Αναζήτηση
Η θεμελιώδης πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη είναι πώς θα
συμβιβάσει την πολυπλοκότητα και τη δημοκρατία. Ανάμεσα στην επείγουσα ανάγκη
για θεσμική μεταρρύθμιση και στις απαιτήσεις της διεύρυνσης, οι ηγέτες της
Ευρώπης έχουν εξουθενωθεί από τη δοκιμασία της πολυπλοκότητας. Στις Βρυξέλλες
ή στις εθνικές πρωτεύουσές τους, οι υπεύθυνοι για το μέλλον της Ευρώπης πρέπει
να εξηγήσουν ένα σχέδιο για την Ευρώπη, το οποίο δεν μπορεί να περιοριστεί σε
απλά συνθήματα, και να κερδίσουν για το σχέδιο αυτό τη λαϊκή υποστήριξη.
Είναι σαν η ιστορία να έχει συμπιεστεί και η Ευρώπη να επισκέπτεται ξανά τον
Μεσαίωνα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μαζί. Η συνύπαρξη αυτών των δύο
διαδοχικών αν όχι αντιθετικών ιστορικών στιγμών στην αρχή του 21ου αιώνα
εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή αταξία της Ευρώπης.
Οι μελετητές του Μεσαίωνα θα αναγνωρίσουν στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στην
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών τον ίδιο συνδυασμό αρμοδιοτήτων
και συνεργασίας που υπήρχε στη σχέση ανάμεσα στον αυτοκράτορα της Αγίας
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τους διάφορους εθνικούς μονάρχες και πρίγκιπες.
Βέβαια, αν θεωρηθεί ότι ο Ρομάνο Πρόντι, ο πρόεδρος της Επιτροπής, είναι ο
αυτοκράτορας και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι μονάρχες, μπορούμε να περιμένουμε
ότι η Επιτροπή δίνει ένα χαμένο αγώνα. Η Ιστορία μαρτυρεί ότι στην πορεία των
αιώνων η πολιτική νομιμότητα πέρασε από τον αυτοκράτορα στους μονάρχες.
Το να υιοθετηθεί σ’ ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα μια εσκεμμένα ασαφής κατανομή
εξουσιών ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Επιτροπή θα ήταν
καταστροφικό. Αλλά το Σύνταγμα μπορεί να διευρύνει τη νομιμότητα της Ευρώπης.
Γιατί λοιπόν, μέσα σε 10 χρόνια, να μην έχουμε έναν πρόεδρο του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου και έναν πρόεδρο της Επιτροπής, που να εκλέγονται αμφότεροι με
άμεση και καθολική ψηφοφορία; Ο μόνος τρόπος που έχει μακροπρόθεσμα η Ευρώπη
για να υπερβεί την ένταση ανάμεσα στην πολυπλοκότητα και τη δημοκρατία είναι
να ενισχύσει τη νομιμότητα της διπλής δομής της εξουσίας της.
Ο Dominique Moisi είναι αναπληρωτής διευθυντής του γαλλικού Ινστιτούτου
Διεθνών Σχέσεων στο Παρίσι.
