Στο μυαλό του Tζόνι Nτεπ

Το «Secret window» (Μυστικό παράθυρο), από το μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ

«Secret window, secret garden», ανήκει στην περιορισμένη αλλά πλέον ερεθιστική

κατηγορία των «ερμαφρόδιτων» θρίλερ. Πατριάρχης αυτής ο Άλφρεντ Χίτσκοκ με

πρώτο συνεχιστή – επιπέδου πρωταθλητή d.j. που πειράζει τα πικ απ και κάνει το

δικό του – τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ της «Λάμψης» και καλύτερους επιγόνους τούς

Κόεν τού «Μπάρτον Φινκ».

Το τρίτο φύλο στο θρίλερ τοποθετείται ανάμεσα στο «Άρρεν» του τρόμου

(με αρχιερέα κυρίως τον Ρομάν Πολάνσκι στο «Μωρό της Ρόζμαρι») και το «Θήλυ»

του φιλμ νουάρ, των φαμ φατάλ και του Ντάσιελ Χάμετ. Εντελώς σχηματικά αλλά

και χαρακτηριστικά η αρσενική πλευρά του θρίλερ είναι… επιθετική, ακραία και

φαλλοκτονική. H θηλυκή είναι αιλουροειδής, σκοτεινή, νωχελική και

λαβυρινθοειδής. Ενώ η ερμαφρόδιτη είναι «περίεργη», ανάποδη, ιδιότροπη, γκέι

και απρόβλεπτη. Κινείται υπόγεια και παμπόνηρα και ροκανίζει τις αιχμηρές

πλευρές των δύο «καθαρών» φύλων. Τα λέω όλα αυτά όχι χάριν πονήματος, αλλά

προσδιορισμού της «γεωγραφίας» αυτής της ταινίας που το σενάριό της ευτύχησε

να πέσει στα επιδέξια χέρια του Ντέιβιντ Κεπ, του γραφιά του «Panic room» και

του «Spiderman».

Όπως ο Τζίμι Στιούαρτ στον «Δεσμώτη του ιλίγγου», είναι μπερδεμένος

ανάμεσα στην οπτασία μιας νεκρής (Κιμ Νόβακ) και στη χυμώδη εμφάνιση μιας

ζωντανής (επίσης Κιμ Νόβακ) και όπως ο Τζον Τορτούρο στο «Μπάρτον Φινκ»

τραμπαλίζεται ανάμεσα στη φιλική αλλά και δολοφονική προστασία του Τζον

Γκούντμαν, έτσι και ο Τζόνι Ντεπ στο «Μυστικό παράθυρο». Άραγε, αυτά που του

συμβαίνουν είναι αληθινά ή προέρχονται από τα κρυφά και σκοτεινά μονοπάτια του

θολωμένου μυαλού του; Και άραγε, αυτός ο αγρότης από το Μισισίπι που χτυπάει

την πόρτα του ζητώντας τα ρέστα, εκβιαστικά και τρομακτικά, για ένα διήγημα

που υποτίθεται έκλεψε ο Ντεπ, άραγε αυτός ο… Χάρος είναι αληθινός ή

ψεύτικος;

Έτσι, πρώτα ο Στίβεν Κινγκ, που ενίοτε υπονομεύει τη μεγαλοφυΐα του από

την πληθωρική και ακατάσχετη γραφή του, και στη συνέχεια ο Κεπ, που μετέπλασε

σεναριακά τη γραφή του Κινγκ, τοποθετούν τον θεατή στο χείλος του γκρεμού.

H… γυμναστική αγωνίας μόλις έχει αρχίσει. Και η αρχή στιγματίζεται από την

απιστία, το τέλος μιας σχέσης και από ένα σπίτι μέσα στο οποίο ο Ντεπ με τη

δεκάχρονη σχέση του είχαν εγκαταστήσει τον έρωτά τους. Την τσακώνει στα πράσα,

βγάζει περίστροφο και πυροβολεί. Το όπλο είναι άσφαιρο, η μοιχαλίδα δεν

παθαίνει γρατσουνιά και ο Ντεπ φεύγει ταπεινωμένος, κερατωμένος και άκαπνος.

