Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Εβδομήντα πέντε χρόνια από τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, το Enola Gay εκτίθεται, ανακατασκευασμένο και γυαλισμένο, σε ένα μουσείο της Ουάσιγκτον. Δεν ήταν πάντοτε έτσι. Για πολλές δεκαετίες μετά τον πόλεμο, αυτό το βομβαρδιστικό τύπου Β-29 είχε αφεθεί να σαπίζει. Πίσω από αυτήν την τύχη στην οποία είχε αφεθεί, κρύβεται η εθνική αμφιθυμία γι' αυτό που συμβόλιζε αυτό το αεροσκάφος. Και αυτή είναι μια αμφιθυμία που διαρκεί έως σήμερα: Ηταν το Enola Gay ένα αεροσκάφος που τερμάτισε έναν πόλεμο και έσωσε εκατοντάδες χιλιάδες ζωές ή ένα εργαλείο μαζικής δολοφονίας αμάχων με το οποίο ανέτειλε η εποχή του πυρηνικού τρόμου;
Οταν το Enola Gay ανακατασκευάστηκε και εκτέθηκε στο Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος το 1995, οι ιστορικοί διερωτώνταν με αγωνία πώς θα ερμήνευε ο κόσμος τον συμβολισμό της έκθεσης. Δεν πήγε και πολύ καλά. Οι βετεράνοι της αεροπορίας εξοργίστηκαν λέγοντας πως η έκθεση έβαζε την ευθύνη της Αμερικής και της Ιαπωνίας στο ίδιο επίπεδο. Οι επιμελητές της έκθεσης επιχείρησαν να μεταθέσουν το βάρος στους 140.000 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους και την κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών που ακολούθησε. Αλλά για τους επικριτές ούτε αυτό ήταν αρκετό. Ο διευθυντής του μουσείου, Μάρτιν Χάρβιτ, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Εντονες διαμαρτυρίες εξάλλου είχαν προέλθει και από ιάπωνες επιζώντες ή και από άλλους ακόμη.
Η ενημερωτική πινακίδα που συνοδεύει το έκθεμα είναι σήμερα λακωνική: «Αν και σχεδιάστηκε για να πολεμήσει στα πεδία της Ευρώπης, το Β-29 βρήκε τη θέση του στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Στον Ειρηνικό, το Β-29 μετέφερε διάφορα εναέρια όπλα, όπως συμβατικές βόμβες, εμπρηστικές βόμβες, νάρκες και δυο πυρηνικές βόμβες» διαβάζει κανείς. Οποιαδήποτε αναφορά στην πολιτική, τη στρατιωτική ή την ηθική διάσταση της ρίψης της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα - και στο Ναγκασάκι τρεις μέρες αργότερα - έμεινε εκτός συζήτησης.
Η αμφιθυμία όμως εξακολουθεί να υπάρχει. Και οι διαφωνίες δεν περιορίζονται μόνο στους ιστορικούς. Ενώ η οπτική της αεροπορίας - και η αμερικανική ορθοδοξία - θεωρεί πως η χρήση της ατομικής βόμβας σταμάτησε τον πόλεμο και ήταν καθοριστική για να μη χυθεί περισσότερο αίμα, το Εθνικό Μουσείο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ έχει διαφορετική άποψη. «Η μαζική καταστροφή που προκάλεσαν οι βομβαρδισμοί στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι με τη συνεπακόλουθη απώλεια 135.000 ψυχών είχαν ελάχιστο αντίκτυπο στον ιαπωνικό στρατό» αναφέρεται στην πινακίδα που έχει τοποθετηθεί σε αντίγραφο του Little Boy, της βόμβας που έριξε το Enola Gay στη Χιροσίμα. «Αυτό που είχε καταλυτική επίδραση ήταν η σοβιετική εισβολή στη Μαντζουρία στις 9 Αυγούστου» αναφέρεται ακόμη.
Αυτή ήταν η θέση της ηγεσίας του Ναυτικού εκείνη την εποχή. Αλλά και ο στρατηγός Αϊζενχάουερ, μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ, είχε εκφράσει τη διαφωνία του. Πίστευε πως η Ιαπωνία ήταν ήδη ηττημένη, πως η ρίψη της βόμβας δεν είχε κανένα νόημα και πως η Αμερική δεν θα έπρεπε να κάνει κάτι που θα συγκλόνιζε τον κόσμο.
Είναι αλήθεια πάντως πως η καταστροφή της Χιροσίμα δεν άλλαξε τη θέση της Ιαπωνίας. Θα έπρεπε να έρθει το απόγευμα της 8ης Αυγούστου η ανακοίνωση του Στάλιν πως θα έμπαινε στον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας, όπως είχε υποσχεθεί στον Ρούσβελτ και στον Τσόρτσιλ στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Λίγες ώρες αργότερα θα έπεφτε η δεύτερη βόμβα στο Ναγκασάκι.
