Αναζήτηση
Δεν άφησε μόνο θεατρική διαθήκη ο Μάριος Πλωρίτης- από τα φωτεινά μυαλά του θεάτρου και των γραμμάτων, που πέθανε στα 87 του- αλλά και πρότυπο στάσης ζωής…
Ηκηδεία του Μάριου Πλωρίτη, το τελευταίο Σάββατο του 2006, έγινε, σύμφωνα με την επιθυμία του, «σε στενό οικογενειακό κύκλο και χωρίς επικήδειους».
Ο ύστατος χαιρετισμός προς αυτή τη φωτεινή προσωπικότητα, όπως αποτυπώθηκε στη σπαρακτική αξιοπρέπεια της Κάτιας Δανδουλάκη και στη βαθύτατη συγκίνηση των ανθρώπων της «οικογενείας» του, που ήταν ο κόσμος του θεάτρου, είχε το ύφος και το ήθος της εμβληματικής μορφής, η οποία ουδέποτε ερωτοτρόπησε με τη φήμη, τη δημοσιότητα, τη ματαιότητα των εντυπώσεων.
«Είναι ενδεικτικό, ότι μια ολόκληρη ομάδα φωτισμένων ανθρώπων αυτής της γενιάς,- Ελύτης, Χατζιδάκις , Καρύδης , Χορν , Γ κάτσος , Βάσω Μανωλίδου- που είχε αυτή την ιδιαίτερη αντίληψη περί δημοσιότητας, θέλησε να φύγει με τον ίδιο τρόπο». Χωρίς κωδωνοκρουσίες, χωρίς φλας και δημόσιο «θόρυβο», σχολίασε ο Κώστας Γ εωργουσόπουλος .
Η αίσθηση του μεγάλου κενού που προκαλεί η απώλεια του Μάριου Πλωρίτη και που μαζί του μας αποχαιρετάει μια ολόκληρη γενιά, μια ολόκληρη εποχή, διαπερνούσε όλους όσους ήξεραν τον ρόλο που διαδραμάτισε στις τέχνες και στα γράμματα. «Χάσαμε ένα ολόκληρο θέατρο, στο οποίο ήταν ο ηθικός και πνευματικός πρωταγωνιστής του. Και διανοούμενος και λαϊκός. Και με χιούμορ και με βάθος. Ένα σπάνιο ανακάτεμα χαράς και πνευματικότητας. Αντιμετώπιζε τον Τ ενεσι Ουίλιαμς και την καθαρίστρια με τον ίδιο τρόπο», παρατήρησε ο Σταμάτης Φασουλής.
Ο ρόλος που διαδραμάτισε στο ελεύθερο θέατρο, στις κρίσιμες δεκαετίες ΄40, ΄50, ΄60, άλλαξε όλα τα δεδομένα. Πρωτοπόρος και γνώστης του χώρου (μεταφραστής, σκηνοθέτης και κριτικός θεάτρου)
διαμόρφωνε τα πράγματα στον θεατρικό χώρο, ώς το 1967, (οπότε έφυγε για το Παρίσι λόγω δικτατορίας), από το θέατρο Μουσούρη και της Κατερίνας ώς το Θέατρο Τέχνης- ιδρυτικό του μέλος. Ήταν η σύνδεση του Κάρολου Κουν με την Ευρώπη και την Αμερική. Ήταν αυτός που έφερνε πρώτος στην Ελλάδα τα καινούργια έργα του σύγχρονου δραματολογίου, από Σοβαζόν και Άλμπι έως Ουίλιαμς, Ο΄Νιλ και Μπέκετ .
Ιδρυτικό μέλος του εκδοτικού οίκου «Ίκαρος», ήταν αυτός που έστρεψε τους Έλληνες στην ποίηση. Με τον Πατσιφά και τον Καρύδη έκαναν ευρέως γνωστούς ποιητές όπως τον Καβάφη, τον Εμπειρίκο, τον Σεφέρη, έβαλαν την ποίηση στη μουσική δισκογραφία.
Οι μεταφράσεις του (ο ίδιος τις ονόμαζε αποδόσεις- «πρότυπα ύφους, δραστικού λόγου και ρυθμού») ξεπερνούν τις 200 και οι σκηνοθεσίες του τις τριάντα
Σε εποχές εξειδίκευσης, ο Μάριος Πλωρίτης υπήρξε εξέχουσα μορφή με τις πολλές ιδιότητες που είχε: συγγραφέας, κριτικός , σκηνοθέτης , μεταφραστής, δημοσιολόγος και δημοσιογράφος . «Εκείνο που εκπλήσσει περισσότερο είναι η ευρυμάθεια, η αρχαιομάθεια και η πολυμάθειά του» υπογραμμίζει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος .
Γεννήθηκε στον Πειραιά, το 191 9, σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά γρήγορα στράφηκε στη λογοτεχνία και στο θέατρο. Υπήρξε καθηγητής δραματολογίας και ιστορίας θεάτρου στη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, διευθυντής σύνταξης της ετήσιας έκδοσης «Θέατρο», διευθυντής της εφημερίδας «Νίκη», πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Θεάτρου, και μέλος πολλών λογοτεχνικών σωματείων. Ήταν ο πρώτος που καθιέρωσε την κριτική κινηματογράφου στον ημερήσιο Τύπο. Διαφωνώντας με την πολιτική της «Ελευθερίας», που υποστήριξε την αποστασία του ΄65, αποχώρησε από την εφημερίδα αυτή, όπου ασκούσε τις κριτικές του- θεατρική και κινηματογραφική- και συνεργάστηκε με «Το Βήμα» ως κριτικός αλλά και αρθρογράφος, καυτηριάζοντας τις βασιλικές επεμβάσεις στον πολιτικό βίο και την πολιτεία των αυλικών κυβερνήσεων. Μετά το πραξικόπημα διέφυγε στο Παρίσι (19677 4). Εκεί διηύθυνε το περιοδικό «Courrier de la resistance Grecque» αναπτύσσοντας έντονη αντιδικτατορική δράση. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνέχισε αδιάλειπτα την αρθρογραφία στο «Βήμα», μέχρι πρότινος.
Ο «Πυγμαλίων» του ελληνικού θεάτρου
«Οι γυναίκες που γνώρισα είχαν και ταλέντο και μυαλό, δεν είχαν ανάγκη από Πυγμαλίωνα» έλεγε, κόβοντας κάθε συνέχεια στα προσωπικά του θέματα. Δεν έκρυβε όμως την τεράστια αγάπη, τον θαυμασμό και την αφοσίωσή του στη γυναίκα της ζωής του, την κατά πολύ νεώτερη, τελευταία του σύζυγο Κάτια Δανδουλάκη. Ο γάμος τους έμεινε αυστηρά στα όρια του ιδιωτικού. Γι΄ αυτό και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα η απόφαση της Κάτιας Δανδουλάκη να παίξει το ίδιο βράδυ της κηδείας στο θέατρό της. «Αυτό θα ήθελε ο Μάριος , αυτό θα κάνω», έλεγε στους δικούς της ανθρώπους.
Αποστάγματα βαθιάς σκέψης
< «Η συνταγή “άρτον και θεάματα” είναι παλιά όσο και το κράτος. Και τα “λαϊκά” (τάχα) θεάματα τόσο πιο χρήσιμα όσο πιο καταπιεστικό είναι το κράτος και όσο λιγότερος ο “άρτος”. Κανένα καθεστώς δεν παραμέλησε αυτό το αδιόρατο και καλόδεχτο “καταπραϋντικό”. Ο αποπροσανατολισμός του κοινού με τα θεάματα του γηπέδου ή της οθόνης είναι το “σκοπόσημό” τους. Το όπιο της “ψυχαγωγίας” παίρνει τη θέση της αγωγής των πολιτών, για να πάψουν να είναι καν πολίτες. Γιατί η ναρκωτική ψυχαγωγία αποτελεί την πιο άνετη (για όλους) γέφυρα προς τη δουλαγωγία… Ποτέ όμως οι κρατούντες δεν το κατόρθωσαν αυτό με τόση “τελειότητα” όπως στην εποχή μας, όπου οι (καθημερινές, πολύωρες, οικοδίαιτες) τηλεοπτικές “τσίχλες” των ματιών και των αυτιών αποχαυνώνουν τόσο τέλεια το κοινό. Και μάλιστα έτσι ώστε να μην υποψιάζεται καν την αποχαύνωσή του, πράγμα που αποτελεί τον απαραίτητο όρο για τον ολοκληρωτικό εξανδραποδισμό του».
< «Οι μηχανισμοί της εξουσίας αλλάζουν μέσα στους αιώνες μόνον όσον αφορά τα υλικά μέσα, τις τεχνικές και τα μεγέθη που επιστρατεύονται για να κινηθούν».
< «Μέσα στην πορεία των αιώνων έχει αποδειχτεί ότι τίποτα δεν είναι για την πολιτική, όταν επιθυμεί να κατακτήσει τους στόχους της, ανέφικτο, ηθικό ή ανήθικο, ομαλό ή ανώμαλο, λογικό ή παράλογο, φυσικό ή αφύσικο».
< «Τ ο θέατρο είναι φιλοσοφικότερο από την ιστορία». < «Η ιστορία γίνεται τραγωδία της πολιτικής». < «Το θέμα της εξουσίας- θέμα πολιτικό και ηθικό- γίνεται θέμα υπαρξιακό».
