Διατηρητέα μεν, παραμελημένα δε

Μπορεί το κράτος να πηγαίνει με ρυθμό χελώνας στη διάσωση των θερινών σινεμά,

οι σινεφίλ όμως σπάνε το δικό τους ρεκόρ, με αποτέλεσμα πέρυσι η προσέλευση

θεατών να αυξηθεί κατά 15% (σε σχέση με το 2002) και τα εισιτήρια να

ξεπεράσουν, πανελλαδικά, τα 3.500.000! Δοξάστηκαν, παρήκμασαν, αλλά από τα

μέσα της δεκαετίας του ’90 τα θερινά σινεμά ήλθαν ξανά στο προσκήνιο της

καλοκαιρινής μας διασκέδασης ως μοναδικά και αναντικατάστατα. Σ’ αυτό βοήθησε

καθοριστικά και η απόφαση, πριν από επτά χρόνια, των γραφείων διανομής να

προβάλουν ταινίες πρώτης προβολής και τους καλοκαιρινούς μήνες. Απόφαση που

έσπρωξε, κυρίως, τη νεολαία να αυξήσει τις… επισκέψεις της στα θερινά.

«Τα θερινά σινεμά δεν στερούνται προσέλευσης θεατών. Το 70%, μάλιστα, αυτών

είναι νεολαία 18 έως 35 χρόνων. Αυτό που ζητάμε κυρίως από την Πολιτεία είναι

η προστασία της επαγγελματικής στέγης και η κατάργηση του ειδικού φόρου 6%

στην τιμή των εισιτηρίων για την ανάπτυξη του ελληνικού κινηματογράφου»,

τονίζει ο Θόδωρος Ρίγγας, πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Θερινών

Κινηματογράφων. «Όσο για τη νέα δημοτική αρχή, θέλουμε να καταργηθούν τα

δημοτικά τέλη για τους επαγγελματίες των θερινών σινεμά, αλλά ακόμα δεν μας

έχει δεχτεί η κ. Ντόρα Μπακογιάννη. Παράλληλα, είχαμε ζητήσει συνάντηση με την

κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη – δεν την είδαμε ποτέ… – για την όσο το

δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των θερινών σινεμά στη διάρκεια των Ολυμπιακών

Αγώνων, καθώς ο θεσμός αυτός είναι μοναδικός στον κόσμο και θα μπορούσε να

γοητεύσει τους ξένους επισκέπτες».

Να αναφέρουμε, βέβαια, ότι η Πολιτεία ενισχύει με επιστροφή φόρου 20% τους

θερινούς κινηματογράφους που προβάλλουν μια εβδομάδα ελληνικής ταινίας και 40%

για δύο εβδομάδες (νόμος που έγινε επί Μελίνας Μερκούρη). Το πρόβλημα, όμως,

στην πράξη – ειδικά για τα θερινά δίπλα σε πολυκατοικίες – είναι πως πολλά δεν

μπορούν να προβάλουν ελληνικές ταινίες, επειδή χρειάζεται να έχουν δυνατά τα

μεγάφωνα, κάτι που ενοχλεί τους περίοικους…

Μπορεί τα θερινά σινεμάνα μην κάνουν εντυπωσιακές ανακαινίσεις, αλλά κάθε

χρόνο όλο και περισσότερα βελτιώνουν τις αυλές τους με νέα καθίσματα ή τα

μηχανήματα προβολής (όλα έχουν βάλει λάμπες προβολής για σταθερή εικόνα και

διαθέτουν στερεοφωνικό ήχο).

«Είναι χαλαρή η προστασία»

H ιστορία των κηρύξεων των θερινών κινηματογράφων σε διατηρητέους μετρά σχεδόν

δύο δεκαετίες. H αρχή έγινε το 1985 με την κήρυξη του «Ορφέα» και το 1988

ξεκίνησε από το ΥΠΠΟ καταγραφή των κινηματογράφων, καθώς η εισπρακτική πτώση

οδηγούσε τους ιδιοκτήτες να ζητούν αλλαγή χρήσης, ώστε να αξιοποιήσουν

διαφορετικά (με μετατροπή κυρίως σε σούπερ μάρκετ) τα υψηλής συνήθως

οικονομικής αξίας οικόπεδά τους.

