Αποφασισμένος να ασκήσει τις εποπτικές του αρμοδιότητες επί της Μονής Σινά εμφανίζεται στη συνέντευξή του προς «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, Θεόφιλος, επικαλούμενος το «Αρχαίον Τακτικόν». «Η Ιερά Μονή του Σινά, υπαγόμενη κανονικά στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, αποτελεί μία από τις ιστορικές επισκοπικές του επεκτάσεις», επισημαίνει χαρακτηριστικά. Σχετικά με το Ουκρανικό και τις σχέσεις του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη τονίζει ότι «εσφαλμένα δημιουργήθηκε η εικόνα της αποστασιοποίησης». Όσον αφορά την οικονομική κατάσταση του Πατριαρχείου, ο Ιεροσολύμων αναφέρει ότι «η εικόνα έχει σταθεροποιηθεί» και αποκαλύπτει ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με τον υπουργό Εξωτερικών, καθηγητή Γεώργιο Γεραπετρίτη, για την «επανέναρξη του θεσμού των υποτροφιών ως ζωτικής σημασίας μέτρο, που ενισχύει υπαρξιακά τη Ρωμιοσύνη στην Αγία Γη».
Ποια είναι η θέση της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων απέναντι στις συγκρούσεις στη Γάζα και γενικότερα στη Μέση Ανατολή;
Εδώ, στη Μέση Ανατολή, βιώνουμε με βαθιά θλίψη και προσευχητική διάθεση τις συνέπειες των πολεμικών ταραχών και συγκρούσεων. Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων, ως φύλακας των Παναγίων Προσκυνημάτων, δεν αποτελεί κοσμικό ή πολιτικό θεσμό, αλλά πνευματικό φάρο και σημείο αναφοράς εν μέσω ταραχών. Η επικρατούσα κρίση αναμφισβήτητα προκαλεί σοβαρά προβλήματα ασφάλειας, οδηγεί σε εκτοπισμούς πληθυσμών, τρανό παράδειγμα η περιοχή της χειμαζόμενης Γάζας, περιορίζει την ελεύθερη προσέλευση των προσκυνητών και δυσχεραίνει την ποιμαντική μέριμνα μονών και ναών. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουμε σταθεροί στην αποστολή μας μέσω της διακονίας και του διαλόγου. Με προσευχή και σε συνεννόηση με τους επικεφαλής των λοιπών χριστιανικών ομολογιών, δίνουμε το «παρών» στα διεθνή φόρα, επικοινωνούμε με κυβερνητικούς και θρησκευτικούς φορείς, επιδιώκοντας ειρήνη και καταλλαγή.
Πώς συνεργάζεστε με τις υπόλοιπες χριστιανικές Εκκλησίες και Κοινότητες στην Αγία Γη;
Οι χριστιανικές ομολογίες και οι πνευματικοί αρχηγοί τους στην Αγία Γη, με ομόνοια και συνεργασία, έχουμε απευθύνει κατ’ επανάληψιν, όχι ως κοσμικοί άρχοντες, αλλά ως λειτουργοί του Θεού και διάκονοι του λαού Του, ένα κοινό μήνυμα: το μήνυμα του Ευαγγελίου, της συμφιλίωσης, της αγάπης και της συνύπαρξης χριστιανών, μουσουλμάνων και εβραίων. Σ’ αυτήν την αγιασμένη γη του Μαρτυρίου και της Ανάστασης, όπου ο Χριστός προσέφερε εαυτόν θυσίαν «υπέρ της του κόσμου ζωής», η βία και τα όπλα δεν φέρνουν λύση, αλλά διαιωνίζουν την πληγή, το τραύμα, το αίμα.
Ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες;
Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων διατηρεί άριστες σχέσεις με όλες τις αδελφές Ορθόδοξες Εκκλησίες, καθώς ο Πανάγιος Τάφος διαχρονικά αποτελεί σημείο αναφοράς για ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και ιδιαιτέρως για εμάς τους Ορθοδόξους, που βιώνουμε την ενότητα της Εκκλησίας υπακούοντας στα λόγια του Αποστόλου: «ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη, σπουδάζοντες τηρείν την ενότητα του Πνεύματος εν τω συνδέσμω της ειρήνης» (Εφ. 4, 2-3). Οι σχέσεις μας με τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο χαρακτηρίζονται από αδελφική αγάπη, αμοιβαίο σεβασμό και πνεύμα εκκλησιαστικής ενότητας, βαστάζοντες αλλήλων τα βάρη.
