Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Η Αννα Φρανκ κρατούσε ημερολόγιο το οποίο είχε επιμεληθεί με ζήλο, επειδή ήθελε να γίνει συγγραφέας. Αν και πέρασαν 78 χρόνια από το 1944 που οι Ναζί έκαναν έφοδο στο κρησφύγετο όπου κρυβόταν με την οικογένειά της και άλλους Εβραίους στο Αμστερνταμ, το ημερολόγιό της έχει κάνει μία πολυκύμαντη διαδρομή μέσα στον χρόνο και στον κόσμο. Θεατρικά έργα, ταινίες, μιούζικαλ, graphic novel, ντοκιμαντέρ, βιβλία για παιδιά, ακόμη και σειρές στο YouTube τροφοδοτούν την ιστορία της Αννας Φρανκ συχνότερα ως εξιδανικευμένο σύμβολο του αδάμαστου ανθρώπινου πνεύματος. Και όχι ως θύμα μιας φρικτής γενοκτονίας στο οποίο αξίζει να αποδοθεί δικαιοσύνη. Ωστόσο η μνήμη της Αννας Φρανκ δεν θα σβήσει καθώς η χρονιά έχει ξεκινήσει με πολλαπλές εκδηλώσεις που αναφέρονται σε εκείνην.
ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ. Σε μια ταινία για εφήβους μεταμορφώνεται το διασημότερο ημερολόγιο του κόσμου, της Αννας Φρανκ, που γράφτηκε όσο εκείνη και η οικογένειά της κρύβονταν από τους Ναζί στο Αμστερνταμ της γερμανικής κατοχής. Ο ισραηλινός σκηνοθέτης Αρι Φόλμαν, ύστερα από ανάθεση του Ιδρύματος Αννα Φρανκ, δημιούργησε την ταινία κινουμένων σχεδίων για εφήβους «Πού κρύβεται η Αννα Φρανκ». Κεντρική ηρωίδα της ταινίας του είναι η Κίτι, η (φανταστική) φίλη για την οποία γράφει η Αννα. Η Κίτι ζωντανεύει στο σημερινό Αμστερνταμ, αγνοώντας ότι έχουν περάσει 75 χρόνια απ' όταν «είδε» την Αννα, σίγουρη ότι, αφού η ίδια επιβίωσε από τον πόλεμο, το ίδιο θα πρέπει να συνέβη και στο κορίτσι. Η Κίτι την αναζητεί στη σύγχρονη Ευρώπη, ερχόμενη αντιμέτωπη με το Προσφυγικό, την ένδεια, τη σκληρότητα, συνειδητοποιώντας ότι η ανθρωπότητα δεν έμαθε πολλά από την πιο σκοτεινή σελίδα της πρόσφατης ιστορίας της. Με πρεμιέρα στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών και υποψηφιότητα για Καλύτερο Animation στα Ευρωπαϊκά Βραβεία, ο Φόλμαν επιχειρεί να διδάξει την εμβληματική ιστορία του κοριτσιού στη σύγχρονη νέα γενιά που μάλλον έχει χάσει τη σύνδεση με τα ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος.
Εβδομήντα επτά χρόνια μετά τον θάνατό της στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν, τα λόγια της Αννας Φρανκ εμπνέουν. Οπως δείχνει στην πλατφόρμα του Netflix η προβολή του ντοκιμαντέρ «Το Μαγικό Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ». Με συνεντεύξεις και επισκέψεις σε ιστορικά μνημεία, αυτό το ντοκιμαντέρ εξετάζει την επίδραση των λέξεων από τις σελίδες του ημερολογίου της Αννας Φρανκ σε εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο.
Στην ίδια πλατφόρμα από την 1η Φεβρουαρίου ανεβαίνει ακόμη μία ταινία, το «Αννα Φρανκ, η καλύτερή μου φίλη», βασισμένη στη φιλία ανάμεσα στην Αννα Φρανκ και τη Χάνα Γκόσλαρ - από το κατεχόμενο από τους Ναζί Αμστερνταμ στην οδυνηρή επανένωσή τους σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Μπεν Σόμπογκαρτ (υποψήφιος για Οσκαρ με το «Twin Sisters») σκηνοθετεί αυτό το δυνατό, προσωπικό δράμα.
Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ. Η Αννα έγραφε το ημερολόγιό της έως τη σύλληψη και τον εκτοπισμό της οικογένειάς της τον Αύγουστο του 1944. Εκείνη πέθανε το 1945 σε ηλικία 15 ετών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν-Μπέλσεν. Δύο χρόνια αργότερα, ο πατέρας της Οτο Φρανκ εξέδωσε το ημερολόγιο που μεταφράστηκε σε 60 γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Στο ημερολόγιό της αναφέρεται πως η Αννα και η οικογένειά της κρύβονταν 25 μήνες σε μια αποθήκη καταστήματος εμπορευμάτων μαζί με μία ακόμη οικογένεια Εβραίων. Ηταν συνολικά οκτώ άτομα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα νέο βιβλίο που δίνει απαντήσεις για το ποιος ήταν εκείνος που υπέδειξε στους Ναζί την κρυψώνα των Φρανκ στον αριθμό 263 της οδού Prinsengracht του Αμστερνταμ.
