Πέπη Ραγκούση

Πολύ πριν κατασταλάξω σε αυτό το επάγγελμα που έχει άμεση σχέση με τις λέξεις και τη χρήση τους, ανακάλυψα τη μαγεία της γλώσσας. Τη δυνατότητα που σου δίνει να εκφραστείς με πολλούς τρόπους, τις λεπτές αποχρώσεις στις έννοιες, την ετυμολογία που σε βοηθά να ανακαλύψεις τη φαντασία και τον συμβολισμό πίσω από την εξέλιξη του […]

Στο χθεσινό φύλλο των «ΝΕΩΝ», δύο θέματα μου έδωσαν τροφή για σκέψη. Δεν ήταν τα πιο σημαντικά, στις μέρες μάλιστα των αγροτικών μπλόκων, των ευρωπαϊκών σκανδάλων και των πολεμικών νεφώσεων. Εχουν όμως να κάνουν με μια σπουδαία κιβωτό της σύγχρονης Ελλάδας, την οποία οι δικές μας γενιές υποτίμησαν στην πρώτη νιότη τους και την επαναξιολογήσαμε […]

Ογδόντα ένα χρόνια έχουν περάσει από εκείνη την 3η Δεκεμβρίου που, στην πραγματικότητα, σήμανε την έναρξη του Ελληνικού Εμφυλίου. Οταν όλη η Ευρώπη γιόρταζε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα του Άξονα, όταν παντού οι άνθρωποι ανασκουμπώνονταν για να χτίσουν, πάνω στα ερείπια, μία καινούργια ζωή, όταν οι άλλοι κοιτούσαν μπροστά, στο […]

Οταν, το 1979, άκουσα για πρώτη φορά το «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη» του Διονύση Σαββόπουλου, μου έκανε εντύπωση εκείνος ο στίχος που έλεγε: «Τζάμια, το πλήθος βλέπει οπτασίες». Τι ήταν αυτό το «τζάμια»; Μήπως κάτι δεν άκουγα καλά; Ρωτώντας λοιπόν έμαθα τι σήμαινε «Η Παναγιά στα τζάμια». Στην πραγματικότητα επρόκειτο για ένα φαινόμενο ομαδικής παραίσθησης που […]

Εχω εικόνα της Αθήνας από τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Που μπορεί, εκτός από τη δική μου ανάμνηση, να είναι διαμορφωμένη και από τα πλάνα των μιούζικαλ του Δαλιανίδη, εκείνα που έμπαιναν όλοι μαζί σε ένα ανοιχτό αυτοκίνητο και, στη διαδρομή, τραγουδούσε η Βλαχοπούλου. Δεν υπήρχε μεγάλη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και κινηματογράφου, εξάλλου πολλές […]

Το σηκώνει και η μέρα, Black Friday σήμερα, μεγάλη η χάρη της αν κι εγώ έχω ακόμη καταγεγραμμένες στον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου μου τις παλιές εκπτώσεις, τις παραδοσιακές, 1 έως 20 Φεβρουαρίου και 1 έως 20 Αυγούστου. Τέλος πάντων, το θέμα στην εποχή μας δεν είναι αυτές καθαυτές οι εκπτώσεις. Αντε να τις εκμεταλλευτούμε […]

Πάμε πίσω στο 1993. Η γαλλική τηλεόραση κάνει (ακόμη) ένα αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη. Και καταγράφει μια συνομιλία της με τον Μάνο Χατζιδάκι στο Zonar’s – το παλιό, το ορθόδοξο – με θέμα «Τα παιδιά του Πειραιά», το τραγούδι από το «Ποτέ την Κυριακή» που, το 1960, κέρδισε, παρότι ξενόγλωσσο, το Οσκαρ καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού. […]

Δύσκολες οι τελευταίες μέρες για έναν οπαδό του ΣΥΡΙΖΑ. Μην πω οι τελευταίοι μήνες. Ή μάλλον τα τελευταία δύο χρόνια και κλείσαμε. Γενικά, δύσκολοι καιροί για να είσαι ΣΥΡΙΖΑ. Φυσικά, κυκλοφορούν διαφόρων ειδών Συριζαίοι. Σίγουρα δηλαδή υπάρχουν και σοβαροί άνθρωποι που υποστηρίζουν αυτό το κόμμα, που επένδυσαν στην ουσία του «Πρώτη φορά Αριστερά» και όχι […]

Για να πω τη μαύρη αλήθεια, για πολλά τον είχα, αλλά όχι για τόσο κουτσομπόλη. Φανταζόμουν ότι, επειδή είχε και καθοδηγητές στη γραφή, κάπως θα το μάζευε, κάπως θα χρησιμοποιούσε μια πιο πολιτική γλώσσα, αφού υποτίθεται ότι ο σκοπός του βιβλίου είναι η επιστροφή του μεγάλου, παρεξηγημένου ηγέτη. Οπότε ή ο καθοδηγητής τον εγκατέλειψε και […]

