Υπερσύγχρονοι γερανοί χαμηλής ανύψωσης, που λειτουργούν με χαμηλή ταχύτητα

(για τον φόβο ζημιών, αλλά και για την ακρίβεια εφαρμογής των λίθων),

χρησιμοποιούνται σήμερα στην αναστήλωση του Παρθενώνα. Στα αρχαία χρόνια, μια

αντίσταθμη άμαξα που μέσω τροχαλιών συρόταν από είκοσι – κατερχόμενους –

ημίονους μετέφερε τα μάρμαρα

Ένα ολόκληρο εργοστάσιο της σύγχρονης τεχνολογίας αποτελούμενο από ειδικά

σχεδιασμένους γερανούς, γερανογέφυρες, παντογράφους και τόρνους με πατέντα για

τη λάξευση των μαρμάρων βρίσκεται πίσω από την αναστήλωση των αρχαίων

χειροποίητων μνημείων της Ακρόπολης. Όμως την τελευταία λέξη εξακολουθεί να

την έχει το ανθρώπινο χέρι, όπως και στην αρχαία Ελλάδα. Άλλωστε η νέα

τεχνολογία τείνει να προσομοιωθεί στους αργούς και ακριβείς χειρισμούς των

αρχαίων.

Δυσεπίλυτα προβλήματα τότε, καθώς και τώρα, όπως η τοποθέτηση μεγάλων όγκων

μαρμάρου βάρους μέχρι και δώδεκα τόνων, απαίτησαν τη δημιουργία τεχνολογίας

αιχμής. «Αυτό μας δίνει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουμε και εμείς τη σύγχρονη

τεχνολογία, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι διατηρούμε την άριστη ποιότητα

εργασίας των κλασικών χρόνων», υποστηρίζει ο μηχανολόγος Σπύρος

Οικονομόπουλος, εφευρέτης μιας πατέντας για την κοπή των ραβδώσεων των κιόνων

(που τελεί υπό έγκριση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο).


Περίπλοκες γερανογέφυρες επί τροχιών και λεπτές ράβδοι τιτανίου

«ανασυνθέτουν» ένα ογκώδες – θρυμματισμένο – επιστύλιο του Ερεχθείου, που

συμπληρώθηκε με ακρίβεια χιλιοστού και με νέο υλικό

«H πρόκληση είναι ο χειρισμός των αρχαιοτήτων. Γιατί ο καταπονημένος

βράχος, το έδαφος, η φύση των εύθραυστων αρχαίων υλικών και η ανάγκη

αισθητικής προστασίας των μνημείων και η τελειότητα της επεξεργασίας απαιτούν

διαφορετικό τρόπο μεταφοράς, κατεργασίας και συναρμολόγησης, στον οποίο θα

πρέπει να προσαρμοστούν τα σύγχρονα μηχανήματα».

Για την ανύψωση των όγκων μαρμάρου που φθάνουν ώς τη ρίζα του βράχου

χρησιμοποιείται διαφορετική μέθοδος. Από το 1985 ένας ειδικός ανακλινόμενος

γερανός επί σιδηροτροχιών σχεδιάστηκε από τον μελετητή του Παρθενώνα καθηγητή

Μανώλη Κορρέ και μπορεί να ανυψώνει κατακόρυφα 10 τόνους σε διαδρομή 50 μ. με

αυξομειούμενη ταχύτητα.

Μια σύγχρονη γερανογέφυρα αναλαμβάνει την ανύψωση του λίθου, ενώ στο μέσον του

Παρθενώνα πάνω σε πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα – για να μην καταπονείται η

θεμελίωση – περιστρεφόμενος γερανός, επιτρέπει χειρισμούς ακριβείας.

Για τη λεπτή εργασία της αντιγραφής, την κοπή και το ξεχόντρισμα των μαρμάρων

χρησιμοποιούνται παντογράφοι. Ο πιο σύγχρονος κατασκευάστηκε το 2005 και

μπορεί να επεξεργαστεί ένα κομμάτι μαρμάρου βάρους 7 τόνων.

Ακριβέστερα τα αρχαία εργαλεία

Για το ανέβασμα των μαρμάρων στην Ακρόπολη, σύμφωνα με τον μελετητή της

Ακρόπολης καθηγητή Μανώλη Κορρέ για την αρχαία «τεχνολογία», χρησιμοποιείτο

μια αρχαία κεκλιμένη ράμπα και το σύστημα των αντίσταθμων αμαξών, που ήταν

δεμένες με γερά σκοινιά σε ισχυρές τροχαλίες. Τα είκοσι περίπου ζώα, αντί να

έλκουν προς τα πάνω τη φορτωμένη άμαξα, τραβούσαν προς τα κάτω μια κενή άμαξα.

Το βάρος της κενής άμαξας προστίθετο έτσι στην ελκτική δύναμη των ζώων.

Πάνω στην Ακρόπολη, η μεταφορά γινόταν με έλκηθρο και φάλαγγες-κυλίστρες,

ξύλινες τροχιές με τη βοήθεια ισχυρών βαρούλκων.

Το ανέβασμα των λίθων στο κτίριο γινόταν με κεκλιμένα επίπεδα βαρούλκα και

ξύλινο γερανό-τροχαλία, και η κατεργασία γινόταν μετά την τοποθέτηση. Για την

τέλεια συναρμογή των λίθων χρησιμοποιούνταν πλάκες εφαρμογής παραπληρωματικές

μεταξύ τους, χρωματισμένες, ώστε να «γράφεται» κάθε ανωμαλία.

Τα εργαλεία των λιθοξόων τότε και τώρα είναι αντίστοιχα. Τα αρχαία θεωρείται

ότι ήταν από μεταλλουργικής και λειτουργικής απόψεως πολύ καλύτερα,

σκληρότερα, οξύτερα, ακριβέστερα αλλά και ελαφρύτερα. «Επομένως η κίνηση ήταν

πολύ ταχύτερη και ο αριθμός πληγμάτων ανά λεπτό μεγαλύτερος», εξηγεί στα «NEA»

ο μηχανολόγος Σπύρος Οικονομόπουλος.

Λαξεύουν κίονες

Μια εφεύρεση που επιτάχυνε τον ρυθμό κατασκευής των συμπληρωμάτων των

σπονδύλων είναι το μηχάνημα κοπής ραβδώσεων. «Πρόκειται κατ’ ουσίαν για

κατακόρυφο τόρνο, με οριζόντια περιστρεφόμενη τράπεζα», εξηγεί ο μηχανολόγος

Σπύρος Οικονομό-πουλος και εφευρέτης του. «H κοπή γίνεται με περιστρεφόμενο

δίσκο με δυο – τρεις σαρώσεις. Το δε τελείωμα γίνεται στο χέρι, επιτόπου, στο

σύνολο κάθε κίονα όπως και στην αρχαιότητα». Με το μηχάνημα αυτό «ο χρόνος

κατασκευής ενός ολόκληρου σπονδύλου μειώθηκε πέντε με δέκα φορές απ’ ό,τι με

παραδοσιακά μέσα» ενώ η κατασκευή συμπληρωμάτων από το εκμαγείο του τμήματος

που λείπει, με τη βοήθεια του παντογράφου, σε γενικές γραμμές είναι μία με δύο

φορές ταχύτερη απ’ ό,τι αν γινόταν με το χέρι.

Τελευταία Νέα