Αναζήτηση
«Σε παρά πολλές περιπτώσεις, η σχολική τάξη είναι κανονικό θηριοτροφείο. Και ο δάσκαλος ή η δασκάλα είναι ανίσχυροι. Ο κάθε μαθητής μπορεί να τους επιτεθεί με ανοίκειο τρόπο, να τους προπηλακίσει, να σαμποτάρει το μάθημα – και οι εκπαιδευτικοί είναι ανίσχυροι, επειδή επί της ουσίας δεν μπορούν να επιβάλουν καμία τιμωρία – κι αν κάνουν το λάθος να απευθυνθούν στους κηδεμόνες το πιθανότερο είναι να μπλέξουν περισσότερο. Αυτό είναι σήμερα το δημόσιο σχολείο – και σε πολλές περιπτώσεις και το ιδιωτικό».
Η περιγραφή μιας καθηγήτριας σε θεωρούμενο καλό δημόσιο σχολείο είναι εφιαλτική. Είναι η απάντησή της σε ερώτηση αν, όντως, έχει αυξηθεί η ενδοσχολική βία ή η βία ανάμεσα σε μαθητές – αν δηλαδή είναι πραγματικό φαινόμενο και η αναφορά σε αυτό δεν έχει διογκωθεί υπερβολικά στους μηχανισμούς πληροφόρησης. Η εν λόγω καθηγήτρια, και πολλοί ακόμα εκπαιδευτικοί σε γυμνάσια και λύκεια, περιμένουν τη νέα νομοθετική διευθέτηση Πιερρακάκη, που επαναφέρει τη δυνατότητα πενθήμερης αποβολής και την εκ νέου επιστροφή δικαιολογημένων και αδικαιολόγητων απουσιών στα σχολεία σαν Πάσχα.
«Αυτό που ζούμε σήμερα», λέει καθηγητής σε ιδιωτικό λύκειο των βορείων προαστίων, «είναι ένδειξη αποτυχίας των αλλαγών που έφερε στη μέση εκπαίδευση ο υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Γαβρόγλου, το 2017 και το 2018». Ποιες ήταν αυτές οι αλλαγές; Το 2017 καταργήθηκε η διάκριση των απουσιών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες, με επιχείρημα ότι στην τελευταία τάξη, τους τελευταίους μήνες, τις δικαιολογούσαν οι γονείς για να κάνουν τα παιδιά τους εντατικά φροντιστήρια.
Και την επόμενη χρονιά, στο όνομα της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης, το σχολείο υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από την πειθαρχική τιμωρία παραβατικών μαθητών. Ο λυκειάρχης δεν μπορεί πια να δώσει περισσότερο από μια μέρα αποβολή, για να δοθεί αποβολή δύο ημερών χρειάζεται απόφαση του συλλόγου καθηγητών, που καταρχάς είναι διαδικαστικά δύσκολη, αφού απαιτείται υπερωριακή παρουσία εκπαιδευτικών χωρίς επιπλέον αμοιβή. Επίσης, είναι σχεδόν αδύνατη η αποβολή μαθητή από σχολείο, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος – εκτός των άλλων επειδή για να εκδιωχθεί μαθητής πρέπει να έχουν εξαντληθεί όλες οι παιδαγωγικές διαδικασίες και να έχει υπάρξει υποτροπή. Αλλά, ακόμα κι αυτό να ισχύει, ο σύμβουλος της δευτεροβάθμιας στον οποίο υποχρεωτικά πρέπει να πάει η υπόθεση μπορεί να ακυρώσει την απόφαση του σχολείου – εκτός των άλλων επειδή έρχονται οι γονείς, μιλάνε, κλαίνε ή στέλνουν δικηγόρους.
Οι πειραματισμοί των ερασιτεχνών Μοντεσόρι του ΣΥΡΙΖΑ πέτυχαν ακριβώς το αντίθετο απ’ αυτό που επιδίωκαν. Η απουσία ελέγχου δεν σημαίνει καλλιέργεια της ατομικής ευθύνης αλλά, μάλλον, κυριαρχία του ενστίκτου. Σε συνδυασμό με το έλλειμμα προοπτικής των μαθητών και τις αλλαγές στην οικογένεια που αδυνατεί να θέσει όρια, άνθησε η σχολική βία – που πλήττει τους πιο αδύναμους μαθητές, αλλά και το μάθημα, τους εκπαιδευτικούς, τα σχολεία.
Το κράτος είναι υποχρεωμένο να σταθμίσει αυτή την αποτυχία, να κάνει ένα βήμα πίσω και να θέσει τα παιδαγωγικά όρια που απαιτεί ο ρόλος του σχολείου. Ο υπουργός Παιδείας αντιλαμβάνεται ότι είναι υποχρεωμένος να προστατεύσει μαθητές και εργαζόμενους στο σχολικό περιβάλλον.
Αναμένονται, προφανώς, και πιο δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Η αλλαγή της σχέσης του σχολείου με τη γνώση. Και η αξιολόγηση των θεραπόντων της.
* Η Μαρία Μοντεσόρι εφάρμοσε την αντιαυταρχική παιδαγωγική που έχει το όνομά της και βασίζεται στην ανεξαρτησία των μαθητών, στην ελευθερία επιλογής της πορείας τους και στον σεβασμό της σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού.