Σε κανονικές συνθήκες, οι λέξεις «εξάχρονος» (ως προσδιορισμός του «δράστη») και «ερωτική θωπεία» ή «σεξουαλική παρενόχληση» μπαίνουν στην ίδια πρόταση μόνο σε κάποιο σατιρικό κείμενο (με ιδανική ερμηνεύτρια τη Σοφία Μουτίδου θα έλεγα). Ελα όμως που σε πολλές περιπτώσεις η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα είναι μια κωμωδία, μια σάτιρα της κανονικότητας που πλασάρεται και εγκαθίσταται με […]

Είναι μια εβδομάδα τώρα που ψάχνω ονειροκρίτες, βιβλία ερμηνείας οιωνών, σύμβολα και επεξηγήσεις, τις προφητείες του Αγίου Παϊσίου, τις «Μάγισσες της Σμύρνης», τους χρησμούς της Πυθίας στην ποπ εκδοχή τους, τα «Ταρό της Αρτάνας», τις ζώνες του λυκόφωτος, μέχρι Χάρι Πότερ έφτασα (καθόλου τυχαία όπως απέδειξε η πραγματικότητα). Είναι εκείνο το περιστέρι που δεν μπορούσε […]

Εκείνο το βράδυ της 21ης Νοεμβρίου, σαν σήμερα δηλαδή, το πρόγραμμα για το αθηναϊκό κοινό είχε σινεμά. Φόρεσαν οι άνθρωποι τα παλτουδάκια τους (πολλά φθαρμένα, αρκετά μεταποιημένα, λίγα ολοκαίνουργια), διέσχισαν δρόμους με μονοκατοικίες (η αντιπαροχή δεν είχε, ακόμη, αλλάξει την όψη της πόλης), με κτίρια στα οποία έχασκαν ακόμη οι «πληγές» από τις μάχες της […]

Οταν είδα στα σόσιαλ μίντια τη φωτογραφία, έπαθα σοκ. Μια φίλη μου σε ασανσέρ. Μέχρι εδώ όλα καλά. Αλλά δίπλα της, μέσα στο ασανσέρ, η Τέιλορ Σουίφτ. Δεν είμαστε με τα καλά μας. Η φίλη μου δεν είναι διαδικτυακή, είναι κανονική, πριν από τέσσερις μέρες τρέχαμε στα φυτώρια για να αγοράσουμε κυκλάμινα και πανσέδες. Πότε […]

Η επέτειος αυτή δεν είναι ούτε η κατάθεση στεφάνων, ούτε οι σηκωμένες γροθιές. Είναι η αποθέωση της αθωότητας της γενιάς που έβαλε το κεφάλι της στον ντορβά και της δικής μας που την αντικρίσαμε μέσα από τις ρωγμές της εφηβείας

Ποιο το νόημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Χωρίς ερωτηματικό. Ετσι, σκέτο, εκφωνημένο σαν θέμα Εκθεσης Γυμνασίου. Που φαντάζομαι ότι θα το έχουν αναπτύξει πολλές χιλιάδες μαθητές μέσα σε αυτά τα πενήντα δύο χρόνια. Θα ήθελα να διάβαζα κάποιες από αυτές τις εκθέσεις. Αλιευμένες από διαφορετικές δεκαετίες και διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας. Να καταλάβω πού […]

Υπάρχει μια τάση στο Διαδίκτυο που περνάει μπροστά από τα μάτια μας συνήθως με εντελώς σαχλά βιντεάκια όπου το χιούμορ, έστω και ως πρόσχημα, σπάει τα μούτρα του, κάπου κάπου με συμπαθητικά σκετσάκια και σπάνια με κάτι που σε κάνει να γελάσεις από καρδιάς. Είναι η σύγκριση του πώς συμπεριφέρονταν οι γονείς στα παιδιά τους […]

Πόσα χρόνια έχουν περάσει από την εξέγερση του Πολυτεχνείου; Πενήντα δύο; Δηλαδή μισός αιώνας και κάτι ψιλά; Περισσότερα απ’ όσα είχαν περάσει από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι το Πολυτεχνείο; Δεν είναι δυνατόν. …Μετά όμως κοιτάω τον εαυτό μου στον καθρέφτη, θυμάμαι κι εκείνο το πρωτοεφηβάκι που ήμουν τότε και το συνειδητοποιώ. Τόσα πολλά χρόνια μέσα […]

