Αναζήτηση
Ακουγα προ ημερών έναν φίλο ιστορικό, επαρκώς διαβασμένο αλλά και με αίσθηση του κωμικού, να λέει στην παρέα τα εξής υπερβολικά –ή, περίπου:
«Εμείς, οι υποτιθέμενοι αφελείς, δεν καταλαβαίνουμε κάτι βασικό: ότι η ψοφοδεής υποταγή των συριζαίων στην Ευρώπη, υποκλινέστερη ακόμα και του Τσολάκογλου (τουλάχιστον εκείνος υπέκυψε έπειτα από μια ηρωική στρατιωτική ήττα κι όχι για τα λεφτά), η σιελόρροια προς τον Τραμπ, η δουλοφροσύνη προς τον Τούρκο, είναι απλώς μια επαναστατική, λενινιστική θέση: είναι η επανάληψη σε (ωχρή) παραλλαγή του Μπρεστ – Λιτόφσκ: ο Λένιν το 1918 παρέδωσε εθνικά εδάφη στους Γερμανούς (Καρελία, Λιθουανία, Πολωνία, Λετονία, Εσθονία, Φινλανδία, Ουκρανία) για να κρατήσει την εξουσία, με την προοπτική, κάποτε, σε απώτερο χρόνο, να επιβάλει τον κομμουνισμό, όπως οι άλλοι υπόσχονται την έλευση του Παραδείσου, του Ιεχωβά, ή το πρώτο νούμερο στο Τζόκερ.
Προείχε η εξουσία. Σε μας μπορεί να έπεσε ο Ιωαννίδης επειδή έχασε την Κύπρο, αλλά αυτοί πιθανώς θεωρούν ότι δεν τρέχει τίποτε ακόμα και αν δώσουν τον μουφτή, τους τούρκους πολιτικούς πρόσφυγες, όμηρο τον μπατζανάκη τους και κάνα δυο νησιά –οτιδήποτε. Ο Στάλιν είχε επί είκοσι χρόνια φυλακισμένη τη σύζυγο τού Μολότοφ, κι εκείνος ο αναξιοπρεπής δέχονταν να τον υπηρετεί αγόγγυστα. Εξίσου τον υπηρέτησε και ο αρχηγός του Φινλανδικού ΚΚ, παρότι και τη δική του γυναίκα την είχε επί μια εικοσαετία στα γκουλάγκ. Προέχει η εξουσία –τίποτε άλλο. Το κόμμα. Προέχει να κρατήσουν παντί τρόπω την εξουσία με το πρόσχημα ότι κάποτε θα φέρουν τον κομμουνισμό –μάλλον έτσι πιστεύουν για τον εαυτό τους, έτσι το αναλύουν μεταξύ τους και αλληλοπείθονται. Κι έτσι επινοούν ένα ηθικό πρόσχημα για να αρπάζουν τον μισθό, να χαίρονται τα προνόμια, μέχρι ο εξευτελισμός να γίνει τέλειος. Μην μας κάνει εντύπωση. Το ότι συνεργάζονται άνετα με τον Καμμένο, δεν είναι ούτε πρωτότυπο, ούτε εξαιρετικό –είναι μια λενινιστική θέση: εκμεταλλεύεσαι τους πάντες, παντί τρόπω, χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό, γιατί εκείνο που μετράει είναι ένα, μοναδικό και απόλυτο: η εξουσία. Δεν είναι συνοικιακή λενινιστική θέση. Είναι ο Λένιν καθαυτός. Γι’ αυτό λέμε, υποθετικά έστω: πιστεύουν ότι θα κάνουν –τελικά –τη ζημιά, οι άνθρωποι. Δηλαδή την επανάσταση, εκτός χρόνου και τόπου. Σε ένα φαντασιακό επέκεινα. Μήπως το ότι πασκίζουν να ελέγξουν σιγά σιγά τα πάντα, μήπως η φράση «κατέχουμε την κυβέρνηση, αλλά όχι ακόμα την εξουσία» τι σημαίνει; Τι σημαίνει «ή εμείς ή αυτοί;».
Και καλά τότε, επί Μολότοφ, ίσως μαζοχιστικά, ή και αφελώς να το πίστευαν με συνέπεια πάρα πολλά εκατομμύρια νεκρούς, εβδομήντα χρόνια εκτός Ιστορίας, και μια τελική τρύπα στο νερό. Αλλά τώρα, εντός Ευρώπης, το 2018, διάφοροι που θα τους έβρισκες μόνο στο τμήμα φυτών της Leroy Merlin, να κάνουνε τέτοιες, ίδιες αναλύσεις και να τις πιστεύουν; Πιθανότατα. Βέβαια, οι λοιποί, εμείς, που δεν καταλαβαίνουμε τον «λενινισμό» τους, αντιδρούμε γιατί δεν κατανοούμε τη δομή του σκεπτικού τους. Για να ξαναδιαβάσουμε λοιπόν τη λενινιστική διδασκαλία –για ξαναδιαβάστε το «Τι να κάνουμε;» του Λένιν, βιβλίο του 1902, για να καταλάβετε τι διδάσκει ο Φλομπέρ στην Αίγινα τον μαθητή του, μεταξύ φρέντο καπουτσίνο και διερχόμενων στρινγκ. Για ξαναδιαβάστε το προσεκτικά.
Το λέω γιατί έτσι μόνο ίσως ερμηνεύονται όλα αυτά που κάνουν, μόνο έτσι ερμηνεύεται το ότι κανείς από το κόμμα δεν διαμαρτύρεται. Τους λένε, κάντε υπομονή, να, όπου να ‘ναι, θα επιβάλουμε την επανάσταση. Θα αλλάξουμε την Ευρώπη. Θα κατεβάσουμε τη μαϊμού απ’ το δέντρο. Αθόρυβα και κλιμακωτά. Υποδυόμενοι διάφορους ρόλους, αδιάκριτα. Εκμεταλλευόμενοι τα πάντα, με απόλυτα αμοράλ κυνισμό. Θα ‘ρθει η ευκαιρία, είναι κοντά. Και το πιστεύουν στο κόμμα διότι τους βολεύει, είναι ωραία αυταπάτη που σου επιτρέπει να συνεχίσεις να παίρνεις τον μισθό, να έχεις τα προνόμια και να προσβλέπεις σε έναν «κομμουνισμό στρατοπέδου» για τον λαό, που υπηρετείς με τόση αυτοθυσία, και μέσα σε διαρκή εμπαιγμό, λοιδορία και εξευτελισμό. Τι σημασία, όμως, έχουν όλα αυτά; Είναι μια διαδικασία αμειβόμενης θυσίας. Προέχει ο λαός –εξάλλου είναι μια λενινιστική θέση. Αρα, πάμε καλά. Ντουγρού για τον Παράδεισο.
Μπορεί εμάς να μας φαίνονται φαιδρά όλα αυτά, αλλά κάποιοι έτσι έχουν γαλουχηθεί, το μέσα τους είναι μασίφ γιακωβίνικο, κι έτσι βρίσκουν άλλοθι για οτιδήποτε. Η πρόθυμη υποταγή στον Τουρκαλά, στον Τραμπ, στην Ευρώπη, στη Μέρκελ, οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε, είναι πιθανώς αυτό: το Μπρεστ – Λιτόσφκ, σε μια ελαφρολαϊκή ερμηνεία α λα Φλομπέρ. Και τη Θράκη να δώσουμε, όπως ο Λένιν, θα μείνει το αποδέλοιπο για να εφαρμόσουμε κάποιου είδους μαδουρισμό, έστω. Να εξοντώσουμε τη μεσαία τάξη και να φτιάξουμε έναν λαό κουνελιών, άμεσα εξαρτώμενο απ’ το κονικλοτροφείο. Θέρισμα και μετά μέρισμα».
Αυτά έλεγε ο φίλος, οπότε εμείς αντιδράσαμε λέγοντας ότι υπερβάλλει, ότι είναι κακόζηλος και φανατικός. Εγινε κομφούζιο. Παραγγείλαμε νέο γύρο με βότκες. Παρά όμως τις διαμαρτυρίες μας και το ότι όλοι σχεδόν του επιτεθήκαμε, αυτός ήταν ήρεμος και χαμογελαστός.
–Λες να έχουν ιδέα οι άνθρωποι αυτοί περί Λένιν; Τον ρώτησε ένας φίλος.
–Ποτέ δεν ήξεραν όλοι αυτοί λενινισμό, απ’ το 1920 μέχρι σήμερα. Απλώς τσιτάρουν μηχανιστικά μεμονωμένες φράσεις ή ενέργειες. Λες ο Φλομπέρ, εκεί στη Αίγινα, να ασχολείται με τα μυστικά της διαλεκτικής; Εξάλλου δεν χρειάζεται.
–Τι εννοείς;
–Δεν καταλαβαίνετε τη δομή ενός κομμουνισμένου μυαλού. Ακυρώνει εντός του όλους τους μηχανισμούς της κριτικής. Θεωρεί την εθελοτυφλία αρετή. Αντλεί υπόσταση απ’ το κόμμα. Χωρίς το κόμμα δεν υπάρχει, εκμηδενίζεται. Διαβάστε το πρόσφατο, έξοχο βιβλίο του Λεωνίδα Χατζηπροδρομίδη «Το νεκροταφείο των ιδεών», και τα ξαναλέμε.
Πήρα και το διάβασα μέσα στα Χριστούγεννα –είναι εξαιρετικό. Οπότε, όντως, το θέμα σηκώνει συζήτηση. Σοβαρή, αλλά σε κάποιο βαθμό, εφόσον θα κρίνουμε τον άντρα της μυλωνούς, με βάση τους πραματευτάδες.