Από εδώ και πέρα πρέπει να ζήσει «γυμνός», κατεστραμμένος και ευνουχισμένος. H

σημειολογία αυτής της πράξης που κατέληξε σε μη-πράξη στοιχειώνει την υπόλοιπη

ζωή του. Ανίκανος πια να γράψει, ανίκανος να ερωτευτεί, ανίκανος να υπάρξει.

Απομακρύνεται από τα μάτια της πόλης, εγκλωβίζεται σε μια καλύβα μέσα στο

δάσος, καταβροχθίζει τόνους «Τζακ Ντάνιελς» και μέσα στην ατελείωτη χειμέρια

παραλυσία του σχεδιάζει την επίθεσή του. Ώσπου μια μέρα χτυπάει η πόρτα,

εμφανίζεται από το πουθενά ο… Χάρος (Τζον Τορτούρο) και τα πράγματα έρχονται

τούμπα. Αν δεν αποκαταστήσεις την αδικία – του λέει – και δεν αποδείξεις πως

το διήγημα που έγραψες δημοσιεύτηκε πριν από το δικό μου, που είναι ολόιδιο με

το δικό σου, τότε η Κόλαση σε περιμένει στη γωνία. Πρώτο αποδεικτικό τεκμήριο

της απειλής είναι το πτώμα του σκύλου. Δεύτερο, το σπίτι της μοιχαλίδας (που

είναι δικό του) και που γίνεται αποκαΐδια. Τρίτο, το πτώμα ενός ντεντέκτιβ που

ψάχνει τα ίχνη του Τορτούρο. Το αίμα εισδύει από παντού. Και το ερώτημα που

χορεύει πιρουέτες στο μυαλό του θεατή είναι… διχαστικό. Πρόκειται για μια

σατανική συνωμοσία ή για μια σχιζοφρενική σκηνοθεσία;

Χάος απ’ το πολύ μυαλό

Πόση σχέση έχει ο εγκέφαλός μας με τον σκληρό δίσκο υπολογιστή; Καμία, λέει ο

Τσάρλι Κάουφμαν του «Adaptation» και «Στο μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς». Για

παράδειγμα, ο Τζιμ Κάρεϊ, προκειμένου να σβήσει την αισθηματική του μνήμη και

να απαλλαγεί από τη δυσάρεστη νοσταλγία μιας Κλεμεντάιν, κατευθύνεται σε

ειδικό προγραμματιστή για να μπορέσει να ξεχάσει. Παρά τα γιατροσόφια, τις

επίμονες και επίπονες προσπάθειες, η μνήμη και ο βασανιστικός, αθεράπευτος

έρωτας, αντιστέκονται μέχρι εσχάτων. Και το βέβαιο είναι πως έως τον τάφο του

θα τις κουβαλάει μέσα και πλάι του! Το σενάριο του «Eternal sunshine of the

spotless mind» (H αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού) περιέχει την πιο

εκκεντρική, την πιο εξωφρενική ιδέα που συνάντησα φέτος απ’ όλη την παραγωγή.