Το βιβλίο «The Betrayal of Anne Frank» της Ρόζμαρι Σάλιβαν (εκδ. HarperCollins) αφορά μία πολύχρονη και ανεξάρτητη έρευνα που περιλαμβάνει νέες αποκαλύψεις και μια ενδιαφέρουσα νέα θεωρία για το τι συνέβη. «Τα επιχειρήματα που υποστηρίζουν αυτό το εγχείρημα είναι προφανή. Ολη η έρευνα για το τι συνέβη στην Αννα Φρανκ βοηθά στην καταπολέμηση της άρνησης του Ολοκαυτώματος», επισημαίνει ο βρετανός δημοσιογράφος και πολιτικός Ντάνιελ Φινκελστάιν σε άρθρο του στους «Times» του Λονδίνου, γράφοντας για την έρευνα που ξεκίνησαν το 2016 ο ολλανδός σκηνοθέτης Τις Μπάγιενς και ο φίλος του δημοσιογράφος Πίτερ βαν Τουίσκ. Οταν αποφάσισαν ότι θα έκαναν ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο μια ομάδα ειδικών, χρησιμοποιώντας όλες τις τελευταίες μεθόδους εξιχνίασης της αστυνομίας, θα διεξήγαν μια ανεξάρτητη έρευνα για την προδοσία της Αννας Φρανκ.
Η ΕΡΕΥΝΑ. Με βάση την έρευνα που διηύθυνε ο συνταξιούχος ντετέκτιβ του FBI Βινς Πανκόουκ με την ομάδα του, το βιβλίο της Σάλιβαν αποκαλύπτει ότι κύριος ύποπτος για την προδοσία της Αννας Φρανκ και της οικογένειάς της στους Ναζί είναι ένας εβραίος συμβολαιογράφος, ο Αρνολντ βαν ντεν Μπεργκ, ο οποίος πέθανε το 1950. Με αφετηρία ένα ανώνυμο σημείωμα που έλαβε ο πατέρας της Αννας, Οτο Φρανκ, όταν επέστρεψε στο Αμστερνταμ στο τέλος του πολέμου, η ομάδα των ειδικών για έξι χρόνια έκανε διεξοδική έρευνα.
Στο σημείωμα υπήρχε ο ισχυρισμός ότι ο Βαν ντεν Μπεργκ, μέλος του εβραϊκού συμβουλίου - ενός διοικητικού οργάνου που οι Γερμανοί ανάγκασαν τους Εβραίους να ιδρύσουν -, είχε κατονομάσει την κρυψώνα της οικογένειας Φρανκ μαζί με άλλες διευθύνσεις που χρησιμοποιούσαν όσοι Εβραίοι κρύβονταν. Ο Βαν ντεν Μπεργκ είχε υποκινηθεί από φόβους για τη ζωή της οικογένειάς του και τη δική του.
Το 2018 ο Πανκόουκ ισχυρίστηκε ότι ανακάλυψε κατά την προπαρασκευαστική εργασία του νέες πληροφορίες από πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα που στάλθηκαν πίσω στις ΗΠΑ μετά τον πόλεμο. Οι γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας, γνωστές ως Sicherheitsdienst, διατηρούσαν σχολαστικά αρχεία συλλήψεων, αλλά πίστευαν ότι όλα τα έγγραφα σχετικά με την υπόθεση των Φρανκ καταστράφηκαν σε βρετανική επιδρομή βομβαρδισμών το 1944. Ο Πανκόουκ όμως αναζήτησε στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ τα έγγραφα από το Αμστερνταμ που θεωρούνταν κατεστραμμένα.
Μερικά από αυτά είχαν υποστεί φθορές από νερό ή από πυρκαγιά, ενώ η τεχνική στρατιωτική γερμανική γλώσσα τους καθυστέρησε την ομάδα των ειδικών στην κατανόησή τους. Βρήκαν όμως λίστες με ονόματα συλληφθέντων Εβραίων που είχαν προδοθεί, λίστες πληροφοριοδοτών και ονόματα πρακτόρων της Γκεστάπο που ζούσαν στο Αμστερνταμ.
Εχει όμως δίκιο η ομάδα για τον Βαν ντεν Μπεργκ; Τα στοιχεία ότι το συμβούλιο ή εκείνος γνώριζε τέτοιες διευθύνσεις είναι αρκετά αδύναμα. Είναι πιθανό, αλλά μόνο σε επίπεδο εικασιών. Ο Ντάνιελ Φινκελστάιν συμπεραίνει ότι η έρευνα δεν απέτυχε. «Μπορεί να έχουν δίκιο και τα νέα δεδομένα είναι σημαντικά. Αλλά περισσότερο από αυτό, αυτό που έδειξαν είναι ότι κυριολεκτικά δεκάδες άνθρωποι μπορεί να ήταν ο προδότης, κατά λάθος ή επίτηδες. Οι προμηθευτές τροφίμων, οι γείτονες, οι άνθρωποι που περνούν και βλέπουν κάποιον, επιχειρηματικοί συνεργάτες της εταιρείας. Αυτό που έδειξαν οι ερευνητές είναι ότι τα κίνητρα για συνεργασία με τους Ναζί - αμοιβή, φασιστικά ένστικτα, εκφοβισμός, απάτη, προσπάθεια να σώσουν τις οικογένειές τους - ήταν τόσο μεγάλα που έκαναν το κρύψιμο απίστευτα επικίνδυνο».