Αποτέλεσμα; Από τους 82 θερινούς κινηματογράφους της Αττικής μόνον οι 49 έχουν

κηρυχθεί διατηρητέοι από το υπουργείο Περιβάλλοντος – Χωροταξίας και Δημοσίων

Έργων για τη χρήση τους (εκ των οποίων οι 22 είναι διπλο-κηρυγμένοι και από το

υπουργείο Πολιτισμού και ως κτίσματα, αλλά τουλάχιστον δέκα από αυτούς δεν

λειτουργούν πλέον). Και όσο για την επαρχία, ουδείς αρμόδιος θα επενέβαινε αν

δεν υπήρχε όχληση, με αποτέλεσμα να έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι μόλις 11

θερινοί κινηματογράφοι στην υπόλοιπη Ελλάδα. H τελευταία κήρυξη ως διατηρητέου

θερινού κινηματογράφου («Άνοιξις») έγινε από το ΥΠΕΧΩΔΕ μόλις το 2003.

Τί σημαίνει όμως η κήρυξη ως διατηρητέου; «Σημαίνει πως ο ιδιοκτήτης δεν

μπορεί να επέμβει στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό του κτιρίου, ακόμη και για την

τοποθέτηση επιγραφών, χωρίς την έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού Σχεδιασμού

και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, αν

έχει κηρυχθεί και από το ΥΠΠΟ», εξηγεί η προϊσταμένη της Διεύθυνσης

Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Φούλη Κοσμόγλου. «Μπορούν όμως να προχωρήσουν στην

επισκευή, τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων, τη στατική ενίσχυση ή ακόμη και

την εσωτερική διαρρύθμιση, αρκεί να μην αλλοιώνεται ο αρχιτεκτονικός

χαρακτήρας».

H APXH

Ένα λευκό πανί στο Σύνταγμα…

Ένα πανί στην Πλατεία Συντάγματος που φρόντισε να στήσει ένα «αριστοκρατικό»

ζαχαροπλαστείο στην πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, ήταν εκείνο που σύστησε τον

κινηματογράφο στο ελληνικό κοινό με κάποια καθυστέρηση σε σχέση με τη Δύση,

που εψυχαγωγείτο με την Έβδομη Τέχνη ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα. Τον ρόλο

των πρώτων αιθουσών πήραν στη συνέχεια τα καφενεία. Οι σινεφίλ θαμώνες γέμιζαν

τις καρέκλες τόσο, που το θέατρο άρχισε να αισθάνεται έναν ισχυρό ανταγωνιστή.

Οι πρώτοι θερινοί κινηματογράφοι, ωστόσο, εμφανίστηκαν ως τις αρχές του 1920

και οι μαρτυρίες των παλιών κινηματογραφιστών θέλουν ως πρώτα στέκια την

«Αίγλη», το «Βοξ», το «Θησείο» και το «Παλλάς».

Το προφίλ των πρώτων θερινών κινηματογράφων; Μία μάντρα, όπου μπορούσε κανείς

να απολαύσει τη βωβή ταινία (που προβαλλόταν από χειροκίνητες μηχανές) παρέα

με ποτό και υπό τους ήχους ζωντανής ορχήστρας. Εισιτήριο δεν υπήρχε. Οι

σινεφίλ πλήρωναν μόνον το ποτό τους μέχρι το 1937, οπότε και καθιερώθηκε το

αντίτιμο της προβολής. Την ίδια εποχή στην ελληνική ύπαιθρο ένα πανί στις

πλατείες αρκούσε, για να στηθεί ένας περιοδεύων κινηματογράφος. Στα δύσκολα

χρόνια της Κατοχής δε, πολλοί από τους χώρους προβολής επιτάχθηκαν για να

παρουσιάσουν οι Γερμανοί ταινίες με προπαγανδιστικό περιεχόμενο.

Στα μέσα του ’70 άρχισε η μεγάλη πτώση – όπως και του εγχώριου σινεμά – με την

επικράτηση της T.V. Έως τα μέσα του ’80, από τα 415 θερινά σινεμά που

λειτουργούσαν τη δεκαετία του ’60 και τα 308 της δεκαετίας του ’75, είχαν

απομείνει 76 σε Αθήνα – Πειραιά και περίχωρα.