Είναι γεγονός ότι ορισμένα ζητήματα – όπως το λεγόμενο Ουκρανικό – εντάχθηκαν στη διαχρονική συνομιλία των Εκκλησιών και, κατά την ταπεινή μου κρίση, δημιούργησαν εσφαλμένα την εικόνα αποστασιοποίησης. Η Εκκλησία του Χριστού, όμως – το γνωρίζετε καλά, κύριε Αλεξόπουλε – πορεύεται και αντιμετωπίζει τα εκάστοτε θέματα με πνεύμα συνοδικό, εμπιστοσύνη στην Ιερά Παράδοση, αλήθεια, διάλογο και κυρίως ταπείνωση, όπως λέγει ο όσιος Παΐσιος: «όπου ταπείνωση, εκεί αγάπη, εκεί ο Χριστός».
Ποια είναι η οικονομική κατάσταση του Πατριαρχείου σήμερα;
Είναι γνωστό ότι κατά το παρελθόν το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες, κυρίως εξαιτίας παλαιών συμβατικών δεσμεύσεων. Σήμερα, όμως, χάρη σε σωστή διοίκηση, προγραμματισμό και στρατηγική, η εικόνα έχει σταθεροποιηθεί και πολλά προβλήματα έχουν ήδη αντιμετωπιστεί μεθοδικά. Σημειωτέον ότι το Πατριαρχείο χρηματοδοτεί αποκλειστικά εξ ιδίων πόρων όλες τις εκκλησιαστικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητές του.
Η πρόοδος αναδεικνύεται στη συνετή διάθεση των μέσων με συνέπεια και σαφή προτεραιότητα, όχι μόνο στην ανακαίνιση ναών και κοινοτικών ιερών καθιδρυμάτων, σε όλη τη γεωγραφική εμβέλεια του Πατριαρχείου (Ισραήλ, παλαιστινιακά εδάφη, Ιορδανία, Κατάρ και άλλες περιοχές), αλλά και σε δράσεις με βαθύ πνευματικό, κοινωνικό και πολιτισμικό αντίκτυπο, ιδιαιτέρως στον τομέα της παιδείας.
Προς τούτο, συνεργαζόμαστε με το Υπουργείο Εξωτερικών και προσωπικώς με τον κ. Γεραπετρίτη για την επανέναρξη του θεσμού των υποτροφιών, ως ζωτικής σημασίας μέτρο που ενισχύει υπαρξιακά τη Ρωμιοσύνη στην Αγία Γη.
Ποια είναι η θέση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων απέναντι στα πρόσφατα ζητήματα που έχουν ανακύψει με τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά;
Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ως ζωντανή κιβωτός της πρώτης Εκκλησίας και φορέας της ιερής ιστορικής παρακαταθήκης των Αγίων Τόπων, κατέχει διαχρονικά εξέχουσα θέση όχι μόνο στο εκκλησιαστικό και πνευματικό πεδίο, αλλά και στο ευρύτερο γεωπολιτικό και διαθρησκειακό πλαίσιο της περιοχής. Ως θεματοφύλακας του Παναγίου Τάφου και του Γολγοθά, η Εκκλησία των Ιεροσολύμων αναγνωρίζεται για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της, τη δυναμική της πνευματική παρουσία και την ευθύνη της να αναλαμβάνει και να διαχειρίζεται πρωτοβουλίες παγκόσμιας σημασίας. Η Ορθοδοξία, μαζί με άλλες χριστιανικές ομολογίες, αναζητά παρουσία και πνευματικό στήριγμα στους Αγίους Τόπους, αναγνωρίζοντας το Πατριαρχείο τόσο ως διαμεσολαβητή όσο και ως εγγυητή του οικουμενικού χαρακτήρα της χριστιανικής μαρτυρίας. Η βαθιά και θεσμική σχέση του με τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες παραμένει θεμελιώδης, βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και την αδελφική συνεργασία. Παράλληλα, οι πολιτικές Αρχές της περιοχής – το Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας, το Κράτος του Ισραήλ και η Παλαιστινιακή Αρχή – αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στο Πατριαρχείο, αναγνωρίζοντας τα ιστορικά του προνόμια και τη μοναδική του εκκλησιαστική θέση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, και σε άμεση σύνδεση με τους Αγίους Τόπους, εντάσσεται και η Ιερά Μονή του Σινά, η οποία, υπαγόμενη κανονικά στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, αποτελεί μία από τις ιστορικές επισκοπικές του επεκτάσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το «Αρχαίον Τακτικόν» – δηλαδή το καταστατικό του Πατριαρχείου -, η Μονή καταγράφεται ως η 24η επισκοπική του έδρα. Η χειροτονία κάθε Ηγουμένου, η κανονική εποπτεία, αλλά και η παρέμβαση σε περιόδους κρίσης ή διαφωνίας φανερώνουν όχι μόνο τη θεσμική αλλά και τη βαθιά πνευματική μέριμνα του Πατριαρχείου, το οποίο διατηρεί συνεχή παρουσία και διακριτική καθοδήγηση στο σεβαστό αυτό μοναστικό κέντρο. Παράλληλα, η ίδια η Μονή, όσον αφορά τη διοίκηση και τη νομική διαχείριση της περιουσίας της, διέπεται – σύμφωνα με τις ισχύουσες κανονικές διατάξεις και το Θεμελιώδες Καταστατικό της – από τον νομίμως εκλεγμένο Ηγούμενο και τη Σύναξη της Αδελφότητας. Ολα αυτά τελούνται σύμφωνα με τους ισχύοντες εκκλησιαστικούς θεσμούς, που εφαρμόζονται αδιάλειπτα εδώ και αιώνες.
