Διαβάζω στις εφημερίδες ότι 200.000 κόσμος βγήκε στους δρόμους σε Ισπανία και σε Πορτογαλία. Και ο αριθμός αυτός θεωρείται πολύ μεγάλος. Αντιστοίχως, στην Ελλάδα, οι 30.000 ή ακόμη και οι 20.000 διαδηλωτές λογίζονται περίπου ως εξέγερση. Στη βαθιά και βίαιη αλλαγή των κοινωνικών σχέσεων, σε αυτές τις ανατροπές που θα έφτανα να τις πω κοσμογονία, η κοινωνία δεν έχει καταλάβει τίποτα· και καθώς δεν καταλαβαίνει προς τα πού την πηγαίνουν, αφήνεται να την πηγαίνουν.
Και όχι μόνον αυτό… Επιπλέον, ενώ όλα γύρω μας αλλάζουν και όχι μόνο το βλέπουμε αλλά και το ζούμε, ενώ το «νέο» είναι κιόλας εδώ, οι αντιδράσεις, οι αντιστάσεις, οι όποιες τέτοιου τύπου διαμαρτυρίες γίνονται με παμπάλαια εργαλεία. Γι’ αυτό έβαλα τους αριθμούς στην αρχή, για να δείξω ότι άλλοτε μια πορεία 10.000 ατόμων θα ήταν παταγωδώς αποτυχημένη και ότι η συνδικαλιστική συνείδηση είναι απ’ αυτά που αλλάζουν πολύ γρήγορα· τη βλέπουμε μάλιστα να πεθαίνει κάθε μέρα.
Οι αντιδράσεις σ’ αυτό που γενικά ονομάστηκε «μέτρα», ίσως και για να μην καταλάβουμε το μέγεθος της σημασίας τους, είναι καμιά πενηνταριά πανό που πορεύονται ή κάτι τεράστια μεγάφωνα που παίζουν «επαναστατική» μουσική στη διαπασών, σε βαθμό που να σε τρελαίνουν και να θέτουν σε κίνδυνο την ακοή των περαστικών και των εργαζομένων στην περιοχή –μήπως για να τους ξυπνήσουν;
Προσέξτε όμως ακόμη κάτι· κανένας δεν ξέρει ποιοι είναι αυτοί που πορεύονται, ποιοι οργανώνουν τη συγκέντρωση με τα μεγάφωνα, ούτε ποιο είναι το αίτημά τους. Και το χειρότερο, κανένας δεν ενδιαφέρεται να μάθει.
Ωστόσο όλο αυτό για εκείνους που το κάνουν λέγεται «αγώνας», ενώ για τους περαστικούς και τους εργαζομένους της περιοχής είναι: «Δεν με παρατάτε κι εσείς στον πόνο μου και στη δυστυχία μου…».
Ας δούμε ένα άλλο δείγμα αντίδρασης μιας «κοινωνίας-σούπας». Ενας κλάδος εργαζομένων και συνδικαλιστικά δυνατά οργανωμένων, η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας, ας πούμε, κηρύσσει για κάποια ημερομηνία 24ωρη απεργία, την οποία θα ακολουθήσει πορεία προς τη Βουλή, πάλι ας πούμε. Δεν απεργεί κανένας δάσκαλος, για γνωστούς λόγους, αλλά η πορεία γίνεται και δεν είναι καθόλου λίγοι αυτοί που μετέχουν.
Την άλλη ημέρα εγκύρως μαθαίνω ότι η συμμετοχή στην απεργία δεν ξεπέρασε το 5% και ρωτάω –ρωτούσα, τώρα ξέρω –ποιοι, τότε, ήταν αυτοί στην πορεία των απεργών δασκάλων; Μαθαίνω ότι αυτοί ήταν συνταξιούχοι και άνεργοι, όχι αναγκαστικά από τον κλάδο των δασκάλων!
Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς αν αυτό λέγεται κοινωνική συνείδηση, αν μπορεί να ονομαστεί αγώνας και όχι ευτελισμός της συνδικαλιστικής δράσης, ακόμη και του κοινωνικού μας είναι. Και αν φυσικά λειτουργεί υπέρ μιας πεθαμένης κοινωνικής συνοχής, για την οποία λένε ότι κόπτονται, από πάνω, οι πολιτικοί.
Η κοινωνία δεν μπορεί να έχει συνοχή παρά ως σύνολο· όταν βάλλεται και βιάζεται ένα μεγάλο, το μεγαλύτερο, κομμάτι της, για να καρπωθεί ένα μικρό, τότε συνοχή κοινωνική και συνείδηση κοινωνική και αλληλεγγύη και ό,τι άλλο χρειάζεται για να συγκροτηθεί μια δυνατή κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει υγιής κοινωνία· είναι μια σούπα, κρύα μάλιστα, όπου κανένας δεν καταλαβαίνει τίποτα και όπου καθένας εξευτελισμένος, εξουθενωμένος και απογοητευμένος τρέχει να αποσυρθεί στον καναπέ του ή και να κρυφτεί για να μη βλέπει και για να μην τον βλέπουν· να αφεθεί να τον περικόπτουν άνετα!
Ο Βασίλης Κρεμμυδάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τελευταία Νέα