Τα νέα από τη Λατινική Αμερική προδίδουν μια ακόμη ιστορική οικονομική κρίση. Χιλιάδες Κουβανοί επιλέγουν τη Βραζιλία ως καταφύγιο επιβίωσης, αναζητώντας ένα απλό αλλά ανθρώπινο επίπεδο ζωής.
Οπως μετέδωσε το “Ο Globo” η οικονομική κατάρρευση της Κούβας, η χειρότερη από την ανεξαρτησία της χώρας το 1902, έχει οδηγήσει σε ένα μαζικό κύμα μετανάστευσης προς τη Βραζιλία, μια χώρα που μέχρι πρότινος δεν αποτελούσε βασική επιλογή για τους Κουβανούς. Η βαθιά κοινωνική κρίση, οι παρατεταμένες διακοπές ρεύματος, η έλλειψη βασικών αγαθών και το γενικευμένο αίσθημα απελπισίας οδηγούν ολοένα και περισσότερους πολίτες της νήσου της Καραϊβικής να αναζητούν μια νέα αρχή στη Νότια Αμερική. Η Κούβα βιώνει σήμερα μια πολυδιάστατη κρίση: το ΑΕΠ της χώρας βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα του 2019, η διανομή καυσίμων είναι αποσπασματική, ενώ οι επενδύσεις και η αγροτική παραγωγή έχουν μειωθεί δραματικά. Ο υπουργός Οικονομίας, Χοακίν Αλόνσο Βάσκες, παραδέχθηκε δημόσια ότι η ενέργεια – ο «κινητήρας» κάθε οικονομίας – απουσιάζει τραγικά από την κουβανική καθημερινότητα.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό κατάρρευσης, η Βραζιλία αναδύεται ως μια νέα γη της επαγγελίας, έστω και προσωρινή. Το 2024 περισσότεροι από 22.000 Κουβανοί υπέβαλαν αιτήσεις ασύλου στη χώρα, διπλάσιοι από το προηγούμενο έτος. Από τις αρχές του 2025, οι Κουβανοί ξεπέρασαν ακόμη και τους Βενεζουελανούς σε αριθμό αιτήσεων, ένα εντυπωσιακό στατιστικό δεδομένο αν ληφθεί υπόψη η συνεχής κρίση στη Βενεζουέλα.
Η πόλη Κουριτίμπα, πρωτεύουσα της πολιτείας Παρανά, αποτελεί πλέον το επίκεντρο αυτής της νέας διασποράς. Εκεί, μικρές κουβανέζικες επιχειρήσεις – από πιτσαρίες και κομμωτήρια έως στούντιο τατουάζ – αρχίζουν να δίνουν νέο χρώμα στην τοπική κοινωνία. «Δεν είναι πολλά, αλλά είναι αρκετά για να ζούμε σαν άνθρωποι», λέει ο 27χρονος χειριστής μηχανημάτων Ρομπέρτο Κάρλος Εσκρίμπα, που εγκαταστάθηκε στην πόλη με την οικογένειά του.
Ωστόσο, η υποδοχή δεν είναι πάντα ρόδινη. Ο ρατσισμός, η δυσκολία εύρεσης στέγης και εργασίας, η γλώσσα και η γραφειοκρατία, καθιστούν τη νέα αρχή δύσκολη για πολλούς. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι μετανάστες δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν.
Η κουβανική παρουσία επεκτείνεται πλέον και σε άλλες περιοχές της Βραζιλίας. Ο πρώην ηθοποιός και νυν YouTuber Νόσλεν Κάστρο έχει μετακομίσει στο μακρινό Βενάνσιο Αϊρες, βοηθώντας δεκάδες συμπατριώτες του να ακολουθήσουν. «Εδώ με φωνάζουν δήμαρχο», λέει γελώντας.
Η μετανάστευση αυτή δεν είναι απλώς ένα επεισόδιο φτώχειας και επιβίωσης. Πρόκειται για ένα γεωπολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο, με μακροπρόθεσμες συνέπειες τόσο για την Κούβα όσο και για τη Βραζιλία. Οι τοπικές αρχές στη Βραζιλία δηλώνουν πως οι πόρτες είναι ανοιχτές, αλλά η συνεχής ροή προκαλεί ανησυχία για την αντοχή των κοινωνικών υπηρεσιών.
Η Κούβα μπορεί να βιώνει την πιο σκοτεινή της ώρα (και πάλι), αλλά μέσα από το μαζικό αυτό κύμα φυγής αναδεικνύεται μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη: η αναζήτηση αξιοπρέπειας. Στη Βραζιλία, ακόμη κι αν δεν βρουν τον παράδεισο, βρίσκουν τουλάχιστον το φως. Οσο κι αν η αντιμετώπιση δεν είναι ιδανική. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο…