Μόνο από τις αρχές του 1990 και ύστερα άρχισε η αντίστροφη μέτρηση και από

τότε μέχρι σήμερα έχουμε γύρω στα 15 νέα ή σε επαναλειτουργία θερινά σινεμά.

Ανάμεσά τους τα «Αττικόν Άλσος», «Κάρμεν», «Σινέ Ψυρή», «Αφροδίτη», «Μελίνα»,

«Εύα» κ.α.

Προϋποθέσεις «διατήρησης»

Δύο είναι οι προϋποθέσεις για να κηρυχθεί ένας θερινός κινηματογράφος

διατηρητέος. H ιστορικότητά του «χωρίς αυτό να προϋποθέτει μακρόχρονη

λειτουργία του, καθώς υπάρχει και περίπτωση κηρυγμένου κινηματογράφου που

λειτουργεί από το 1976», εξηγεί ο ιστορικός Μιλτιάδης Ζάννος εκ μέρους της

Διεύθυνσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς του υπουργείου

Πολιτισμού. «Μας ενδιαφέρει αν προβάλλει ποιοτικές ταινίες, ακόμη και αν είχε

θαμώνες ιστορικά πρόσωπα». Και η μορφή του χώρου, που πρέπει να διατηρεί τα

βασικά γνωρίσματα (καμπίνα προβολής πάνω από την είσοδο, υπαίθριο χώρο με

χαλίκι ή τσιμέντο και οθόνη). Όσο για το ΥΠΕΧΩΔΕ, βασικό κριτήριο αποτελεί αν

«ο κινηματογράφος έχει γίνει σημείο αναφοράς για τους κατοίκους», επισημαίνει

η κ. Κοσμόγλου.

«H προστασία γενικά των θερινών κινηματογράφων είναι πολύ χαλαρή,

τουλάχιστον από πλευράς του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς δεν επαρκούν οι

υπάλληλοι για να κάνουν έλεγχο μόνο στους κινηματογράφους, όταν πρέπει να

ασχοληθούν και με τα βιομηχανικά και τα νεοκλασικά κτίρια», προσθέτει ο κ.

Ζάννος.

TI ΘΑ ΔΟΥΜΕ

Τριάντα επανεκδόσεις στις οθόνες

Το φετινό καλοκαίρι οι ταινίες πρώτης προβολής αναμένεται, λόγω Ολυμπιακών

Αγώνων, να μην παρουσιάσουν την περυσινή «έκρηξη» των 80 ταινιών. Όσον αφορά

τις επανεκδόσεις, ανάμεσα στις 30 φετινές, θα δούμε τα φιλμ: «Καλοκαίρι με τη

Μόνικα», «H έβδομη σφραγίδα» του Μπέργκμαν, «Σατυρικόν», «Il bitone»,

«Amarcord» του Φελίνι, «Ο γατόπαρδος» του Βισκόντι, «Κλεμμένα φιλιά» του

Τριφό, «Go West» των αδελφών Μαρξ, «Mr. Arkadin» του Γουέλς, «Τριστάνα» του

Μπουνιουέλ, «Μετά τα μεσάνυχτα» του Ρεγκ κ.ά.

Για να προσελκυστεί το ξένο κοινό των Ολυμπιακών Αγώνων την περίοδο των Αγώνων

στην Αθήνα, θα προβληθούν τρεις ταινίες του Ζυλ Ντασσέν με τη Μελίνα Μερκούρη

(«Ποτέ την Κυριακή», «Φαίδρα», «Τοπ Καπί»). Τέλος, θα δούμε δύο ταινίες με την

Γκρέτα Γκάρμπο («Βασίλισσα Χριστίνα», «Άννα Καρένινα»), δύο με την Ίνγκριντ

Μπέργκμαν («Ιντερμέτζο», «H γέφυρα του Βατερλώ»), τρεις με τον Πίτερ Σέλερς

(«Χαρέμι για δύο», «Οι εντιμότατοι κύριοι του κελιού 13», «Το ροζ λαγωνικό»).

INFO

Φέτος, θα λειτουργήσουν 22 θερινά σινεμά στο κέντρο της Αθήνας, 60 στην

Αττική, 100 πανελλαδικά. H τιμή εισιτηρίου θα είναι ίδια με την περυσινή: 7

ευρώ και 5 ευρώ τα φοιτητικά