Πριν από μερικές ημέρες προσπαθούσα να χρησιμοποιήσω το τηλεχειριστήριο μίας πάρα πολύ smart tv, από αυτά που έχουν ελάχιστα κουμπιά – τα οποία δεν πρέπει να τα πατάς αλλά να τα τσουλάς – και όλες τις άλλες ρυθμίσεις τις κάνεις από το μενού. Να μην τα πολυλογώ, σε λίγα λεπτά, κατόρθωσα να αποσυντονίσω όλο το […]

Οταν ήμουν μικρή, σε ηλικία Δημοτικού ας πούμε, κυκλοφορούσαν δισκάκια 45 στροφών με παραμύθια τα οποία αφηγούνταν πολύ καλοί ηθοποιοί, όπως, για παράδειγμα, ο Γιάννης Φέρτης και η Ξένια Καλογεροπούλου. Τη «Χιονάτη», την «Πεντάμορφη και το τέρας», τα «Τρία κατσικάκια», τέτοια. Ηταν το καλύτερό μου. Αποστήθιζα τα λόγια και μιλούσα πάνω από τους ηθοποιούς με […]

Δεν ξέρω ακριβώς τι, αλλά κάτι μοιάζει να έχει ξεκουρδιστεί στην πολιτική (με την ευρύτερη έννοια) σκηνή της χώρας. Σαν κάπως να έχει πειραχτεί η στοιχειώδης λογική και τα στοιχειώδη προσχήματα. Σαν κάποιοι να θεωρούν ότι δεν έχουν να δώσουν λογαριασμό παρά μόνο στον εαυτό τους. Σαν να μιλάνε μόνοι τους και τους αρκεί που […]

Είδα πριν από λίγες μέρες, στο νέο θέατρο Embassy, την κωμωδία των Γιαλαμά – Πρετεντέρη «Η κόμισσα της φάμπρικας» σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή (το 2026 συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του Κώστα Πρετεντέρη και, με αυτή την ευκαιρία, θα δούμε τη νέα χρονιά στο Δημοτικό Πειραιά και το «Τζένη Τζένη» σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου). […]

Με σοκάρει ο χρόνος που σηματοδοτεί η αυριανή επέτειος. Τριάντα έξι χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, από την ημέρα – σύμβολο ως προς την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, την ημέρα που, για άλλη μία φορά μέσα στον 21ο αιώνα, άλλαξε ο κόσμος. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτα απ’ όλα ότι […]

Βλέπω όλες αυτές τις μέρες τα ρεπορτάζ από τα Βορίζια. Αυτά στα οποία μιλούν μέλη της μιας και της άλλης οικογένειας, πρόσωπα τα οποία προσπαθούν να ισορροπήσουν στο νήμα μεταξύ θύτη και θύματος που, τελικά, τυλίγει και «πνίγει» όλους όσοι εμπλέκονται σε μια βεντέτα. Ακούω για ένα χωριό όπου όλοι είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους, […]

Παρακολουθώ εδώ και τέσσερις μέρες ό,τι προηγήθηκε και ό,τι ακολούθησε το μακελειό στα Βορίζια. Με δυσφορία, αμηχανία, αρκετές απορίες και ακόμη περισσότερες διαπιστώσεις. Κάπου κάπου νομίζω ότι οι Καργάκηδες και οι Φραγκιαδάκηδες είναι χαρακτήρες ενός μυθιστορήματος ή ενός σίριαλ από αυτά που, όταν τα βλέπουμε, λέμε «Ελα τώρα, υπερβολές. Αυτά δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα». Να […]

Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό στην εκφορά του δημόσιου λόγου και τη διατύπωση της άποψης που δεν ξέρω αν αποτελεί στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας, αποτέλεσμα της βαλκανικής μας εσωστρέφειας, αν φταίει η Τουρκοκρατία ή, έστω, ένα αίσθημα σε στυλ τουρκομπαρόκ. Είναι ο αρνητισμός, μια μόνιμη αρνητική στάση και διάθεση δηλαδή, κυρίως για ό,τι δεν είναι ή […]

Οταν είδα τις πρώτες φωτογραφίες του Χάρη Δούκα, τότε ακόμη που ήταν υποψήφιος δήμαρχος της Αθήνας, ένας στίχος του Σαββόπουλου μου ήρθε στο μυαλό ως η απόλυτη περιγραφή του ανδρός. «Με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη». Είναι από το «Κανονάκι» αλλά ο συνειρμός δεν έχει να κάνει με το νόημα του τραγουδιού […]

Η κωμωδία του Σαίξπηρ της οποίας τον τίτλο δανείζομαι σήμερα, αναφέρεται σε ένα γαϊτανάκι ερωτικών παρεξηγήσεων. Βέβαια, ο τρόπος που «παράγεται» και «καταναλώνεται» η πολιτική στις μέρες μας έχει στοιχεία που παραπέμπουν σε ερωτική σχέση. Πολλή ουτοπία, ακόμη περισσότερες αυταπάτες, πάθος, ένταση, απόσταση από τη λογική και την πραγματικότητα, διάθεση για εντυπωσιασμό. Ολα αυτά δίνουν […]

