Οσο μεγαλώνουμε θυμόμαστε ελάχιστα από την παιδική μας ηλικία –η ανάμνηση των πρώτων μας πράξεων ξεθωριάζει. Ελάχιστοι θυμόμαστε την πρώτη μας μέρα στο σχολείο, την πρώτη φορά που κλοτσήσαμε μια μπάλα, το πρώτο ταξίδι με τους γονείς, την πρώτη μας αρρώστια και ας επιμένει η μάνα μας ότι ήταν τόσο βαριά, που όλοι είχαν κατατρομάξει. Ενας άντρας μπορεί να ξεχάσει ακόμα και την πρώτη του σεξουαλική εμπειρία και πολλοί αυτή την έλλειψη μνήμης την αντικαθιστούν με ωραία αθώα ψέματα. Αλλά κανείς δεν ξεχνά την πρώτη φορά που είδε ένα Μουντιάλ.

Πόρτα

Δεν υπάρχει ανδροπαρέα όπου κάποιος να μην έχει πει τη μαγική φράση «εγώ το πρώτο Μουντιάλ που θυμάμαι είναι αυτό του…». Το λέει με τον τόνο που αφηγείται τις ιστορίες του από τον Στρατό. Μετά οι παρευρισκόμενοι αρχίζουν ένας ένας να προσθέτουν στη συζήτηση τις δικές τους μνήμες, συνήθως με μια περίεργη δόση περηφάνιας –εντελώς ακατανόητη από τις γυναίκες. Υστερα, καθώς η συζήτηση προχωρά, κάποιος αναφέρει ποιο είναι το αγαπημένο του Μουντιάλ, που συνήθως δεν είναι το πρώτο του, αλλά ένα άλλο. Και μετά αρχίζουν οι εξηγήσεις για το γιατί υποστηρίζουμε εθνικές ομάδες που ίσως και να μην έχουμε δει ποτέ ζωντανά στο γήπεδο και μπαίνουν από την πίσω πόρτα της συζήτησης ιδεοληψίες και μύθοι, χαρές και πίκρες κι ένα σωρό άλλες πρώτες φορές. Η πρώτη φορά που είδα τον Μαραντόνα, η πρώτη φορά που μίσησα τη διαδικασία των πέναλτι, η πρώτη φορά που άκουσα τον Γιάννη Διακογιάννη ή τον Μανώλη Μαυρομάτη, η πρώτη φορά που έμεινα ξύπνιος μέχρι τα χαράματα για να δω ένα Γερμανία – Μεξικό ή η πρώτη φορά που δεν είδα το ματς της έναρξης γιατί ήμουν φαντάρος ή γιατί είχαμε πάει στον πεθερό μου και, αν είναι δυνατόν, οι άνθρωποι στο εξοχικό δεν είχαν τηλεόραση.

Ρωσία

Οσο περνάνε τα χρόνια, ακούω, όταν φτάνει ο καιρός του Μουντιάλ, ολοένα και περισσότερες προσδοκίες από φίλους που ζουν το Παγκόσμιο Κύπελλο ως ευκαιρία για να χτίσουν μνήμες: κάπως έτσι έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάθε Μουντιάλ είναι στη ζωή του άντρα μια πρώτη φορά. Αλλωστε κι αυτό το Μουντιάλ είναι μια πρώτη φορά: η πρώτη φορά της Ρωσίας.

Ζέστη

Τέσσερα χρόνια πριν στη Βραζιλία οι Γερμανοί κέρδισαν κυρίως γιατί προετοιμάστηκαν καλύτερα από όλους. Είχαν φτιάξει ένα προπονητικό κέντρο έξω από το Ρίο που συνδύαζε βουνό και θάλασσα. Προπονούνταν στη ζέστη όταν έπρεπε να αγωνιστούν στις πόλεις της Κεντρικής Βραζιλίας, που είχαν υγρασία, και στο βουνό όταν έπρεπε να πάνε να παίξουν στο υψόμετρο. Η εντυπωσιακή τους νίκη επί της Βραζιλίας στο Μπελ Οριζόντε ήταν αποτέλεσμα της προετοιμασίας τους: οι Βραζιλιάνοι, όλοι παίκτες ευρωπαϊκών ομάδων πια, δεν είχαν στο κρισιμότερο ματς το πλεονέκτημα του γηπεδούχου –ήμουν εκεί και το θυμάμαι σαν χθες. Και συγχρόνως κάνω μια μεγάλη προσπάθεια να το διαγράψω γιατί ως γεγονός αποτελεί απόδειξη του πόσο το ποδόσφαιρο άλλαξε: τώρα τη διαφορά την κάνει αυτό το είδος της σκληρής προετοιμασίας –η σχεδόν μανιακή οργάνωση. Εμείς τα Μουντιάλ τα θέλουμε αλλιώς. Τα προτιμούμε γεμάτα από ιστορίες των οποίων οι εξηγήσεις παραπέμπουν στο φαντασιακό της παιδικής μας μνήμης: θέλουμε οι Γερμανοί να είναι «Πάντσερ», οι Βραζιλιάνοι «υπερτεχνίτες που μιλάνε στην μπάλα», θέλουμε οι Αργεντινοί να έχουν μακριά μαλλιά και να είναι σκληροί και οι Ιταλοί να παίζουν άμυνα –αλήθεια, πού είναι; Θέλουμε το Μουντιάλ της πρώτης μας φοράς, αυτό στο οποίο τις εξηγήσεις δεν τις χρειαζόμασταν, αφού οι απαντήσεις υπήρχαν στο μυαλό μας πριν ακόμα και από τις ερωτήσεις.