Σαν η καρδιά του «Σολάρις» του Ταρκόφσκι να μετακόμισε στο πνεύμα αυτού του

διαβολεμένου Εβραιο-Αμερικανού, που δικαίως έχει ανακηρυχθεί σαν ο πρωταθλητής

των πιο ιδιαίτερων και εκκεντρικών σεναρίων του Χόλιγουντ. Φανταστείτε, ο

αθεόφοβος, χρησιμοποιώντας ένα εύρημα επιστημονικής φαντασίας, καταφέρνει να

μεταπλάσει το «Terminator» του Τζέιμς Κάμερον σε μια μελαγχολική, αισθηματική

κομεντί. Εκπληκτικό! Είτε όμως εξαιτίας της αμηχανίας του σκηνοθέτη Μισέλ

Γκοντρί, είτε λόγω χαώδους σεναριακής ανάπτυξης, η συνέχεια μοιάζει με

κουβάρι. Μετά το πρώτο ημίωρο, όπου άφωνος προσπαθούσα να συντονιστώ με τις

εκρήξεις ευφυΐας αυτού του πρωτότυπου σεναριογράφου, άρχισαν να με ζώνουν τα

φίδια και να με καταβάλλουν τα πρώτα σημάδια ασυναρτησίας, επανάληψης και

κόπωσης. Αφού εξαντληθεί το εύρημα, η συνέχεια, θεόγυμνη από στοιχειώδη

υποστηρίγματα ανάπτυξης και ουσίας, μοιάζει με αμοντάριστη ιστορία,

αμοντάριστων πλάνων! Όπου από τη μια ο Τζιμ Κάρεϊ, με βύσματα στο κεφάλι,

προσπαθεί να ξεχάσει, και από την άλλη ο ίδιος Τζιμ Κάρεϊ στην προηγούμενη η

στην επόμενη ζωή του, δηλαδή στη φαντασία ή στη μνήμη του, επανέρχεται στην

Κλεμεντάιν και εκλιπαρεί λίγα λούλουδα αγάπης και την καρδιά της. Εν ολίγοις,

ο πιο διαφορετικός Τζιμ Κάρεϊ (χωρίς μούτες Τζέρι Λούις) στο πιο εκκεντρικό

σενάριο και στο μεγαλύτερο χάος από το πολύ μυαλό!

Τα παιδιά της διπλανής γειτονιάς

Ειλικρινά. Χάρηκα με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη. Χάρηκα που για πρώτη φορά απ’ όσο

θυμάμαι, ένα μόλις 23 ετών Ελληνόπουλο μετατρέπει την κάμερα σε μπαλάκι του

πινγκ πονγκ.

Χάρηκα που έχει καταβροχθίσει, χωνέψει και ενσωματώσει όλες τις τεχνικές και

τις οπτικές της σύγχρονης οθόνης. Χάρηκα με τα ελαττώματά του, με την

ατελέσφορη ιστορία του, με τα παιχνιδιάρικα πειράματά του.

Χάρηκα ακόμα περισσότερο, που στο πεδίο της τεχνικής ξεκινάει καλύτερα

οπλισμένος και απελευθερωμένος από την πρώτη ταινία του πατέρα του, δηλαδή τη

ληξιαρχική πράξη ελληνικού νεορεαλισμού και το μυθικό «Προξενιό της Άννας».

Keep walking, Αλέξανδρε. Όλος ο κόσμος είναι δικός σου!

ΥΓ: A! ξέχασα. Το στόρι της ταινίας είναι… τίποτα. Απλώς, στιγμές από μια

χούφτα νέων. Ψάχνουν, τρέχουν, κρύβονται, υποδύονται, φλερτάρουν, σμίγουν,

κοροϊδεύουν, αιωρούνται, γκρεμίζονται και ξαναρχίζουν.

Ελάχιστες φορές επί ελληνικής οθόνης είδα να αποτυπώνεται τόσο γοητευτικά η

ανθρώπινη γεωγραφία μιας πόλης. Ελάχιστες φορές νέοι (και πολύ περισσότερο οι

παλιοί) Έλληνες σκηνοθέτες έχουν αποδείξει πως ξέρουν να παίζουν με τα πικ απ,

τους ήχους και τη μουσική. Και ελάχιστες φορές τόσα πολλά και άξια ηθοποιάκια

κατάφεραν να ταιριάξουν τόσο ζωντανά σε μια τόσο εκφραστική πινακοθήκη

πορτρέτων. Ίσως για τους περισσότερους η ταινία να μη λέει τίποτα. Για μένα

είναι η καλύτερη υποσχετική. Λέγεται «Κλαις;», αλλά στη θέση του Βούλγαρη θα

έπεφτα χάμω από τα γέλια!

