 40 εκατομμυρίων ευρώ στην πλατφόρμα Shein για παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές, ενώ οι εντατικοί τελωνειακοί έλεγχοι έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των προϊόντων ήταν επικίνδυνα ή παράνομα. Παράλληλα, οι Αρχές κίνησαν ποινικές και διοικητικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα η Shein να απενεργοποιήσει το ηλεκτρονικό της κατάστημα στη Γαλλία και να τελεί υπό στενή κανονιστική και δικαστική επιτήρηση. Επιπλέον, δώδεκα επαγγελματικές ομοσπονδίες και δεκάδες αλυσίδες λιανεμπορίου προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη για αθέμιτο ανταγωνισμό, στέλνοντας μήνυμα ότι δεν αποδέχονται άνισους όρους.
Τέλος, επειδή μια ψηφιακή αγορά δεν μπορεί να εποπτεύεται αποτελεσματικά μόνο σε εθνικό επίπεδο, η Γαλλία ζητά πλέον ρητά μια συντονισμένη ευρωπαϊκή στρατηγική. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ενωση καταργεί την απαλλαγή από δασμούς για τα μικροδέματα κάτω των 150 ευρώ (καθεστώς de minimis) και μεταρρυθμίζει την Τελωνειακή Ενωση με τη σύσταση Ευρωπαϊκής Τελωνειακής Αρχής και ενιαίου κέντρου τελωνειακών δεδομένων, ώστε οι έλεγχοι να γίνουν αυστηροί, στοχευμένοι και ενιαίοι. Οι μεγάλες πλατφόρμες θα θεωρούνται οι ίδιες εισαγωγείς, υπόχρεες για δασμούς και ΦΠΑ στο σημείο αγοράς, ενώ, με βάση το ευρωπαϊκό δίκαιο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, σε περίπτωση συστηματικής παραβίασης θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως 6% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους. Παράλληλα, η ΕΣΕΕ έχει από τον περασμένο Ιούνιο προτείνει σειρά μέτρων υπέρ του υγιούς ανταγωνισμού και της βιώσιμης κατανάλωσης, με στόχο την ανάκτηση του ελέγχου του ψηφιακού λιανεμπορίου σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε καταναλωτές και έμποροι να μην παγιδεύονται σε ένα ψηφιακό «γήπεδο» με στημένους κανόνες, αλλά να συμμετέχουν σε μια ασφαλή ψηφιακή αγορά με διαφανείς κανόνες για όλους.
Ο Κωστής Μουσουρούλης είναι επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων της ΕΣΕΕ
