Το ιερό νησί με τις 365 εκκλησίες αποπνέει έναν διαφορετικό αέρα. Μια πνοή πολιτισμού, με έμφαση στην τέχνη, την αρχιτεκτονική και την παράδοση.
Το λιμάνι του νησιού, η Σκάλα , φαντάζει έρημο όταν φτάνει νωρίς το πρωί το πλοίο. Αργότερα, όταν ανοίξουν τα γραφικά μαγαζάκια με τα τουριστικά σουβενίρ και τα αμέτρητα καφέ και ταβερνάκια, τότε οι αγουροξυπνημένοι επισκέπτες μαζί με εκείνους της μιας μέρας, επιβάτες των πολυτελών κρουαζιερόπλοιων, κατακλύζουν τα στενά δρομάκια και η Σκάλα, όπως στη συνέχεια θα διαπιστώσεις, είναι τελικά ο πιο πολύβουος οικισμός. Όμως ο πιο όμορφος οικισμός είναι η Χώρα. Απέχοντας μόλις 4,5 χλμ από τη Σκάλα, καλά προφυλαγμένη, κτισμένη γύρω από το ιερό Καστρομονάστηρο του Θεολόγου, από μακριά φαίνεται να ακτινοβολεί ένα εκτυφλωτικό φως από τα λευκά βαμμένα, δίπατα, αυστηρά αρχοντικά. Εξαίρετο δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής, με τα σπίτια κτισμένα κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο, με ψηλά παράθυρα με ασπροκέντητες κουρτίνες και βασιλικούς στις γλάστρες στις εσωτερικές αυλές με τα βοτσαλωτά δάπεδα. Μόνο μικρά ανοίγματα με καμάρες- τα διαβατικά-, αφήνουν τους διαβάτες να περνούν στα δαιδαλώδη καλντερίμια όπου θα συναντήσουν και περίπου σαράντα μικρά εκκλησάκια. Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UΝΕSCΟ, για τη μοναδική της αρχιτεκτονική η Χώρα, προσείλκυσε και αρκετούς πλούσιους και διάσημους οι οποίοι αγόρασαν κάποια από τα παλιά αρχοντικά ώστε να απολαμβάνουν γαλήνιες διακοπές. Τα αρχοντικά αναπαλαιώθηκανσώθηκαν θα λέγαμε, με σεβασμό στην αρχιτεκτονική, από ντόπιους μαστόρους που χρησιμοποίησαν ντόπια υλικά, ενώ κάποια από αυτά μεταμορφώθηκαν σε πολυτελείς ξενώνες με έργα τέχνης για όσους αποζητούν αυτή την ξεχωριστή αισθητική. Ο Γροίκος είναι ο πιο δημοφιλής παραθεριστικός οικισμός με πολλά ξενοδοχεία και εστιατόρια, ενώ ένα μεγάλο μέρος της δημοτικότητάς του, το οφείλει και στον εντυπωσιακό Βράχο της Καλλικατσούς που από την αρχαιότητα χρησιμοποιείτο για λατρευτικές τελετές. Σε πολύ μικρή απόσταση από τη Σκάλα, βρίσκεται και το πιο πράσινο κομμάτι της Πάτμου. Πρόκειται για τον Κάμπο με τα χωριά του, Πάνω Κάμπος και Κάτω Κάμπος στην παραλία. Περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα, ελαιώνες, πεύκα μοσχοβολούν στην περιοχή, όπου είναι διάσπαρτα το μοναστήρι της Παναγίας του Λιβαδιού και πολλά ιερά εκκλησάκια, όπως εκείνο των Αγίων Πάντων στο Κάθισμα του Απολλού, της Παναγίας του Γερανού, και του Αγίου Νικολάου του Εύδηλου.