Ήταν σαν σήμερα πριν από 87 χρόνια. Στις ΗΠΑ το ραδιόφωνο γνώριζε μέρες μεγάλης δόξας καθώς η τηλεόραση δεν είχε γίνει ακόμη οικιακή συσκευή πρώτης ανάγκης. Τα ραδιοφωνικά σίριαλ που απευθύνονταν κυρίως σε νοικοκυρές (τότε επινοήθηκε ο όρος «σαπουνόπερα» λόγω των πολλών διαφημίσεων απορρυπαντικών στα διαλείμματα), τα διασκευασμένα για το ραδιόφωνο θεατρικά έργα και βιβλία, […]

Στο «Δυο φορές Ελληνας», το μυθιστόρημα – ποταμός του Μένη Κουμανταρέα που με αφορμή τη ζωή δύο οικογενειών διατρέχει την ιστορία της χώρας από το 1949 έως το 1990, όταν πεθαίνει η μία από τις δύο αδελφές που είναι βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου, η άλλη, επιστρέφοντας στο σπίτι της μετά την κηδεία, νιώθει την ανάγκη […]

Εβλεπα προχθές στις «Ιστορίες» των «ΝΕΩΝ» την αναδημοσίευση του θέματος με τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν εκείνη την ιστορική μέρα της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Είχε πρωτοδημοσιευτεί τέτοιες μέρες το 2020. Στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν, οι μισοί, σχεδόν, από τους δεκατρείς που μίλησαν έχουν ήδη «φύγει». Και σκέφτομαι ότι σε δέκα χρόνια από τώρα […]

Το 1963, ένα 19χρονο παλικαράκι έρχεται στην Αθήνα. Στη Θεσσαλονίκη, απ’ όπου ξεκίνησε, έχει γίνει ήδη η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Η πρωτεύουσα, όπου έφτασε σαν σε έναν «προορισμό ενηλικίωσης», είναι στην πορεία προς τα Ιουλιανά και τη «χαμένη άνοιξη». Το παλικαράκι γρατζουνάει μια κιθάρα και τραγουδά σαν βραχνοκόκορας κάτι τραγούδια, τα περισσότερα με παράξενους […]

Τις τελευταίες ημέρες, τα μουσεία «έπαιξαν» στις πρώτες γραμμές της ειδησεογραφίας αλλά για τους εντελώς λάθος λόγους. Ο ένας ήταν το φιλανθρωπικό δείπνο με τους 800 καλεσμένους στην αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου όπου φιλοξενούνται τα Γλυπτά του Παρθενώνα, το οποίο προκάλεσε αντιδράσεις οργής και διαμαρτυρίας από επίσημους (ή, απλώς, διαδικτυακούς) φορείς στην Ελλάδα. Ας προσπεράσουμε […]

Τι να γράψω για τον Σαββόπουλο; Αφού σε ό,τι γράφω, σε ό,τι έχω γράψει στη ζωή μου, τις περισσότερες φορές υπάρχει πάντα και λίγο Σαββόπουλος. Και όσο κι αν δεν μου αρέσει να αναφερόμαστε στον εαυτό μας με αφορμή τον θάνατο ενός σπουδαίου, με τον Σαββόπουλο δεν γίνεται να το αποφύγεις. Διότι έκανε όσο κανένας […]

Καταρχήν και καταρχάς να ζητήσω συγγνώμη για τον σημερινό τίτλο από τις φίλες που ακούν στο εξαιρετικό όνομα «Κατίνα». Και, πραγματικά, απορώ γιατί αυτό το όνομα έχει συνδεθεί με γυναικουλίστικους καβγάδες αφού η πιο διάσημη Ελληνίδα Κατίνα είναι η Παξινού. Τέλος πάντων, όταν ήμουν παιδί, αυτοί οι καβγάδες ήταν για εμένα το καλύτερο «σινεμά». Στη […]

Τις τελευταίες μέρες γύριζε στο μυαλό μου αυτή η ημερομηνία, η σημερινή δηλαδή. «Μωρέ κάτι είχε γίνει στις 18 Οκτωβρίου, κάτι που δεν το θυμάμαι». Τελικά το θυμήθηκα. Ηταν κι αυτή η αφισέτα, μία από τις τελευταίες που είχαν κυκλοφορήσει πριν από τις εκλογές του 1981. Ενα ημερολόγιο γραφείου, επιτραπέζιο, από εκείνα με την ξύλινη […]