Η μεγάλη συζήτηση για τον νέο δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ζοράν Μαμντάνι δεν αφορά τη νίκη του στις εκλογές·άλλωστε, δεν συνιστά έκπληξη ένας ακόμη νεοϋορκέζος δήμαρχος από το στρατόπεδο των Δημοκρατικών· αλλά το πώς κέρδισε. Κάθε τι που σχετίζεται με την υποψηφιότητά του προκαλεί από μόνο του το ενδιαφέρον και κάθε τι, από μόνο του, θα μπορούσε να αποτελεί λόγο για να χάσει τις εκλογές: η ιδιότητά του ως μετανάστη, η θρησκεία, το νεαρό της ηλικίας, η πολιτική του ιδεολογία για τα δεδομένα των ΗΠΑ, η ριζοσπαστική ατζέντα, οι μικρές δωρεές. Κι όμως, όλα τα αντιδημοφιλή χαρακτηριστικά της υποψηφιότητάς του, συνδυαζόμενα με μία door-to-door καμπάνια με έντονη ορατότητα, grassroots visuals και pop αναφορές, μετατράπηκαν σε συγκριτικό πλεονέκτημα και του έφεραν μία νίκη με έντονο πολιτικό συμβολισμό.
Ο Μαμντάνι δεν κέρδισε απλώς· άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού. Μεγάλωσε κατά πολύ τη συμμετοχή, κινητοποίησε τους νέους, ενεργοποίησε μαζικά εθελοντές, απέδειξε ότι μία πολιτική πλατφόρμα κοινωνικής δικαιοσύνης, άρσης των ανισοτήτων και μείωσης του κόστους ζωής μπορεί να μπει ξανά στο επίκεντρο της πολιτικής. Και αρκεί αυτό; Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να κάνει πράξη πολλά απ’ όσα έχει δεσμευτεί. Αυτό βέβαια αφορά τους πολίτες της Νέας Υόρκης. Για μας τους υπόλοιπους, κρατάμε ότι, κατ’ αρχάς, κερδίζει. Και αυτό δημιουργεί ένα νέο παράδειγμα. Το ερώτημα είναι αν αυτό μπορεί το μοντέλο να μεταναστεύσει και να αντιγραφεί σε άλλες χώρες ή, όπως λέει μία παλαιότερη αμερικανική ρήση με αφορμή επικίνδυνα πειράματα, «μην το δοκιμάσετε στο σπίτι»; Θα έλεγα: ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Μπορούμε όμως να βγάλουμε κάποια χρήσιμα και ίσως ανατρεπτικά συμπεράσματα.
Πρώτον, σε μία εποχή στην οποία τα πάντα μετρώνται και οι δημοσκόποι υπερισχύουν συχνά της πολιτικής, αποδεικνύεται ότι όσο δύσκολες ή αντιδημοφιλείς κι αν είναι κάποιες ιδέες, αυτές μπορούν να επικρατήσουν. Αν, για παράδειγμα, βάζαμε σε έναν δημοσκοπικό αλγόριθμο τα χαρακτηριστικά του Μαμντάνι, θα μας είχε απαγορέψει διά ροπάλου την υποψηφιότητά του.
Δεύτερον, σε μία εποχή στην οποία η ιδιώτευση κυριαρχεί και τα πάντα γίνονται στη λογική του follow the money, οι ιδέες μπορούν να εμπνεύσουν ξανά, να δημιουργήσουν συλλογικά αιτήματα και να επαναφέρουν τον μαζικό εθελοντισμό με όρους νίκης.
Τρίτον, σε μία εποχή στην οποία η αποχή από τις εκλογές ολοένα κερδίζει έδαφος και οι νέοι τείνουν να αδιαφορούν, μία πολιτική αλλιώς μπορεί να φέρει ξανά τη συμμετοχή σε επίπεδα ρεκόρ. Αρκεί να μιλήσεις με μία διαφορετική γλώσσα, να αξιοποιήσεις σωστά τα ψηφιακά εργαλεία, να επικοινωνήσεις αυθεντικά, να ενδιαφερθείς.
Και τελευταίο αλλά όχι έσχατο: σε μία εποχή στην οποία ο αυταρχισμός κυριαρχεί στις ΗΠΑ, κυβερνά σε 5 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ είναι δημοσκοπικά πρώτος σε 9 και δεύτερος σε άλλες 4, η δημοκρατία δείχνει ότι δεν ξόφλησε και πως μπορεί να βρει ξανά τις απαντήσεις.
Ο Στέφανος Παραστατίδης είναι τομεάρχης Παιδείας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
