Η απερίσκεπτη θηριωδία που διεπράχθη στην Αγκυρα, σε συνάρτηση με το εμφύλιο πρόβλημα της Συρίας, υποδεικνύουν και αποδεικνύουν ότι η ασταθής ισορροπία συμβιβασμών, ως παράγωγο του διεθνούς γεωπολιτικού ανταγωνισμού και των αντιθέσεων – αντιφάσεων των εμπλεκόμενων κρατών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, έχει οδηγήσει σε μια ευδιάκριτη πλέον ηγεμονική αστάθεια. Σύσσωμες οι φερόμενες ως περιφερειακές δυνάμεις του χώρου της Μέσης Ανατολής μαζί με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την ΕΕ συγκροτούν αφενός ένα πλαίσιο συσχετισμού δυνάμεων, αφετέρου ερμηνεύουν τις φρικαλεότητες και τις συρράξεις μέσα από έναν παραμορφωτικό καθρέφτη. Η εν λόγω ερμηνεία και, κυρίως, η προσφυγή στην πολεμική δράση κάθε άλλο παρά ευνοούν την αποκλιμάκωση της κρίσης. Τουναντίον, τείνουν ηθελημένα σε ένα αρμαγεδδονικό σύμπλεγμα με κυρίαρχο πυρήνα τη στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων και της εξωτερικής (και όχι μόνο) πολιτικής. Ενδεχομένως αυτή η στρατιωτικοποίηση ξεκίνησε πριν καλά ξεσπάσουν οι τρομοκρατικές θηριωδίες και οι τοπικοί ή περιφερειακοί πόλεμοι. Θα ισχυριζόμαστε πως ακόμα και όσοι αναλαμβάνουν ευθύνες δράσης ως πάροχοι ασφάλειας (security providers), έχει αποδειχθεί εν τοις πράγμασι πως το διακηρυκτικό τους προκάλυμμα δεν μπορεί να (συγ)καλύψει τον επεμβατικό – μιλιταριστικό τους ρόλο προκειμένου να διασφαλίσουν ή/και μεγιστοποιήσουν ενεργειακούς πόρους και εμπορικούς διαύλους.

Με άλλα λόγια, η νεωτερική στρατιωτικοποίηση, ενδεδυμένη πλείστες φορές με τον μανδύα του ανθρωπιστικού προβληματισμού, αποκτά πολύμορφες διαστάσεις συμπράττοντας είτε στην εκτράχυνση της καθημερινής ζωής είτε σε έκρυθμες καταστάσεις που, με τη σειρά τους, όχι μόνο ενισχύουν αλλά και εκκολάπτουν κάθε είδους φονταμενταλισμό και ολοκληρωτισμό. Είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός πως οι εξαγωγές ευρωπαϊκών όπλων στη Μέση Ανατολή αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ, αγγίζοντας τα 9 δισ.; Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση των εξοπλισμών συμβάλλει στη συγκρουσιακή τάση – στάση περιφερειακών και μη δυνάμεων, διαμορφώνοντας στη Μέση Ανατολή ένα αταβιστικό κλίμα θηριωδίας που, εκτός από άγρια ένστικτα, εγκυμονεί κινδύνους μιας γενικευμένης σύρραξης.

Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι για ποιον χτυπά η καμπάνα, αλλά η πολιτική αντιμετώπιση της συστημικής στρατιωτικοποίησης (παθητικής και μη) ή, άλλως, της θεμελιωτικής βίας που διαθέτει όλους εκείνους τους μηχανισμούς δικαιολόγησης, τροποποίησης και νομιμοποίησης των σχέσεων δικαίου στο όνομα της έκτακτης ανάγκης. Αναμφίβολα, το πρόσχημα της κατάστασης (έκτακτης) ανάγκης χρησιμοποιείται όλο και πιο έντονα από κάθε περιφερειακή και μη δύναμη ως ειδική «ρύθμιση» και ερμηνευτικό δόγμα που της «επιτρέπει» να αναστέλλει την ισχύ του δικαίου και των δημοκρατικών θεσμών, προσφεύγοντας έτσι σε πρακτικές ωμής βίας. Τελικά, βρισκόμαστε μπροστά σε μια ζώνη ανομίας η οποία, ως τέτοια, σηματοδοτεί –ειδικότερα σε συνθήκες κρίσης –τη φυσικοποίηση της σημερινής βαρβαρότητας.

Ο Κώστας Γουλιάμος είναι πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου

Τελευταία Νέα