«Δεν υπάρχει πλέον χρόνος για διαπραγματεύσεις. Αυτή η COP πρέπει να πυροδοτήσει μια δεκαετία επιτάχυνσης και επίτευξης αποτελεσμάτων», δήλωνε επιτακτικά ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, προσερχόμενος στην Μπελέμ του Αμαζονίου για την έναρξη της 30ής Παγκόσμιας Διάσκεψης για το Κλίμα. Η έκκληση απευθυνόταν στους ηγέτες των κρατών, την είχαν όμως ήδη ενστερνιστεί οι δήμαρχοι των μεγαλύτερων πόλεων στον κόσμο που είχαν συναντηθεί στο Ρίο ντε Ζανέιρο, λίγες μέρες νωρίτερα, στο πλαίσιο του Συνεδρίου του δικτύου πόλεων C40. Ενα Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της προεδρίας της COP30, αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο ρόλο των πόλεων στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην υλοποίηση των αποφάσεων της ίδιας της Διάσκεψης.
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οι πόλεις και οι τοπικές Αρχές δεν είχαν καν θέση στη συζήτηση για το κλίμα. Η κλιματική πολιτική διεξαγόταν αποκλειστικά σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Την ώρα, όμως, που οι εθνικές κυβερνήσεις κωλυσιεργούν, αυξάνουν την παραγωγή και χρήση ορυκτών καυσίμων αντί σταδιακά να τα καταργούν και αρνούνται να προχωρήσουν στις τομές που απαιτούνται, οι δήμαρχοι έχουν καταφέρει με τις στρατηγικές, τις πρωτοβουλίες και τις συμμαχίες τους σε μια σειρά από τομείς – στις υποδομές, τις μεταφορές, τα απόβλητα κ.λπ. – να συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αλλά και την ενίσχυση της προστασίας των πολιτών από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνουμε. Ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται, το 73% των πόλεων του C40 έχει φτάσει στο μέγιστο των εκπομπών του!
Στο Συνέδριο του C40 στο Ρίο ντε Ζανέιρο, δεκάδες δήμαρχοι από όλο τον κόσμο, από το Λονδίνο έως την Μπογκοτά και από τη Σεούλ μέχρι τη Μελβούρνη, αλλά και την Αθήνα, επανέλαβαν το μήνυμα ότι στέκονται πολύτιμοι σύμμαχοι των εθνικών κυβερνήσεων για πιο γρήγορη και αποτελεσματική κλιματική δράση και ανέδειξαν την ευελιξία και δυνατότητά τους να κινητοποιήσουν και να ενημερώσουν τους πολίτες απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής – αλλά και τα οφέλη της κλιματικής δράσης που συχνά παραγνωρίζονται. Συγκλονιστική και η παρουσία των αμερικανών δημάρχων που επιβεβαίωσαν ότι συνεχίζουν αταλάντευτα την προώθηση της κλιματικής ατζέντας παρά τις επιθέσεις που δέχονται από την κυβέρνηση Τραμπ και την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού. Στο τελικό ψήφισμά τους, οι δήμαρχοι ζήτησαν την ενίσχυσή τους με πόρους και αρμοδιότητες καθώς και την επίσημη αναγνώρισή τους στα κείμενα αποτελεσμάτων της COP ως κρίσιμων εταίρων στην εφαρμογή των αποφάσεων που θα ληφθούν.
Παράλληλα, οι πόλεις ανακοίνωσαν συγκεκριμένες και φιλόδοξες δράσεις που δεσμεύονται να υλοποιήσουν, όχι στην επόμενη πενταετία, αλλά εντός του 2026, αναδεικνύοντας την ανάγκη επείγουσας δράσης και αποδεικνύοντας πως, στο όνομα της αξιοπιστίας της κλιματικής συζήτησης, πρέπει πλέον να περάσουμε από τις διαπραγματεύσεις, τις προθέσεις και τις αόριστες δεσμεύσεις, στην άμεση υλοποίηση, τη λογοδοσία και τη διαφάνεια.
Οι στόχοι που θα υιοθετηθούν στην COP30 μπορούν να επιτευχθούν σε ένα πλαίσιο συντονισμένης πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και εφόσον οι δήμαρχοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Εκθέσεις του ΟΗΕ επιβεβαιώνουν την ανάγκη οι πόλεις να τεθούν στο επίκεντρο της κλιματικής δράσης, η κυβέρνηση της Βραζιλίας – αλλά και άλλες – αρχίζει και το ασπάζεται, ο κόσμος, περισσότερο από ποτέ, θέλει να δει από αυτή την COP όχι μόνο νέες δεσμεύσεις και νέους στόχους αλλά ένα κλίμα ελπίδας και αισιοδοξίας και την έμπρακτη αναγνώριση πως στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής δεν περισσεύει κανείς.
Ο Στέλιος Διακουλάκης είναι αναπληρωτής διευθυντής Ευρώπης του Παγκόσμιου Δικτύου Πόλεων για την Κλιματική Αλλαγή C40
