ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΔΕΚΑ (ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΝΑΜΕΣΑ
ΣΕ ΑΡΚΕΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ) ΒΑΣΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
ΑΦΕΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΕΡΓΟ
ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ, ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΕΙ ΣΤΑ ΚΥΡΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η καλύτερη και αρτιότερη, διαθέσιμη σήμερα, έκδοση του ελληνόγλωσσου ποιητικού έργου του Σολωμού, παρά την παλαιότητά της. Ο εκδότης, ο Λίνος Πολίτης, ο σημαντικότερος σολωμιστής του 20ού αιώνα, ουσιαστικά ανατύπωσε την πρώτη έκδοση των σολωμικών ποιημάτων από τον Ιάκωβο Πολυλά ( Τα Ευρισκόμενα, 1859), την έκδοση όπου αποκαθίσταται και ανασυντίθεται το κείμενο των αποσπασματικά σωζόμενων ποιημάτων της ωριμότητας του ποιητή. Παράλληλα, ωστόσο, ο Πολίτης επέφερε σημαντικές βελτιώσεις στην έκδοση Πολυλά, όμως η συμπερίληψη των ποιημάτων που έγιναν στο μεταξύ γνωστά και η χρονολογική αναδιάταξη του σολωμικού ποιητικού έργου πρόσθεσε αρκετές ανέκδοτες παραλλαγές στίχων και συνέταξε πλούσιες σημειώσεις για τα ποιήματα.
Διονύσιος Σολωμός ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑ Α΄ ΦΩΤΟΤΥΠΙΕΣ Β΄ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΛΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, ΕΚΔ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 1964, ΣΕΛ. 583 (Α΄), 615 (Β΄)
Έκδοση- σταθμός για τις σολωμικές σπουδές, καθώς έδωσε τη δυνατότητα τόσο στον ειδικό μελετητή όσο (θεωρητικά) και στον κάθε αναγνώστη να εντρυφήσει στο (δαιδαλώδες)
ποιητικό εργαστήρι του Σολωμού και να γνωρίσει τα σημαντικά έργα του στην (ατελή) κατάσταση στην οποία μας τα παρέδωσε ο ίδιος. Στον πρώτο τόμο περιέχονται τα σολωμικά αυτόγραφα σε φωτοτυπίες υψηλής ακρίβειας. Στον δεύτερο δημοσιεύεται η πιστή τυπογραφική μεταγραφή τους και οι σημειώσεις του επιμελητή. Η δημοσίευση των χειρογράφων προσέφερε το βασικό υλικό για την επίλυση του εκδοτικού προβλήματος της σολωμικής ποίησης, το οποίο, ωστόσο, παραμένει άλυτο ως προς τον στόχο της «οριστικής» φιλολογικής- κριτικής έκδοσής 
Διονύσιος Σολωμός ΤΟΜΟΣ Γ΄: ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΜ.- ΜΤΦ.- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: ΛΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, ΕΚΔ. ΙΚΑΡΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 1991, ΣΕΛ. 649
Στον τρίτο τόμο της τρίτομης έκδοσης των σολωμικών Απάντων (ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει τα πεζά και τα ιταλικά, ποιητικά και πεζά, κείμενα του Σολωμού), ο Λίνος Πολίτης συγκέντρωσε τις 147 γνωστές, στην πλειονότητά τους ιταλόγλωσσες, επιστολές του ποιητή, καθώς και 34 επιστολές προς τον Σολωμό. Ο τόμος περιλαμβάνει επίσης την ελληνική μετάφραση των επιστολών, πλούσιες σημειώσεις και, σε Παράρτημα, έγγραφα σχετικά με την οικογένεια Σολωμού και χρονολόγιο για τη ζωή και το έργο του ποιητή. Πολλές επιστολές προσφέρουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα να γνωρίσει ενδιαφέρουσες όψεις του πραγματικού και όχι παραμορφωμένου (από τη μυθοποιητική τάση παλαιότερων μελετητών) Σολωμού.
