Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 έγινε με στόχο την υπονόμευση κάθε προοπτικής ειρηνικής επίλυσης του παλαιστινιακού προβλήματος.
Στην πραγματικότητα η λύση των δύο κρατών, η μόνη λύση που θα μπορούσε να εξασφαλίσει ειρήνη και σταθερότητα στους Παλαιστίνιους, στους Ισραηλινούς και σε ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής, είχε ήδη υπονομευθεί προ πολλού. Είχαν φροντίσει για αυτό οι ακραίοι των δύο στρατοπέδων: αυτοί που ονειρεύονται το Μεγάλο Ισραήλ και την εξαφάνιση του παλαιστινιακού λαού και οι άλλοι που ελπίζουν στην εξαφάνιση του κράτους του Ισραήλ. Επί 80 σχεδόν χρόνια αιματοχυσίας, προσφυγιάς και δυστυχίας τα δύο αυτά στρατόπεδα τροφοδοτούν το ένα το άλλο. Οσοι προπαγανδίζουν την οριστική εξαφάνιση του Ισραήλ δίνουν οξυγόνο ζωής στους ακραίους Ισραηλινούς που απορρίπτουν την αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού. Οσοι προωθούν την εκδίωξη και άλλων Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας και εργάζονται συστηματικά εδώ και δεκαετίες για τον παράνομο εποικισμό της Δυτικής Οχθης ρίχνουν νερό στον μύλο των εξτρεμιστών της άλλης πλευράς που πιστεύουν ότι η μόνη λύση είναι η καταστροφή του Ισραήλ και η προσφυγή στη βία.
Ο αιματηρός πόλεμος και η ανθρωπιστική κατάρρευση στη Γάζα συνεχίζεται αλλά οι γεωπολιτικές συνθήκες στη Μέση Ανατολή έχουν αλλάξει ριζικά και κατά τρόπο που δεν είχαν ίσως προβλέψει οι πρωταγωνιστές. Ο «άξονας της αντίστασης» που αποσκοπούσε στην εξαφάνιση του Ισραήλ και αποτελούσε θανάσιμη απειλή για το εβραϊκό κράτος έχει υποστεί καίρια πλήγματα. Το Ιράν, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, η παλαιστινιακή Χαμάς αλλά και το καθεστώς Ασαντ στη Συρία που έχει ήδη καταρρεύσει, δεν μπορούν, στο ορατό μέλλον, να απειλήσουν την ασφάλεια του Ισραήλ. Η εξαφάνιση του Ισραήλ όχι μόνο δεν έχει επιτευχθεί αλλά ο ίδιος ο άξονας έχει υποστεί στρατηγική ήττα.
Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι πρόκειται για μια αδιαφιλονίκητη επιτυχία της σκληρής γραμμής που πρεσβεύει η σημερινή κυβέρνηση του Ισραήλ και οι ακροδεξιοί σύμμαχοί της. Μπορούν άραγε εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις του Ισραήλ που εδώ και δεκαετίες υπονομεύουν κάθε προσπάθεια ειρηνικής επίλυσης να πανηγυρίσουν τον θρίαμβό τους; Διατηρώ μεγάλες αμφιβολίες. Η κατάρρευση του «άξονα της αντίστασης» αφαιρεί το επιχείρημα που επί δεκαετίες προέβαλαν για να αρνηθούν κάθε ειρηνικό συμβιβασμό: πώς μπορούν να δεχθούν να συνορεύουν με ένα κράτος που επιδιώκει την εξολόθρευσή τους;
Σήμερα τα περισσότερα αραβικά κράτη αλλά και η Παλαιστινιακή Αρχή έχουν αποδεχθεί το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει εντός ασφαλών συνόρων. Η προοπτική επίλυσης μέσω της δημιουργίας δύο κρατών προβάλλεται και πάλι ύστερα από πολλά χρόνια σαν η μόνη λύση. Οι πρόσφατες διπλωματικές πρωτοβουλίες της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας στο πλαίσιο του ΟΗΕ ξαναφέρουν στο προσκήνιο τη λύση των δύο κρατών. Η πρόθεση της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και άλλων χωρών να αναγνωρίσουν το παλαιστινιακό κράτος δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό πυροτέχνημα αλλά υπενθύμιση ότι ήρθε η ώρα της διπλωματίας.
Ο στόχος της στρατιωτικής συντριβής του αντιπάλου έχει επιτευχθεί. Αλλά το όραμα ορισμένων εξτρεμιστών για την εξαφάνιση των Παλαιστινίων και την προσάρτηση των παλαιστινιακών εδαφών στη Γάζα και στη Δυτική Οχθη μοιάζει σήμερα λιγότερο εφικτό.
Οσα τραγικά συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή τα τελευταία δύο χρόνια προσθέτουν ένα ακόμα παράδειγμα ότι ο νόμος των μη προβλεπόμενων συνεπειών ισχύει και στις διεθνείς σχέσεις.
