Είχε χαρακτηρισθεί Ροζ Επανάσταση. Ξεκίνησε το 1998 με την εκλογή του Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα. Την επόμενη δεκαετία έως το 2008 άλλες επτά χώρες της Λατινικής Αμερικής εξέλεξαν αριστερούς ηγέτες –από την αχανή Βραζιλία και τη σχετικά πλούσια Αργεντινή έως τη φτωχή Βολιβία. Κάποιοι από τους ηγέτες αυτούς ακολούθησαν τον δρόμο του λαϊκισμού. Τώρα, με τη νίκη την περασμένη Κυριακή στις προεδρικές εκλογές της Αργεντινής του κεντροδεξιού Μαουρίτσιο Μάκρι και την ήττα των περονιστών της Κριστίνα Κίρσνερ, το κλίμα στη Λατινική Αμερική που ταλανίζεται άλλη μία φορά από υψηλό πληθωρισμό φαίνεται να αλλάζει, καθώς τα προβλήματα στην οικονομία όλων των χωρών της περιοχής οδηγούν τους πολίτες να αναζητήσουν αλλαγές.

Η νίκη του Μάκρι την περασμένη Κυριακή βάζει τέλος σε 12 χρόνια «κιρσνερισμού», αυτής της λαϊκιστικής εκδοχής της Αριστεράς που αναπτύχθηκε στην Αργεντινή από την απερχόμενη πρόεδρο Κριστίνα Κίρσνερ και νωρίτερα από τον σύζυγό της Νέστορ. Το ζευγάρι που ακολούθησε την παράδοση του περονισμού εθνικοποίησε βιομηχανίες, αφαίρεσε την ανεξαρτησία από την Κεντρική Τράπεζα και ενίσχυσε τις δημόσιες δαπάνες και τις επιχορηγήσεις. Αυτού του είδους η πολιτική, όταν δεν γίνονται ταυτόχρονα βαθιές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, μπορεί να αυξήσει βραχυπρόθεσμα τα έσοδα των πολιτών, περιορίζει όμως τις επενδύσεις και υποδαυλίζει τον πληθωρισμό.

Στη Βραζιλία, μια από τις χώρες που μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι ειδικοί θεωρούσαν ότι έχει μια από τις πιο γοργά αναπτυσσόμενες οικονομίες στον πλανήτη, μια πρώην αντάρτισσα η Ντίλμα Ρουσέφ, διάδοχος του Λούλα ντα Σίλβα παλεύει με ποσοστό δημοτικότητας 10% εν μέσω της μεγαλύτερης ύφεσης των τελευταίων 25 ετών και ένα τεράστιο σκάνδαλο με την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Petrobras.

Η πτώση του Μαδούρο. Στις 6 Δεκεμβρίου, την ερχόμενη Κυριακή, οι πολίτες της Βενεζουέλας προσέρχονται στις κάλπες για την ανάδειξη βουλευτών. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για μεγάλη ήττα του κόμματος του σημερινού προέδρου Νικολάς Μαδούρο, διαδόχου του Ούγκο Τσάβες. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η αντιπολίτευση μπορεί να κερδίσει ακόμα και με διαφορά 20 ποσοστιαίων μονάδων, κάτι που θα της δώσει τον έλεγχο του Κογκρέσου. Αν συμβεί αυτό –και δεδομένου ότι οι δημοσκοπήσεις γενικώς αλλά ειδικότερα στη Λατινική Αμερική δεν θεωρούνται πάντα αξιόπιστες –μπορεί να γίνει ακόμα και πρόταση μομφής για την απομάκρυνση του προέδρου Μαδούρο.

«Αυτό που συνέβη στην Αργεντινή ήταν η πρώτη αλλαγή στη Λατινική Αμερική» σχολιάζει ο Νέλσον ντα Νόμπρεγκα, πρώην υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας. «Ισως αποτελέσει την αρχή για πτώση και άλλων λαϊκιστικών κυβερνήσεων. Ισως η επόμενη είναι η Βενεζουέλα. Και μπορεί να ακολουθήσει η Βραζιλία το 2018».

Η οικονομική ύφεση μπορεί να εξηγεί, εν μέρει, την επιθυμία των ψηφοφόρων για αλλαγή. Η Βενεζουέλα βρίσκεται στη χειρότερη οικονομική συρρίκνωση από τότε που κέρδισε την ανεξαρτησία της από την Ισπανία, πριν από δύο αιώνες. Πέρυσι η συρρίκνωση της οικονομίας κατεγράφη στο 4%, ενώ για φέτος αναμένεται να φθάσει το 10% –με πρόβλεψη 6% για την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το Ταμείο προβλέπει συρρίκνωση της βραζιλιάνικης οικονομίας φέτος, τάση που θα συνεχιστεί και του χρόνου, ενώ στην Αργεντινή όπου η οικονομία αναπτύχθηκε μόλις 0,5% πέρυσι και 0,4% φέτος, για την επόμενη χρονιά προβλέπεται ύφεση 0,7%.

«Οταν δεν υπάρχουν χρήματα δεν υπάρχει λαϊκισμός» παρατηρεί στην εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» η Μάρθα Λάγκος, επικεφαλής εταιρείας δημοσκοπήσεων στη Χιλή. Πιστεύει ότι το τέλος της περιόδου καταναλωτικής ευφορίας θα πλήξει όλες τις κυβερνήσεις της Νότιας Αμερικής, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. Ωστόσο θεωρεί ότι το μεγαλύτερο πλήγμα θα υποστεί η λαϊκιστική Αριστερά επειδή έκανε τη χειρότερη οικονομική διαχείριση.

Μια στροφή προς το Κέντρο θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για την ευρύτερη περιοχή ανοίγοντας τον δρόμο για άλλες πολιτικές, που όμως κρύβουν τον κίνδυνο αστάθειας αν τα χαμηλά οικονομικά στρώματα δεν δουν βελτίωση στο βιοτικό τους επίπεδο. Ολα αυτά, βέβαια, πρέπει να γίνουν με ιδιαίτερη προσοχή.

Το οικονομικό πείραμα. Ηδη ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Αργεντινής Μαουρίτσιο Μάκρι έχει εκφράσει την πρόθεσή του να σπάσει τις παλιές συμμαχίες και να κρατήσει σκληρή στάση απέναντι στη Βενεζουέλα, ζητώντας ακόμα και την αποπομπή της από τη Mercosur, την τελωνειακή ένωση της Λατινικής Αμερικής. Ως υπουργό Οικονομικών του επέλεξε τον πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας και πρώην στέλεχος της αμερικανικής JP Morgan Αλφόνσο Πρατ-Γκέι, ένδειξη ότι θα σπεύσει σε απελευθέρωση της οικονομίας. Ειδικοί πάντως προειδοποιούν ότι αν κάτι τέτοιο γίνει πολύ γρήγορα σε μια αποσταθεροποιημένη οικονομία, τα αποτελέσματα δεν θα είναι πολύ καλά.

Πάντως ακόμα και ο Εβο Μοράλες, πρόεδρος της Βολιβίας, βρέθηκε πρόσφατα στη Νέα Υόρκη επιζητώντας επενδύσεις για τη χώρα του, ενώ και η Κούβα που πρόσφατα αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ αναζητά εκεί επενδύσεις. Το οικονομικό πείραμα που θα επιχειρήσει ο Μάκρι στην Αργεντινή, είναι σίγουρο ότι θα επηρεάσει όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής τα επόμενα χρόνια.

Τελευταία Νέα