Υπάρχει ενδιαφέρον από νέους ανθρώπους να ενταχθούν στην Αγιοταφιτική Αδελφότητα σήμερα;
Με χαρά και ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, διαπιστώνουμε ότι, παρά την πολεμική κρίση και την πνευματική σύγχυση της εποχής μας, υπάρχει ζωντανό και ειλικρινές ενδιαφέρον από νέους που επιθυμούν να ενταχθούν στην Αγιοταφική Αδελφότητα και να διακονήσουν τα Πανάγια Προσκυνήματα. Η ένταξη στη Σιωνίτιδα Αδελφότητα δεν είναι υπόθεση εύκολη· είναι οδός κόπου, σταυρός καθημερινός. Όμως η χάρη του Θεού ζωοποιεί, ενισχύει και καθοδηγεί. Και όταν ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στη θεία κλήση, ο Θεός ευλογεί και κατευθύνει τα βήματά του.
Ποιες στιγμές ξεχωρίζετε από τα σχεδόν 20 χρόνια της διακονίας σας στον Πατριαρχικό Θρόνο;
Καθώς πλησιάζουμε στη συμπλήρωση είκοσι ετών, αναλογίζομαι με βαθιά ευγνωμοσύνη προς τον Θεό το πολυδιάστατο έργο που επιτελέσθηκε χάριτι Θεού, με τη στήριξη και την ομοθυμία της Αγιοταφικής Αδελφότητας. Ξεχωρίζω ως κορυφαίο έργο την αναστήλωση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου και Ζωοδόχου Τάφου, ένα έργο που εκτελέσθηκε με ομόνοια, αμοιβαία κατανόηση και συμφωνία απασών των κοινοτήτων, σε δυσχερείς συνθήκες που απαιτούσαν διάκριση, σύνεση και πίστη. Αποτελεί παγκόσμιο σημείο πνευματικής αναφοράς, όχι μόνον για το Πατριαρχείο, αλλά για ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο.
Ποιο είναι το διαχρονικό μήνυμα της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων στον σύγχρονο κόσμο;
Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων, η Μήτηρ πασών των Εκκλησιών, όπως λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, είναι η πρώτη που έλαβε και εκήρυξε το χαρμόσυνο μήνυμα του Ευαγγελίου, τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου· ο τόπος όπου ανέτειλε το φως της Αναστάσεως. Και τούτο παραμένει μέχρι σήμερα το ιερό της καθήκον: να μεταδίδει στον κόσμο την ελπίδα – μια ελπίδα ζωντανή, που φωτίζει, ενισχύει και ανασταίνει.
Αυτή γεμίζει τις καρδιές μας και μας δίνει δύναμη, καθώς γράφει ο θείος Παύλος: «Όσα γαρ προεγράφη, εις την ημετέραν διδασκαλίαν εγράφη, ίνα διά της υπομονής και της παρακλήσεως των γραφών την ελπίδα έχωμεν» (Ρωμ. 15,4), και συμπληρώνει: «τη ελπίδι χαίροντες, τη θλίψει υπομένοντες, τη προσευχή προσκαρτερούντες» (Ρωμ. 12,12).
Αυτό είναι το μήνυμα της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων: η ελπίδα, η προσευχή, η υπομονή, η ανάβαση του Γολγοθά – πορεία που οδηγεί πάντοτε στην Ανάσταση. Σας ευχαριστώ.
