Το χρήσιμο κόμμα

Η υπαγωγή στο Μνημόνιο και στον Μηχανισμό Στήριξης σφραγίζει με έναν εξαιρετικά οδυνηρό τρόπο το τέλος της Μεταπολίτευσης και της όποιας αμεριμνησίας μάς κληροδότησε.

Η νέα πραγματικότητα, εφιαλτική και αβέβαιη, αναδεικνύει με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις πολλαπλές ευθύνες για το πώς φτάσαμε εδώ.

Η μοιραία για τη χώρα πενταετία 2004-2009 υπήρξε ο καθοριστικός παράγοντας του δημοσιονομικού μας εκτροχιασμού, αλλά και η περίοδος κατά την οποία αποδομήθηκε η εθνική μας αξιοπιστία και σοβαρότητα. Ευθύνες υπάρχουν επίσης και στη συνέχεια τόσο στο πώς διαπραγματευτήκαμε την υπαγωγή μας στο Μνημόνιο αλλά και στο πώς εργαστήκαμε για να υλοποιήσουμε τις ανειλημμένες δεσμεύσεις μας. Οι αστοχίες, οι καθυστερήσεις, η αμφιθυμία και οι εσωτερικοί καβγάδες είχαν ως συνέπεια οδυνηρές για τους πολίτες αναθεωρήσεις προβλέψεων και αλλεπάλληλα πρόσθετα μέτρα. Αν σε αυτά προσθέσει κανείς την ανυπαρξία ενός αναπτυξιακού σχεδιασμού ως αντίδοτου στην τρελή κούρσα της ύφεσης και της παρεπόμενης ανεργίας, έχει ίσως μια μερική απάντηση στο γιατί σήμερα δοκιμάζονται η αντοχή και η συνοχή της ελληνικής κοινωνίας.

Σήμερα ωστόσο αυτό που έχουμε ανάγκη είναι μια συνολική απάντηση στο πώς θα βγούμε από την κρίση και πώς η χώρα θα ξανασταθεί στα πόδια της.

Η αντιμετώπιση της πολιτικής, κοινωνικής και θεσμικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα αποτελεί προαπαιτούμενο για τη διευθέτηση του δημοσιονομικού της προβλήματος. Η χώρα έχει επείγουσα ανάγκη από εθνική ανασυγκρότηση και ανόρθωση της διεθνούς της αξιοπιστίας. Τα τραύματα που έχει υποστεί το κύρος της είναι βαθιά και δυστυχώς επαναλαμβανόμενα. Εκτείνονται από την υπόθεση της αξιοπιστίας των ελληνικών στατιστικών στοιχείων μέχρι την περιπέτεια του δημοψηφίσματος.

Οπως κάθε φορά που το έθνος αντιμετώπιζε μια μείζονα κρίση, είναι και πάλι η ώρα της πολιτικής και η ώρα της ηγεσίας.

Η διάρρηξη της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στην ελληνική κοινωνία αποτελεί μια διαλυτική συνθήκη στο εγχείρημα της ανασυγκρότησης. Ιστορικά, το πολιτικό πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ που του εξασφάλιζε έναν ηγεμονικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας συνοψιζόταν σε ένα δυναμικό τρίπτυχο: α) νεωτερικός λόγος, β) στιβαρή ηγεσία και γ) εξαιρετικά ισχυρή σχέση αντιπροσώπευσης με συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα. Σήμερα οφείλουμε πρώτα από όλους εμείς που ανήκουμε στο ΠΑΣΟΚ να αποδεχτούμε αυτοκριτικά ότι με δική μας ευθύνη καμία από αυτές τις συνθήκες δεν ισχύει.

Η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ανασυγκρότηση του κόμματος αποτελεί μονόδρομο προκειμένου η παράταξη να ξαναποκτήσει την αξιοπιστία της. Η διαδικασία αυτή όμως δεν επαρκεί. Η επιστροφή των πολιτών στο ΠΑΣΟΚ θα διασφαλιστεί μόνο εάν αυτό καταφέρει να τους πείσει ότι είναι ένα χρήσιμο κόμμα, που έχει τη βούληση και τη δύναμη να επηρεάσει και να αλλάξει τις αποφάσεις εκείνες που σήμερα έχουν μετατρέψει την καθημερινότητά τους σε εφιάλτη. Δεν αναφέρομαι σε παλαιάς κοπής επιχειρήσεις επικοινωνιακής «επαναπροώθησης» του ΠΑΣΟΚ με όρους πολιτικού marketing. Θα ήταν χαμένος κόπος.

Αναφέρομαι στο νέο πολιτικό μανιφέστο που πρέπει πειστικά και αληθινά να παρουσιάσουμε στους δημοκρατικούς πολίτες της χώρας και στη συνέχεια να δουλέψουμε για να το μετουσιώσουμε σε πολιτική πράξη. Ενα μανιφέστο για τη λειτουργία της οικονομίας με ενισχυμένο τον ελεγκτικό ρόλο του κράτους, για το σύγχρονο κράτος πρόνοιας και την υπεράσπιση των δημοσίων αγαθών, για τη δίκαιη συμμετοχή των πολιτών στα βάρη και τις ίσες ευκαιρίες για τους νέους ανθρώπους, για τη λειτουργία του κράτους και της διοίκησης έξω και πέρα από το κόμμα, για τη διαρκή αξιολόγηση σε όλο τον δημόσιο τομέα, για τις σύγχρονες πολιτικές ασφάλειας και την προστασία του δημόσιου χώρου στις πόλεις, για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό που δεν εξαντλείται στο κράτος και θα μας απελευθερώσει από τον υπέρογκο δανεισμό, για τη λειτουργία της δημοκρατίας, ξεκινώντας από το νοικοκύρεμα των οικονομικών του κόμματος και την αυτοκάθαρσή του.

Ολα αυτά προϋποθέτουν ασφαλώς νέο ξεκίνημα. Ηγεσία στιβαρή και αξιόπιστη που θα εμπνεύσει τους πολίτες, θα ανατάξει το φρόνημά τους και θα αναλάβει το δύσκολο έργο της ανασυγκρότησης και της αποκατάστασης του κύρους της χώρας στο εξωτερικό. Ισχυρή δημοκρατική νομιμοποίηση αυτού του νέου ξεκινήματος, και βέβαια νέους ανθρώπους που θα συμβολίζουν το πέρασμα από την περίοδο της επετηρίδας στην περίοδο της ανανέωσης και της ουσίας. Προϋποθέτουν όμως και μια αλλαγή κουλτούρας στον τρόπο άσκησης και διεκδίκησης της εξουσίας. Το μέγεθος των προκλήσεων που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, το εύρος και το βάθος των αλλαγών που απαιτούνται, καθώς και η ανύπαρκτη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και στο πολιτικό σύστημα προϋποθέτουν ευρείες κοινωνικές συναινέσεις για την υπέρβαση της κρίσης. Απαιτούνται συμμαχίες και συνεργασίες, και η Κεντροαριστερά με τις ιδεολογικές ταυτίσεις που παρουσιάζει αποτελεί τον πιο ώριμο και πρόσφορο χώρο για να εγκαινιαστεί η νέα αυτή περίοδος.

Ο Καντ έγραψε ότι από εμάς εξαρτάται να κάνουμε το παρόν να μας δώσει μια υπόσχεση για το μέλλον. Θέλω να ελπίζω ότι σήμερα, την ύστατη δηλαδή στιγμή, υπό την απειλή ενός οικονομικού και κοινωνικού κραχ που στοιχειώνει την Ευρώπη, η ανασύνταξη της δημοκρατικής παράταξης θα είναι ο καταλύτης στον μακρύ και ανηφορικό δρόμο της εθνικής μας ανασυγκρότησης.

Είναι μια ιστορική αναγκαιότητα, ανάλογη με αυτήν που προέκυψε στον τόπο το 1909. Είναι χρέος λοιπόν προς τον ελληνικό λαό που σήμερα δοκιμάζεται να αναλάβουμε αυτή την ευθύνη.