Διονύσιος Σολωμός ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ ΕΠΙΜ.- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ, ΕΚΔ. ΣΤΙΓΜΗ, ΑΘΗΝΑ, 1994, ΣΕΛ. 651
Με τον τόμο Ποιήματα και πεζά ο Στυλιανός Αλεξίου παρουσίασε με ενιαίο τρόπο, απαλείφοντας δηλαδή τα ίχνη τής αποσπασματικότητας και αναθεωρώντας σε πολλά σημεία την έκδοση Πολυλά- Πολίτη, τα ολοκληρωμένα ποιήματα και τα πληρέστερα αποσπάσματα του Σολωμού. Χρησιμότατες είναι, επίσης, οι εισαγωγές του στα σολωμικά ποιήματα. Η έκδοση, ωστόσο, προκάλεσε τις αντιδράσεις καταξιωμένων σολωμιστών που θεώρησαν ότι στην πραγματικότητα το βιβλίο είναι ανθολογία της σολωμικής ποίησης, που αλλοιώνει την, γνωστή από τη χειρόγραφη παράδοση, εικόνα της και ότι ο Αλεξίου ουσιαστικά ανέθεσε στον εαυτό του τον ρόλο του ίδιου του Σολωμού, δηλαδή «ολοκλήρωσε» με αυθαίρετες εκδοτικές επιλογές τα ανολοκλήρωτα ποιήματα.
Γιώργος Βελουδής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗ: OΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΚΔ. ΓΝΩΣΗ, ΑΘΗΝΑ, 1989, ΣΕΛ. 467
Αποτέλεσμα πολύχρονης και συστηματικής μελέτης, το βιβλίο του Βελουδή εξετάζει συγκριτικά το σολωμικό έργο και τη γερμανική λογοτεχνία και φιλοσοφία και αποδεικνύει ότι ο γερμανικός ρομαντισμός αποτέλεσε βασικό παράγοντα για τη διαμόρφωση της ώριμης σολωμικής ποίησης και ποιητικής. Αν και ειδικότερες όψεις της προτεινόμενης συνολικής ερμηνείας του ώριμου Σολωμού ως καθαρά ρομαντικού δεν γίνονται δεκτές από άλλους
❝ Κι η φύσις όλη τού γελά και γένεται δική του.
Ελπίδα, τον αγκάλιασες και του κρυφομιλούσες και του σφιχτόδεσες το νου μ΄ όλα τα μάγια πόχεις.
Νιος κόσμος δόξας και χαράς ανθίζει στην ψυχή του.
Ο Πόρφυρας
Πήτερ Μάκριτζ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ ΜΤΦ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΓΕΛΑΚΗ- ΡΟΥΚ, ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ, ΑΘΗΝΑ, 1995, ΣΕΛ. 199
Το βιβλίο αυτό, μετάφραση του αγγλικού πρωτοτύπου που εκδόθηκε το 1989, αν και αρχικά γράφτηκε ως χρηστική εισαγωγή στο σολωμικό έργο για το αγγλόφωνο κοινό (ο Μάκριτζ είναι γνωστός Άγγλος νεοελληνιστής), συνιστά επίσης μια χρήσιμη, συνθετική και κατατοπιστική παρουσίαση της ποίησης του Σολωμού και για τον Έλληνα αναγνώστη. Τα προτερήματα αυτής της παρουσίασης είναι η διεξοδική και νηφάλια ερμηνευτική ανάλυση δέκα σημαντικών σολωμικών ποιημάτων (ανάμεσά τους τα συνθέματα της ωριμότητας), η επισήμανση και ο σχολιασμός των βασικών θεματικών, μορφολογικών και τεχνοτροπικών χαρακτηριστικών της ελληνόγλωσσης ποίησης του Σολωμού και η αξιοποίηση των πορισμάτων και προτάσεων της πρόσφατης σολωμικής κριτικής.