Φαβορί

Εχει φαβορί το Μουντιάλ που ξεκινάει την Πέμπτη; Δύσκολο να το πεις. Οι Βραζιλιάνοι είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι τέσσερα χρόνια πριν, αλλά δεν τρομάζουν. Ο Μέσι πριν από τέσσερα χρόνια κέρδιζε τα Τσάμπιονς Λιγκ με την Μπαρτσελόνα θαμπώνοντας τον κόσμο, αλλά στη Βραζιλία το άγχος και η κόπωση τον οδήγησαν στο να κάνει εμετούς στο γήπεδο. Οι Γερμανοί θα στηριχθούν πάλι στη μεθοδικότητά τους, αλλά δεν έχουν τη σοφία του Λαμ, τα γκολ του Κλόζε και τα τρεξίματα του Σβάινσταϊγκερ, ενώ ο ήρωας του 2014 τερματοφύλακας Νόγερ πάει στη Μόσχα έπειτα από οκτώ μήνες αδράνειας λόγω τραυματισμού. Οι Γάλλοι έχουν μια καλή ομάδα, αλλά Ζινεντίν Ζιντάν δεν υπάρχει ούτε στην ενδεκάδα τους ούτε στον πάγκο τους. Οι Ισπανοί είναι του ύψους και του βάθους και οι Πορτογάλοι εξαρτώνται από τον Ρονάλντο. Αν υπάρξει έκπληξη, βάζουν υποψηφιότητα να την κάνουν οι Αγγλοι, οι Βέλγοι ή κάποια άλλη ομάδα από την Ευρώπη, από αυτές που πριν αρχίσει η γιορτή δεν μας γεμίζουν το μάτι. Πάντα στο Παγκόσμιο Κύπελλο μπορεί να διακριθεί ένα αουτσάιντερ, αρκεί να έχει παίκτες που τους χαρακτηρίζει το πατριωτικό καθήκον: αν υπάρχουν παίκτες που αντιμετωπίζουν μια τέτοια γιορτή σαν επιστράτευση, η ομάδα που τους έχει είναι ικανή για όλα! Η Ουρουγουάη το 2010, η Νότια Κορέα το 2002, η Κροατία το 1998, η Βουλγαρία το 1994, το ηρωικό Καμερούν το 1990 τέτοιους είχαν.

Μνήμες

Δεν με νοιάζει ποια θα είναι η επόμενη πρωταθλήτρια –ποτέ δεν με ένοιαζε. Λαχταρώ το δράμα και τις εικόνες του χθες: αν τα αγαπάμε παράφορα τα Μουντιάλ είναι γιατί ο ερχομός τους μας γυρίζει πίσω στον χρόνο, σε εκείνες τις ηλικίες όπου όλα έμοιαζαν σημαντικά, γιατί δεν είχαμε προλάβει ακόμα να τα ισοπεδώσουμε όλα. Θέλω να δω το Περού να παίζει με ζογκλέρ που κάνουν μαγικά, τον «Ριζοσπάστη» να γράφει για τις αδικίες της Σοβιετικής Ενωσης, τον Μαραντόνα να βάζει το χέρι του και μετά να παριστάνει τον προπονητή του Μέσι. Θέλω πάλι να στενοχωρηθώ γιατί η Αγγλία αποκλείστηκε στα πέναλτι, να γελάσω με έναν διαιτητή που θα χάσει τον έλεγχο του παιχνιδιού –κι ας υπάρχει πλέον και το VAR -, να δω έναν σεΐχη να μπαίνει στο γήπεδο και να παίρνει την ομάδα της Σαουδικής Αραβίας και να φεύγει. To ξέρω πως το πιθανότερο είναι να μη συμβεί τίποτε από όλα αυτά, αλλά να δούμε πολλά ματς που θα κριθούν στο γκολ, παιχνίδια ασήμαντα μπροστά στις παλιές παιδικές συγκινήσεις μας. Αλλά όπως και να ‘χει, όταν φτάνει το Μουντιάλ, καθώς φαίνεται και στο σκίτσο της Εφης Ξένου, όλοι λαχταρούμε στον πλανήτη του ποδοσφαίρου μας να ρίξουμε μια δυνατή κλωτσιά. Για να εκτοξευθεί η γη μας στο σύμπαν της νοσταλγίας μας: έτσι κι αλλιώς κάθε Μουντιάλ, όταν τελειώνει, μοιάζει καλύτερο από ό,τι ήταν πριν αρχίσει.