Σε τέτοιες στιγμές επιβάλλεται σιωπή και περισυλλογή, σεβασμός στον πόνο για τις ανθρώπινες απώλειες και τις απώλειες περιουσιών. Υπό αυτό το πρίσμα η σύντομη αυτή τοποθέτηση επιλέγει να αναφερθεί στις ευθύνες για το μέλλον. Για να μην ξανασυμβεί η συμφορά. Αλλωστε ο χρόνος δεν μπορεί να περιμένει, γιατί «ο εχθρός είναι πλέον εντός των πυλών». Δεν είναι μόνο ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ζούμε σε μία περίοδο που έντονα ή και ακραία καιρικά φαινόμενα ενισχύονται ως προς την ένταση και τη συχνότητά τους, γεγονός που επιβάλλει μία άλλη –περισσότερο σύνθετη και απαιτητική –προσέγγιση στα επιχειρησιακά σχέδια για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Είναι και ότι η αστική επέκταση που σημειώθηκε και συνεχίζει να σημειώνεται σε όλη τη χώρα, αλλά κυρίως στην περιοχή της Αττικής, έχει ως αποτέλεσμα όλο και περισσότερες οικιστικές ενότητες να βρίσκονται μέσα σε δασικές εκτάσεις. Μία απλή σύγκριση των χρήσεων γης από το 1987 έως το 2017 δείχνει ότι οι περιοχές με αστική ή ημιαστική κάλυψη –στην Αττική –αυξήθηκαν συνολικά κατά περίπου 30%, προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα, αν και σε διαφορετικά ποσοστά και ρυθμούς αύξησης. Συχνά, δε, η επέκταση «ενισχύθηκε» από την αντίληψη ότι είναι προτιμότερο να τακτοποιήσεις μία αυθαίρετη κατασκευή παρά να την εξαλείψεις. Πρώτη προτεραιότητα πρέπει πάντα να είναι η πρόληψη: από τη διαμόρφωση χωρικών και πολεοδομικών σχεδίων με γνώμονα την τρωτότητα μιας περιοχής σε φυσικές καταστροφές, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί σήμερα αλλά και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί και στο μέλλον λόγω και της κλιματικής αλλαγής, στον επανασχεδιασμό του τοπικού οδικού δικτύου και των ελεύθερων χώρων σε κάθε περιοχή χωριστά, στην έγκαιρη απομάκρυνση καύσιμης ύλης από την περιοχή, ιδίως σε περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας κ.α.

Δεύτερη προτεραιότητα είναι η εκπαίδευση. Εκπαιδεύουμε τα παιδιά στα σχολεία πώς θα αντιδράσουν σε περίπτωση σεισμού, ενημερώθηκε επίσης ο γενικός πληθυσμός, διαμορφώθηκαν θεσμοί και εργαλεία αντισεισμικής προστασίας. Αν και δεν είναι σίγουρο ότι μάθαμε να ζούμε με τους σεισμούς, εντούτοις πρόοδος καταγράφηκε. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες έχουν τη σειρά τους.

Τρίτη προτεραιότητα είναι η εμπιστοσύνη στις νέες τεχνολογίες κυρίως για την παρακολούθηση της εξέλιξης μιας φυσικής καταστροφής, είτε αυτή σχετίζεται με δασική πυρκαγιά ή πλημμυρικό φαινόμενο. Σήμερα δίνεται η δυνατότητα πρόγνωσης της εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, μέσα από υπερυψηλής ανάλυσης προγνώσεις του ανεμολογικού πεδίου, της ταχύτητας εξάπλωσης, της έντασης και της περιμέτρου της πυρκαγιάς. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλους φορείς υλοποιεί ήδη ένα πιλοτικό πρόγραμμα πρόγνωσης της εξάπλωσης δασικής πυρκαγιάς (DISARM) με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Interreg), που έγκαιρα αναγνώρισε τη σημασία της τεχνολογίας για τέτοιες περιπτώσεις. Η προσδοκία των παραπάνω φορέων είναι ότι το τελικό προϊόν θα αξιοποιηθεί –αφού βεβαίως πρώτα πιστοποιηθεί –από τις αρμόδιες Αρχές στη χώρα μας.

Τέταρτη προτεραιότητα είναι η άμεση διαμόρφωση σχεδίων εκκένωσης των περιοχών στις οποίες η τρωτότητα εκτιμάται ως αυξημένη αλλά και η ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης ενημέρωσης του πληθυσμού (πάλι με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών). Ουσιαστικά το επιτυχημένο μοντέλο εκκένωσης κατασκηνώσεων να επεκταθεί σε χωρική κλίμακα και σε εύρος πληθυσμού.

Πέμπτη και τελευταία προτεραιότητα είναι η θωράκιση των περιοχών που πλήττονται από ό,τι ακολουθεί, δηλαδή τη διάβρωση, τις κατολισθήσεις, τις πλημμύρες, την περιβαλλοντική υποβάθμιση, την οικονομική κατάρρευση κ.ά.

Αντί επιλόγου. Κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 το πρώτο ερώτημα από τους ξένους ειδικούς κατά την αξιολόγηση των επιχειρησιακών σχεδίων αντιμετώπισης κινδύνων ήταν σε ποιον τηλεφωνείς όταν προκύψει ο κίνδυνος. Και το δεύτερο ποιος αποφασίζει. Στη συνέχεια σχεδόν όλα έπαιρναν τον δρόμο τους.

Τελευταία Νέα