Ο κ. Σαμαράς στο διάγγελμά του, αν και επετέθη με ιδιαίτερη οξύτητα στη «μητσοτακική» ΝΔ, τοποθετήθηκε συγχρόνως με επιμελή ένταση για το πρόσωπο και την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Προσπάθησε να φανεί ως ο ιδεολογικά ορθόδοξος της Δεξιάς, όχι μόνο εντοπίζοντας τα στοιχεία σημιτικής έκπτωσής της (με δράστη, κατά τη γνώμη του, τον Πρωθυπουργό και το Μαξίμου), αλλά και να μεταχειριστεί τον αντιτσιπρισμό, ώστε να μη θεωρηθεί φθοροποιός και σαμποτέρ.
Εμφανίστηκε ως ο ακριβής, συνεπής και συμφιλιωμένος με τα ιδεολογικά κληροδοτήματα, δεξιός, έναντι των «αναθεωρητών» και ρεβιζιονιστών του κ. Μητσοτάκη. Ο αντιτσιπρικός λόγος ήταν ο εύκολος θάμνος για να κρυφτεί ένα είδος προσωπικής πικρίας ή εμπάθειας, που μετεξελίσσεται σε πολιτική διαφωνία. Αλλά και στη χαμηλότονη απάντηση στον κ. Σαμαρά, ο κ. Μαρινάκης, στο σκέλος του Μεταναστευτικού, αντιδιέστειλε την κυβερνητική πολιτική (κατά τον ίδιο, αυστηρότητας και πατριωτισμού) με την ανοιχτή πολιτική ΣΥΡΙΖΑ και με τις αμετροεπείς ατάκες των τότε κυβερνητικών στελεχών.
Και τα δύο αντιδικούντα μέρη της δεξιάς πολυκατοικίας μεταχειρίζονται το φάντασμα του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ για να ενισχύσουν τη δική τους ενδοχώρα ή να προσδιορίσουν σαφέστερα τις ιδεολογικές ταυτότητες. Ουσιαστικά ο Τσίπρας γίνεται αναγκαίος παράγοντας διοργάνωσης των πολιτικών επικρατειών και αναδιεκδίκησης ιδεολογικής συνεκτικότητας της συντηρητικής παράταξης. Φυσικά τον ευνοεί να γίνεται το μέτρο φυσιογνωμικού αυτοπροσδιορισμού των αντιπάλων του. Του προσφέρεται κάτι (να είναι, δηλαδή, δομικός λίθος στους ανακαθορισμούς του κεντροδεξιού χώρου) που δύσκολα ο ίδιος (λόγω πολιτικής ιδιοσυγκρασίας) θα μπορούσε να οικοδομήσει.
Η πολυδιάσπαση της Κεντροδεξιάς αναδεικνύει σοβαρά προβλήματα στους πυρήνες συγκρότησής της. Η δημοσκοπική αποδυνάμωση ενεργοποιεί την ανασφάλεια (επιβίωσης βουλευτών και στελεχών) και η ανασφάλεια πάντα εκτονώνεται με αλληλοσυγκρούσεις και κάψιμο εσωκομματικών αντιπάλων. Γενικότερα, όμως, η αλληλεξάρτηση, τόσο των συνιστωσών όσο και των μεγάλων παρατάξεων – κελυφών, αναδεικνύεται από τις θεμελιώδεις αδυναμίες να παραχθεί πολιτικό έργο. Ουσιώδης νομοθετική παραγωγή και οργανωμένη αντίκρουσή της. Λείπει το σχέδιο και το αντισχέδιο.
Η εξουσία είναι απλώς οι ωφελημένοι της; Βέβαια τα προβλήματα των δύο χώρων, Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς, είναι διαφορετικής φύσης. Η μεν ΝΔ, και οι ανταγωνιστικοί δορυφόροι της, ως εξουσιαστική μηχανή ή φαντασίωση (και προσδοκία), «βγάζει προβλήματα» όταν κινδυνεύει από την απώλειά της. Το ΠΑΣΟΚ ως ο πιο συγκροτημένος και μοναχικός πολιτικός παράγων θέλει να ξαναβρεί τον ιστορικό ιστό, αν και δεν μπορεί ακόμα να λειτουργήσει ως το φαντασιακό ισοδύναμο ευρύτερων λαϊκών ομάδων. Η δε Αριστερά θέλει να ξαναϋπάρξει, μετά την εξαΰλωση των κομματικών εκπροσώπων της (και αυταπαξίωση κεντρικών στελεχών της).
Στο παιχνίδι, λοιπόν, μπαίνουν με ορμή οι «άυλοι» και ανεκδήλωτοι ακόμα παράγοντες (κόμμα Τσίπρα, κόμμα Σαμαρά, κόμμα Καρυστιανού) ακριβώς γιατί υπάρχει η πολιτική ματαίωση και ο μετεωρισμός. Τα πρόσωπα επινοούνται από το αδιέξοδο λαϊκό θυμικό ή το εκφράζουν;
Είναι ενδιαφέρον ότι όλοι οι μέτοχοι, για να ορίσουν το πολιτικό παρόν τους, αναφέρονται στην Ιστορία, σε βαθύτερα ιδεολογικά και ψυχολογικά κληροδοτήματα. Σε μεγάλο βαθμό η Ιστορία που επικαλούνται είναι μια αφαιρετική, εκλεκτικιστική κατασκευή που περισσότερο δηλώνει την αδυναμία σχεδιασμού. Ούτως ή άλλως, και την περίοδο του πολυδιασπασμένου Κέντρου (πριν από τον Ανένδοτο) και την περίοδο της μεταπολιτευτικής κυοφορίας, ένα μεγάλο μέρος της ανάθεσης, ενώ φαινόταν ότι στηριζόταν σε μια αφηρημένη συναισθηματική, ιστορική κατασκευή, σιτιζόταν σε δομημένα ευρύτερα συμφέροντα. Λαϊκά, επιχειρηματικά, πολιτιστικά κ.λπ. Αυτά, εν τέλει, θα βρουν τις εκφραστικές οδούς τους. Και θα επιβάλουν το οχηματαγωγό τους.
Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος και καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ
