Περιοδικά

Ο ηδονοβλεψίας συγγραφέας

, Του Κώστα Ρεσβάνη

Δεν είναι λίγες οι φορές που εντοπίζω στη «Νέα Εστία» ενδιαφέροντα µελετήµατα στις τελευταίες σελίδες, στην ενότητα «Μηνολόγιο». Σε αυτό το τεύχος δηµοσιεύεται το πρωτότυπο θέµα της Φένιας Αδαµίδου «Ο ηδονοβλεψίας συγγραφέας – Οι περιπτώσεις του Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη, του Οδυσσέα Ελύτη και του Ανδρέα Εµπειρίκου».

Η συγγραφέας του µελετήµατος παραθέτει πολλά αποσπάσµατα από κείµενα των τριών «που διακρίνονται, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, για την ηδονοβλεπτική τους διάθεση», τονίζοντας εισαγωγικά ότι «ο όρος “ηδονοβλεψίας” είναι τεχνικός, που σηµαίνει ότι ούτε απαξιωτικά ή µειωτικά χρησιµοποιείται ούτε υπαινίσσεται κάποια νοµική ή κλινική χροιά». Η Αδαµίδου χωρίζει το κείµενό της σε τρεις ενότητες: 1) Υπαινικτικές ηδονοβλεψίες, 2) Η περιγραφή ενδυµάτων ως άλλοθι αποκαλύψεων, 3) Μέσα από την κλειδαρότρυπα. Υπενθυµίζοντας ότι η ηδονοβλεπτική διάθεση του Εµπειρίκου εντοπίζεται και σε φωτογραφίες νεαρών κοριτσιών που έχει τραβήξει ο ίδιος (βλ. το λεύκωµα «Η Ανδρος του Ανδρέα Εµπειρίκου», Εκδ. Αγρα (Καΐρειος Βιβλιοθήκη), αντιγράφω το συµπέρασµα της Αδαµίδου: «Στον Παπαδιαµάντη η λαθραία θέαση ενός ούτως ή άλλως απαγορευµένου ερωτικού θεάµατος γίνεται (κατά τον Ελύτη) σχεδόν “ανεξέλεγκτα”, γεγονός που, παρά τον αισθησιασµό της περιγραφής, παραπέµπει στην “αθωότητα” του τυχαίου. Στο έργο του ίδιου του Ελύτη η ηδονοβλεπτική διάθεση είναι προφανής και διάχυτη σε όλο το έργο. Ως εκ τούτου η ηδονοβλεψία ορίζεται ως ενέργεια προγραµµατισµένη, το ερωτικό κρυφοκοίταγµα όχι µόνο φαίνεται να επιδιώκεται, αλλά κάποτε και να επιβάλλεται. Τέλος, στον Εµπειρίκο οι πολλαπλές σκηνές παρατεταµένης και ελευθέριας ηδονοβλεψίας, τόσο στον «Μεγάλο Ανατολικό» όσο και σε άλλα κείµενα, αποτελούν µια κατηγορία της απροκάλυπτης, επιδεικτικής και επιθετικής κάποτε ερωτικής συµπεριφοράς, που ο ίδιος ο ποιητής / ψυχαναλυτής πρεσβεύει. Ωστόσο ένα είναι σαφές: και στους τρεις συγγραφείς η λαθραία ερωτική θέαση δεν είναι τίποτε άλλο παρά µια διαφορετική όψη του µεγάλου εγκόσµιου θεάµατος».

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ. Ο Γιανίκ Ρολαντό είναι σεναριογράφος, σκηνοθέτης, συγγραφέας και συνεργάτης του γνωστού γαλλικού λογοτεχνικού περιοδικού «L’ Αtelier du roman». Το αισθητά βελτιωµένο περιοδικό «Ενεκεν», που εκδίδεται στη Θεσσαλονίκη, δηµοσιεύει στο νέο τεύχος κείµενο του Ρολαντό, µε τίτλο «Λογοτεχνία και κιτς», όπου ο συγγραφέας προσεγγίζει µε _ θετική _ κριτική διάθεση το έργο του Μίλαν Κούντερα ώστε «να φωτιστούν ορισµένες όψεις του που αποδείχτηκαν κατά τη διάρκεια κάποιων συζητήσεων σκοτεινές ή αόριστες». Στο δεύτερο µέρος του άρθρου του, ο Ρολαντό αναλύει και διευρύνει την έννοια του κιτς (διότι «δεν πρόκειται απλώς για κάτι κακόγουστο») στηριγµένος σε απόψεις του Κούντερα γι’ αυτό το θέµα, όπως π.χ. ο αφορισµός του: «Η ανάγκη του κιτς ανθρώπου για κιτς: είναι η ανάγκη να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη του εξωραϊστικού ψεύδους και να αναγνωρίζεις τον εαυτό σου µε συγκινητική ικανοποίηση». (Η τέχνη του µυθιστορήµατος).

ΠΕΡΙ ΛΑΪΚΟΥ. Στις διάφορες «όψεις του λαϊκού», σε διαφορετικά πεδία, αφιερώνει το νέο τεύχος της η «Ουτοπία» (εκδότης Ευτύχης Μπιτσάκης, Εκδόσεις Τόπος). Λίγοι τίτλοι θεµάτων: Η λαϊκή προφορική παράδοση τον 21ο αιώνα, ποδόσφαιρο, το περικυκλωµένο «µπαλέτο» της εργατικής τάξης, λαϊκισµός και εργατική ηγεµονία, ο Γκράµσι για το φολκλόρ, ο ελληνικός λαϊκός κινηµατογράφος (1950-1975).

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 

«ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ»: Ευριπίδου 84, Αθήνα 105 53, τηλ. 210-3213.030, e-mail: neahestia@hestia.gr «ΕΝΕΚΕΝ»: Βασ. Ολγας 55, Θεσσαλονίκη 546 41, τηλ. 2310-833.665, e-mail: eneken@hotmail.com «ΟΥΤΟΠΙΑ»: Μαυροµιχάλη 52, Αθήνα 106 80, τηλ. 210-3607.742.