Την τελευταία δεκαετία, της βαθιάς αμφισβήτησης των μεταπολιτευτικών κεκτημένων και των ανακατατάξεων στο κομματικό σύστημα είδαμε να ξεπηδούν διάφορες ομάδες ή συλλογικότητες, με αιτήματα ευθέως αντιευρωπαϊκά, αντικαπιταλιστικά, αντικοινοβουλευτικά, ρατσιστικά και εν τέλει αντιδημοκρατικά και αντιφιλελεύθερα. Τα δε μέσα για την εκπλήρωσή τους έπαψαν να είναι μόνο ειρηνικά και συμπεριέλαβαν ή ανέχτηκαν βίαιες πρακτικές.

Στην ουσία μιλάμε για μια αντιφιλελεύθερη κοινωνία των πολιτών, ή και για μια αντιδημοκρατική κοινωνία των πολιτών στον βαθμό που μπορεί να στρεφόταν και κατά του κοινοβουλευτισμού. Να θυμίσω και τις διάφορες βίαιες απόπειρες εισόδου ομάδων Αγανακτισμένων στο Κοινοβούλιο εκείνο το διάστημα .

Σε αυτό το ανατρεπτικό σκηνικό, πάντως, προέκυψαν και διαφορετικοί τρόποι (υγιούς) αντίδρασης στην (αρρωστημένη) αντίδραση. Το ευνόησαν αυτό και τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναδείχτηκαν παντού στον πλανήτη ως ένας νέος ημι-δημόσιος ψηφιακός χώρος, παράλληλα με τον παραδοσιακό της πλατείας.

Θα ήθελα σε τούτη την πολιτική ανθρωπολογία να ξεχωρίσω τον ανθρωπότυπο του κεντρώου πολίτη, διότι πρόκειται για ένα νεοφυές δημιούργημα που άνθησε κυρίως σε αυτό το περιβάλλον του διάχυτου αντισυστημισμού. Ασχέτως του τι ψηφίζει στην κάλπη (αφού οι κομματικές του ταυτίσεις είναι μάλλον χαλαρές), είναι εκείνος που κάνει τις επιλογές του με βάση τις αρχές και τις αξίες του.

Το Κέντρο δεν είναι σήμερα εκείνο που περιγράφαμε παλιά με όρους παραδοσιακής πολιτικής γεωγραφίας ως ο «ενδιάμεσος χώρος». Τείνει να είναι ένας αυτόνομος χώρος που διαμορφώνει αυτοτελώς και όχι ετεροκαθοριζόμενος τις δικές του ευαισθησίες. Είναι δικές του και πρωτότυπες, όχι ένα αμάλγαμα των ήδη υπαρχουσών.

Εκείνο που περιγράφω ως κεντρώα μετριοπάθεια είναι αυτό που οι Άγγλοι εννοούν με το common decency. Θα έλεγα ότι αναφέρεται σε μια στάση ζωής για την οποία το σημαντικό είναι η αξιοπρέπεια, η εντιμότητα απέναντι στην πραγματικότητα και το αίσθημα της δικαιοσύνης, χαρακτηριστικά που ιδίως την περασμένη δεκαετία της εξαλλοσύνης, σπάνιζαν, άρα ήταν και μείζονος σημασίας να διατηρηθούν ζωντανά και να εκφραστούν πολιτικά με αυθεντικό τρόπο. Οι αμιγώς πολιτικές ιδέες, απέρρεαν εν τέλει από αυτήν τη στάση ζωής, ήταν το συνεπές επακόλουθό τους.

*Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας».