Οι Κενυάτες είναι αναμφίβολα οι καλύτεροι δρομείς μεγάλων αποστάσεων στον κόσμο. Κάθε χρόνο μονοπωλούν τις πρώτες θέσεις στους πιο δημοφιλείς Μαραθωνίους, σπάνε ρεκόρ κι αφήνουν πολύ πίσω τους τούς ανταγωνιστές τους που προέρχονται από άλλες χώρες και ηπείρους. Κατά καιρούς διάφοροι ειδικοί έχουν προσπαθήσει να ερμηνεύσουν το φαινόμενο της κυριαρχίας των Αφρικανών στους δρόμους πολλών χιλιομέτρων, συνδέοντας την καλή τους απόδοση με το μεγάλο υψόμετρο στο οποίο γεννιούνται και μεγαλώνουν, με καθημερινό τρέξιμο για τη μετακίνησή τους, μιας και τα μέσα μεταφοράς στη χώρα είναι προβληματικά, αλλά και με το ψηλόλιγνο κορμί τους με τα μακριά πόδια.
Ολοι αυτοί οι παράγοντες παίζουν τον δικό τους ρόλο στην αθλητική διάπλαση και καλλιέργεια των κενυατών μαραθωνοδρόμων, ωστόσο ένα λιθαράκι παραπάνω στις κάθε φορά επιτυχίες τους βάζει και η ειδική διατροφή που ακολουθούν. Ο Αμερικανός Ματ Φιτζέραλντ (www. mattfitzgerald.org), ενεργός δρομέας, τριαθλητής και εξειδικευμένος αθλητικός διατροφολόγος, βρέθηκε στην Κένυα κάνοντας έρευνα για το επόμενο βιβλίο του «Η διατροφή αντοχής» («The endurance diet»). Συνάντησε ειδικούς στην κενυατική διατροφή καθώς και ελίτ κενυάτες δρομείς, ανάμεσα στους οποίους και ο Γουίλσον Κίπσανγκ (που πριν από τον συμπατριώτη του Ντένις Κιμέτο είχε το παγκόσμιο ρεκόρ στον Μαραθώνιο, 2.03.23). Το βασικότερο; Εφαγε μαζί τους μόνο κενυατικό φαγητό. Και διαπίστωσε έκπληκτος όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ ότι είχε χάσει περισσότερο από ένα κιλό, παρόλο που δεν ασκήθηκε τόσο πολύ όσο βρισκόταν στην Κένυα.
Μόνο φρέσκες τροφές
«Το πρώτο στοιχείο της κενυατικής διατροφής είναι η απουσία επεξεργασμένων τροφών» λέει ο Ματ Φιτζέραλντ στο περιοδικό «Competitor Running». «Οι Κενυάτες», συνεχίζει, «προτιμούν να βάζουν στο πιάτο τους φρέσκα προϊόντα που συνήθως καλλιεργούν οι ίδιοι στους κήπους και στα κτήματά τους και έχουν μεγαλώσει χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις με φυτοφάρμακα και άλλα χημικά σκευάσματα. Ενα τυπικό γεύμα αποτελείται από ουγκάλι (είδος χυλού από καλαμποκάλευρο), σουκούμα γουίκι (λαχανίδες), ντένγκου (πιάτο με βρασμένα φασόλια) και τσαπάτι (μια μαλακή πίτα από σιτάλευρο που θυμίζει τορτίγια)».
Κόψτε το πολύ κρέας
Σε έρευνα που έγινε το 2012 στη Γλασκώβη της Σκωτίας από το Κέντρο για την Επιστήμη του Τρεξίματος της Ανατολικής Αφρικής, σχετικά με τη διατροφή των κενυατών δρομέων, οι ειδικοί παρατήρησαν ότι το 86% των ημερήσιων θερμίδων που παίρνουν οι αθλητές προέρχεται από την κατανάλωση λαχανικών, ενώ το υπόλοιπο 14% είναι από ζωικά προϊόντα. Και όχι τυχαία. «Η αλήθεια είναι ότι οι Κενυάτες προτιμούν να τρώνε λιγότερο κρέας ή ψάρι κι έτσι φροντίζουν να τα βάζουν στα πιάτα τους μόνο τρεις – τέσσερις φορές την εβδομάδα στο σύνολο, χωρίς μάλιστα να έχουν συγκεκριμένο πρόγραμμα απόλαυσής τους» σχολιάζει ο αμερικανός διατροφολόγος. «Τη στιγμή μάλιστα που στον υπόλοιπο πλανήτη ειδικοί στήνουν ολόκληρες δίαιτες πάνω στην αποκλειστική κατανάλωση κρέατος».
Κάθε γεύμα θέλει το άμυλό του
Μπορεί η υδατανθράκωση να είναι απαραίτητη τακτική προετοιμασίας πριν από μεγάλους αγώνες για τους περισσότερους δρομείς, ωστόσο για τα «άλογα» από την Κένυα, όπως συχνά τους ονομάζουν, έχει γίνει τρόπος ζωής. Κάθε γεύμα τους συνοδεύεται υποχρεωτικά από την απαραίτητη μερίδα αμύλου. Ανάμεσα στα παραδοσιακά φαγητά της χώρας είναι και το ούτζι, είδος κουάκερ που παρασκευάζεται από τη ζύμωση κεχριού, είναι συχνά αρωματισμένο με χυμό λεμονιού και ενδείκνυται για τους δρομείς που χρειάζονται την ενέργεια για τις προπονήσεις τους. Ρύζι, πατάτες, ψωμί, ζυμαρικά και ουγκάλι βρίσκονται συνεχώς στο διαιτολόγιο των ασκουμένων εκ περιτροπής.
Σε αντίθεση με τον υπόλοιπο κόσμο που οι υδατάνθρακες τείνουν να γίνουν απαγορευμένες ουσίες, οι Κενυάτες τούς έχουν σε περίοπτη θέση και όχι άδικα. Σε κάθε μπουκιά αποθηκεύουν στους μυς των ποδιών τους γλυκογόνο, δίνοντας στα νεύρα τους όλα τα «καύσιμα» που είναι αναγκαία για την προπόνηση υψηλής έντασης που ακολουθούν και παράλληλα αποφεύγοντας την κούραση που ακολουθεί αυτόματα μετά την καύση του γλυκογόνου. «Οι δυτικοί διατροφολόγοι», σχολιάζει ο Ματ Φιτζέραλντ, «συμβουλεύουν τους αθλητές που τηρούν σκληρά προγράμματα προετοιμασίας, να παίρνουν εννέα ή και περισσότερα γραμμάρια υδατανθράκων την ημέρα για κάθε κιλό του σώματός τους. Οπότε, φορτώνοντας τον οργανισμό τους με άμυλο, οι Αφρικανοί ακολουθούν τον κανόνα αυτόν, έστω και άθελά τους».
Φρούτα αντί για γλυκά
Η ζάχαρη είναι παρούσα στο διαιτολόγιο των μαύρων δρομέων, ωστόσο όχι με τη μορφή που οι Δυτικοί συνηθίζουν να καταναλώνουν. Οταν τα επίπεδα της γλυκόζης πέφτουν και επιζητούν κάτι γλυκό, ικανοποιούν την ανάγκη τους αυτή μασουλώντας φρέσκα φρούτα, όπως μπανάνες ή παπάγιες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι τα φρούτα είναι τα πιο υγιεινά τρόφιμα που μπορεί κάποιος να βρει στη φύση. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2009, δανοί επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερα φρούτα τρώνε οι πολίτες τόσο καλύτερη είναι η κατάσταση της υγείας τους, αφού συμβάλλουν στη διατήρηση φυσιολογικού βάρους ή ακόμα και στην απώλεια περιττών κιλών.
Προπόνηση χωρίς πρωινό
Οσοι θέλουν κάποια στιγμή να τρέξουν σαν Κενυάτες, θα πρέπει να δοκιμάσουν να πάρουν τους δρόμους με άδειο στομάχι. Οι δρομείς από τη Μαύρη Ηπειρο, μιας και βγαίνουν για βόλτες χιλιομέτρων δύο με τρεις φορές την ημέρα, την πρώτη τους προπόνηση την κάνουν νωρίς το πρωί, χωρίς να έχουν πάρει πρωινό. Τη στιγμή αυτή που τα επίπεδα του γλυκογόνου είναι χαμηλά στον οργανισμό, ενισχύονται οι μηχανισμοί του σώματος που βελτιώνουν τη φυσική του κατάσταση. Και ναι, αν κάποιος τρέχει μία φορά την ημέρα, το να ξεμείνει από γλυκογόνο μπορεί να του στοιχίσει, ωστόσο δεν θα συμβεί το ίδιο αν επιχειρήσει να ανοίξει το βήμα του μία ή δύο φορές την εβδομάδα νηστικός. Μετά την επιστροφή στο σπίτι συνιστάται να πάρει ένα γεύμα μέσα σε μία ώρα, γιατί τη στιγμή αυτή που το γλυκογόνο αποσυντίθεται στον οργανισμό η διατροφή με υδατάνθρακες μπορεί ν’ αυξήσει σημαντικά τα επίπεδα της παραγόμενης ουσίας.