Ο γύρος του κόσμου σε έξι ώρες

Ιταλία «Ο χαρτοπαίκτης» (Il Cartaio). Β movie του αειθαλούς Ντάριο

Αρτζέντο, του επονομαζόμενου και ανθυπο-Σέρτζιο Λεόνε του σπαγγέτι-θρίλερ.

Όπου ηδονιστής του κινδύνου παίζει πόκα – μέσω Δικτύου και κομπιούτερ – με την

Αστυνομία και με έναν επιδέξιο 19χρονο χάκερ. Αν κερδίσει 2 στις 3 παρτίδες,

θα σκοτώσει το θύμα του (πάντα νέα κορίτσια). Αν χάσει, θα τα ελευθερώσει.

Τρεις σκηνές χωρίς λόγια βάζουν κάτω τα καλύτερα αμερικανικά θρίλερ τής

φετινής χρονιάς. Όμως, η μεταγλώττιση στα αγγλικά, οι «στο πόδι» ερμηνείες και

το φτωχό καστ, μετατρέπουν το χρυσό σε τηλεοπτικό και μόνο «φο μπιζού».

Μεξικό «Casa de los babys». H τελευταία κοινωνική ταινία του Τζον Σέιλς,

σκηνοθέτη του αριστουργηματικού «Lone star». Μια ομάδα τριαντασαραντάρηδων

Αμερικανίδων (Μάρσια Γκέι Χάρντεν, Ντάριλ Χάνα, Λίλι Τέιλορ, Μαίρη

Στινμπέργκεν, Μάγκι Γκίλενχαλ) καταφθάνουν σε χωρίον του Μεξικού, προκειμένου

να υιοθετήσουν αζήτητα μωρά.

H κόντρα ανάμεσα στις ανασφάλειες, την υπεροψία αλλά και τα εσωτερικά ερείπια

των «ασπρουλιάρηδων» κυριών και στους πένητες της γειτονικής τους χώρας είναι

τόσο χαώδης, όσο η Γη από τον Ουρανό. Αν και οι προθέσεις είναι σοβαρές, το

σενάριο είναι σκόρπιο και η σκηνοθεσία εντελώς επίπεδη. Χαμένη ευκαιρία!

Ισραήλ «Ραγισμένα φτερά» (Broken wings). Ο ταλαντούχος και επιδέξιος

35χρονος Νιρ Μπέργκμαν στοιχηματίζει όλα τα λεφτά του στις τραγικές

συμπτώσεις, στην απώλεια και στα «Shortcuts» του Ρόμπερτ Όλτμαν. Ο πατέρας

πεθαίνει από τσίμπημα μέλισσας, η μάνα τρελαίνεται και ψάχνει αντικαταστάτη,

τα δύο μεγάλα της παιδιά κλείνονται στον εαυτό τους και ο τρίτος, ο

μικρότερος, κάνει βουτιά και πέφτει σε κώμα. Επί της ουσίας, «ο κόσμος χάνεται

και ο Μπέργκμαν, ο Νιρ όχι ο Ίνγκμαρ, χτενίζεται». Επί της τεχνικής… άξιος,

άξιος. Επί των ταμείων θα κλείσει κάστρα. Δηλαδή, μόνο για το διαγωνιστικό

τμήμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης!

Τα Oscar της εβδομάδας

Θρίλερ: «Μυστικό παράθυρο»

Σεναρίου: Ντέιβιντ Κεπ (του «παράθυρου»)

Ανδρικού ρόλου: Τζόνι Ντεπ (πάλι του «παράθυρου»)

Μεταμόρφωσης: Τζιμ Κάρεϊ (H αιώνια λιακάδα)

Πρωτοεμφανιζόμενου: Αλέξανδρος Βούλγαρης (Κλαις;)

B’ γυναικείου ρόλου: Νάντια Παπαθεοδώρου (Κλαις;)

Πόκας: «Ο χαρτοπαίκτης»

Προθέσεων: «Casa de los babys»

Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: «Ραγισμένα φτερά»