Σωκράτης Καψάσκης ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΕΚΔ. ΤΥΠΩΘΗΤΩ, ΑΘΗΝΑ, 1998, ΣΕΛ. 666
Σε αυτή τη νεώτερη βιογραφία του Σολωμού η ζωή του διερευνάται διεξοδικά, με στόχο την επανεξέταση όλων των γνωστών βιογραφικών δεδομένων «ως προς την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και την εντιμότητά τους» (σ. ιδ΄). Το βιβλίο είναι καλύτερο από τις παλαιότερες βιογραφίες του Σολωμού, επειδή φανερώνει ότι η ψυχολογική συγκρότηση και η πνευματική στάση του επηρεάστηκαν άμεσα από το περιορισμένο επτανησιακό κοινωνικό περιβάλλον της εποχής του. Αν και ενοχλητικός ως προς αρκετές όψεις του, ο γήινος Σολωμός, που μας συστήνει ο Καψάσκης, είναι περισσότερο πιστευτός από την απόλυτη μορφή αγίου που καλλιέργησε ο εθνικοπατριωτικός ιδεαλισμός της κριτικής και της ιστοριογραφίας.
Γιώργος Κεχαγιόγλου (επιμέλεια) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΚΔ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 1999, ΣΕΛ. 530
Περιλαμβάνοντας 37 μελέτες ή αποσπάσματα μελετών για το σολωμικό έργο, ο τόμος αυτός, επιμελημένος από τον Γιώργο Κεχαγιόγλου, προσφέρει στον σημερινό αναγνώστη ένα αντιπροσωπευτικό πανόραμα της εξέλιξης της σολωμικής κριτικής στο διάστημα 173 ετών, από το 1825 μέχρι το 1997. Με τη συνανάγνωση των μελετών αναδεικνύονται αφενός τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του σολωμικού έργου, αφετέρου το πολύ μεγάλο φάσμα των οπτικών και των τρόπων με τους οποίους η λογοτεχνική και φιλολογική κριτική προσέγγισε τις διάφορες όψεις και τα προβλήματα αυτού του έργου. Χρήσιμη είναι η υπομνηματισμένη επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου.
«ΚΑΝΩΝ» ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ;
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣΥΜΠΟΣΙΟ , 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ- 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ1997 ΕΚΔ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΙΔΡΥΤΗΣ: ΣΧΟΛΗ ΜΩΡΑΪΤΗ), ΑΘΗΝΑ, 1999, ΣΕΛ. 389
Ανάμεσα στα πρακτικά αρκετών αφιερωμένων στον Σολωμό συνεδρίων των τελευταίων δεκαετιών, ο τόμος αυτός ξεχωρίζει επειδή η θεματική και η συναφής ερμηνευτική σκοπιά των δεκαέξι μελετών του επικεντρώνονται στο ενδιαφέρον ζήτημα για ποιους λόγους και με ποιους τρόπους η μορφή και το έργο του Σολωμού λειτούργησαν (και λειτουργούν ακόμη;) ως «κανών» του νεοελληνικού πνευματικού βίου. Στις μελέτες του τόμου είτε ανιχνεύονται επιδράσεις της σολωμικής ποίησης σε νεώτερα ποιητικά και πεζογραφικά κείμενα, είτε αναζητούνται και ερμηνεύονται ποικίλες και, ως επί το πλείστον, λανθάνουσες όψεις της πρόσληψης του σολωμικού έργου από τη νεώτερή του λογοτεχνική και κριτική παράδοση.
Ευριπίδης Γαραντούδης OΙ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΚΑΙ Ο ΣΟΛΩΜΟΣ ΟΨΕΙΣ ΜΙΑΣ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ (1820-1950) ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ, ΑΘΗΝΑ, 2001, 2006, ΣΕΛ. 462
Στο βιβλίο αυτό εξετάζονται μια σειρά από συναφή θέματα: Η λογοτεχνική και κοινωνική σχέση του Σολωμού και των σύγχρονών του Επτανησίων ποιητών· η πρόσληψη του έργου του από την επτανησιακή ποίηση και κριτική αμέσως μετά τον θάνατο του ποιητή· η διαχείριση της σολωμικής πνευματικής κληρονομιάς από τους Επτανησίους στη συνέχεια, μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Με την εξέταση μεγάλου φάσματος ποιητικών και κριτικών κειμένων αναθεωρείται η βασιμότητα του όρου «επτανησιακή σχολή» ως καθαρά σολωμικογενούς σχολής και καταδεικνύονται ιδεολογικής προέλευσης προκαταλήψεις και αγκυλώσεις που χαρακτήρισαν την αποτίμηση της ιστορικής σημασίας και του αισθητικού κύρους του σολωμικού έργου.
