Οι αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες αντιμετωπίζουν έναν αυξανόμενο προβληματισμό: ο πανάκριβος εξοπλισμός Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) κινδυνεύει να καταστεί ξεπερασμένος πολύ πριν αποσβεστούν οι τεράστιες επενδύσεις που έχουν γίνει. Στελέχη της αγοράς εκφράζουν ανησυχία ότι ο ταχύτατος ρυθμός εξέλιξης των μικροεπεξεργαστών, σε συνδυασμό με την είσοδο νέων –κυρίως κινεζικών– ανταγωνιστών, μπορεί να ανατρέψει τα σημερινά επιχειρηματικά πλάνα.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, η Δύση εξακολουθεί να υποτιμά την Κίνα, η οποία διαθέτει όχι μόνο τεράστιο αριθμό μηχανικών αλλά και υψηλού επιπέδου τεχνολογικό δυναμικό. Αυτό σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να εμφανιστεί μια νέα γενιά κινεζικών chips που θα μεταβάλει τις ισορροπίες. Το παράδειγμα της DeepSeek, πριν από έναν χρόνο, παραμένει χαρακτηριστικό: ένα πιο αποδοτικό μοντέλο AI ήταν αρκετό για να προκαλέσει αναταράξεις στις αγορές, πλήττοντας τη μετοχή της Nvidia και συμπαρασύροντας τον Nasdaq.
Αβεβαιότητα στις επενδύσεις και φόβοι για «φούσκα»
Ένα χρόνο μετά, οι πολυετείς επενδύσεις σε υποδομές AI βρίσκονται σε λεπτή ισορροπία. Ο εντεινόμενος ανταγωνισμός από την Ασία και οι παράλληλες κινήσεις όλων των μεγάλων παικτών αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ντόμινο: ένα σοβαρό στραβοπάτημα από έναν κολοσσό θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρο τον κλάδο.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν έχει προειδοποιήσει ότι η σημερινή επενδυτική φρενίτιδα γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη θυμίζει έντονα την περίοδο πριν από το σκάσιμο της φούσκας των dot-com. Η μαζική εισροή κεφαλαίων ενισχύει μεν την οικονομική δραστηριότητα, αλλά εγκυμονεί κινδύνους υπερτίμησης, ιδίως όταν τα έσοδα δεν συμβαδίζουν με τις προσδοκίες.
Η Nvidia στο επίκεντρο της αγοράς
Η Nvidia παραμένει το βασικό βαρόμετρο για την αγορά. Όσο οι προσδοκίες για την AI παραμένουν υψηλές, ο κολοσσός των GPU δύσκολα θα χάσει την πρωτοκαθεδρία του. Αν όμως η εμπιστοσύνη κλονιστεί, θα δεχθεί την πρώτη και ισχυρότερη πίεση. Πρόσφατα, η αγορά ανησύχησε όταν η Meta επέλεξε να διαπραγματευτεί προμήθειες δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επεξεργαστές από την Alphabet αντί να απευθυνθεί αποκλειστικά στη Nvidia.
Τα χρηματιστηριακά μεγέθη είναι εντυπωσιακά αλλά και ανησυχητικά. Μέσα σε έναν χρόνο, η Nvidia αύξησε την κεφαλαιοποίησή της κατά 36%, φτάνοντας τα 4,6 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η Palantir σημείωσε άνοδο άνω του 150% σε ετήσια βάση και σχεδόν 3.000% από τις αρχές του 2023. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι, αν υπάρξει «σκάσιμο της φούσκας της AI», η Palantir θα είναι από τις πρώτες που θα δοκιμαστούν.
Κερδοφορία και εμπορική αξιοποίηση
Το μεγάλο ζητούμενο για τον κλάδο παραμένει η κερδοφορία. Παρά τις τεράστιες επενδύσεις, τα έσοδα δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό. Η εμπορική αξιοποίηση της AI βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο: οι συνδρομές χρηστών καλύπτουν μικρό μέρος του κόστους, ενώ ακόμη και υπηρεσίες με εκατομμύρια χρήστες εμφανίζουν περιορισμένες πληρωμές. Οι εταιρικές άδειες και τα μοντέλα πληρωμής ανά χρήση δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει κρίσιμη μάζα εσόδων.
Η ελπίδα των επιχειρήσεων στρέφεται στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στη μείωση του κόστους. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι η πραγματική αξία σε μεγάλη κλίμακα αργεί να φανεί. Σύμφωνα με τη McKinsey, αν και περίπου το 80% των εταιρειών χρησιμοποιεί κάποια μορφή AI, μόλις το 1% δηλώνει πλήρη ενσωμάτωση της τεχνολογίας στις λειτουργίες του.
Το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης
Αναλυτές εκτιμούν ότι η φούσκα δεν είναι απαραίτητο να σκάσει βίαια. Μπορεί απλώς να ξεφουσκώσει, αν οι επενδύσεις περιοριστούν και οι προσδοκίες εξισορροπηθούν. Η Τεχνητή Νοημοσύνη, λένε, μοιάζει με την κατασκευή ενός καθεδρικού ναού: απαιτεί τεράστιους πόρους και η απόσβεση μετριέται σε δεκαετίες, όχι σε τρίμηνα.
Αν η τεχνολογία πάψει να «αψηφά τη βαρύτητα», ακόμη και χωρίς τεχνικό ατύχημα, οι αγορές μπορεί να απογοητευτούν – και αυτό από μόνο του αρκεί για να αλλάξει το κλίμα.
