|
|
Μέχρι το τέλος του έτους θα κλείσει η μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης
ενώ δεν θα αλλάξουν τα όρια ηλικίας σε μια μεγάλη μερίδα εργαζομένων στα βαρέα
και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ.
Τάσος Γιαννίτσης, σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ», καλεί σε διάλογο τους
κοινωνικούς φορείς για τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό και δηλώνει ότι περιμένει
τις προτάσεις τους. «Σεβασμό στον διάλογο έχουμε όλοι», τονίζει, «αλλά αυτός
πρέπει να εκδηλωθεί έμπρακτα, όχι μόνο φραστικά». Ο κ. Γιαννίτσης αναλύει τα
προτεινόμενα μέτρα για το Ασφαλιστικό και δίνει διευκρινίσεις όσον αφορά τις
αλλαγές στα όρια ηλικίας και στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. «Το
Ασφαλιστικό είναι στοίχημα ολόκληρης της κυβέρνησης», τονίζει ο υπουργός
Εργασίας, ο οποίος υπογραμμίζει ότι δεν θίγονται από τις προτάσεις όσοι
συνταξιοδοτηθούν μέχρι το τέλος του 2006. Οι ασφαλισμένοι, παρατηρεί, θα
αντιμετωπίσουν σταδιακές μειώσεις σε βάθος 25 ετών. Επίσης ο κ. Γιαννίτσης:
Ανακοινώνει ότι θα θεσπιστούν αντικίνητρα προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις για
να περιορίσουν την πρόωρη συνταξιοδότηση. Τονίζει ότι οι προτάσεις του
υπουργείου για τους κοινωνικούς πόρους θα διατυπωθούν ύστερα από διάλογο
διευκρινίζοντας ότι το κράτος θα στηρίξει τα Ταμεία (από τα οποία θα
αφαιρεθούν οι κοινωνικοί πόροι). Υποστηρίζει ότι το κράτος θα καταβάλλει όλο
και μεγαλύτερα ποσά για την κοινωνική ασφάλιση.
Οι ασφαλισμένοι θα αντιμετωπίσουν σταδιακές μειώσεις σε βάθος περίπου 25 χρόνων
|
|
Ερ.: Τα εργατικά συνδικάτα απορρίπτουν το πακέτο των προτάσεών σας για το
Ασφαλιστικό. Επισημαίνουν ότι είναι μέτρα εισπρακτικού και ταμειακού
χαρακτήρα και βαρύνουν μόνο τους ασφαλισμένους.
Απ.: Περιμένω τις προτάσεις των συνδικάτων και των άλλων κοινωνικών φορέων.
Προτάσεις όμως που δεν θα απορρίπτουν συστηματικά άλλες προτάσεις, αλλά θα
έχουν θετικό περιεχόμενο, θα λύνουν το ασφαλιστικό πρόβλημα και βεβαίως δεν θα
είναι εισπρακτικά ή ταμειακά. Θα είναι «οραματικά», για να χρησιμοποιήσω έναν
όρο πολύ ελκυστικό. Να σημειώσω μόνο, ότι τις περισσότερες φορές οραματικές
απαντήσεις σε δύσκολα προβλήματα είχαν στην είσοδό τους μια μεγάλη πύλη με
πολλά χειροκροτήματα, αλλά στην πίσω πλευρά τους μια μεγάλη καταπακτή, στην
οποία έπεφταν οι αφελείς και όχι αυτοί που χειροκροτούσαν την πορεία αυτή.
Όσο για την επιβάρυνση, πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο πολύ διαφορετικές
καταστάσεις. Μία που αφορά ανθρώπους με χαμηλά μεροκάματα, με πολλά χρόνια
στην ανεργία, με χαμηλά εισοδήματα, με αναπηρίες και με άλλα προβλήματα, τους
οποίους το κοινωνικό σύνολο και ο προϋπολογισμός πρέπει οπωσδήποτε να
στηρίξει, άσχετα από τις ασφαλιστικές τους εισφορές. Μία δεύτερη που αφορά
τους λοιπούς ασφαλισμένους. Η βασική αρχή για τη δεύτερη αυτή κατηγορία είναι
ότι καλύπτεται από τις εισφορές εργοδοτών, εργαζομένων και κρατική εισφορά που
υπάρχει και διευρύνεται συνεχώς. Απ’ ό,τι γνωρίζουμε, εδώ ισχύει η αρχή της
αλληλεγγύης των γενεών, μιας αλληλεγγύης όμως που πρέπει να απαντήσει στο
ερώτημα μέχρι ποια όρια μπορεί να αφαιρεί κανείς εισόδημα από 1,3 ή 1,5
εργαζομένους για να πληρώνουν αυτά που πλήρωναν προηγουμένως 4 εργαζόμενοι για
έναν συνταξιούχο. Θα ήθελα και εγώ μία απάντηση στο ερώτημα αυτό.
Ερ.: Με το προτεινόμενο πακέτο μειώνονται σημαντικά οι συντάξεις και
αυξάνονται τα όρια ηλικίας για δεύτερη φορά τα τελευταία χρόνια για μια μεγάλη
ομάδα ασφαλισμένων.
Απ.: Η εντύπωση αυτή είναι εν μέρει λανθασμένη. Πρώτον, δεν αυξάνουν τα όρια
ηλικίας κανενός για δεύτερη φορά. Γίνεται προσαρμογή των ορίων ηλικίας μιας
μερίδας ασφαλισμένων στα όρια που ισχύουν ήδη για κάθε εργαζόμενο από το 1993
και μετά. Προσαρμογή λοιπόν ναι, δεύτερη φορά όμως δεν ισχύει. Δεύτερον,
ειδικά για τις κατώτατες συντάξεις προβλέπονται αυξήσεις με κοινωνικά
κριτήρια. Τρίτον, για μία μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων για τους οποίους
προβλέπονται σήμερα χαμηλά όρια ηλικίας (π.χ. πολλές κατηγορίες των βαρέων και
ανθυγιεινών όπως οικοδόμοι, μεταλλωρύχοι, εργάτες καθαριότητας κ.ά.) τα όρια
ηλικίας θα παραμείνουν εκεί που είναι και σήμερα. Κοπιαστικές και «ρυπογόνες»
εργασίες είναι σαφές από την αρχή πως δεν θα περάσουν σε αυξημένα όρια
ηλικίας. Είναι ένα θέμα για το οποίο η παραποίηση έχει κάνει θαύματα τις
ημέρες αυτές. Αλλαγές θα γίνουν μόνο σε περιπτώσεις, τι οποίες και τα ίδια τα
μέσα ενημέρωσης συχνά καυτηριάζουν ως σκάνδαλα, όταν τα θυμούνται, και που
είναι αδικία να πληρώνει το κοινωνικό σύνολο χωρίς να υπάρχει σοβαρή
δικαιολογία. Τέταρτον, οι μειώσεις με την εισαγωγή του νέου συστήματος είναι
περιορισμένες για όσους έχουν πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, όσοι θα πάρουν
σύνταξη μέχρι και το 2006 δεν υφίστανται καμία μείωση. Οι ασφαλισμένοι θα
αντιμετωπίσουν σταδιακές μειώσεις, σε βάθος περίπου 25, κάτι που σημαίνει ότι
οι μεγαλύτερες αλλαγές θα υλοποιηθούν σε ένα μεγάλο βάθος χρόνου και όχι έτσι
όπως προβλήθηκαν.
Ερ.: Ποιος εξασφαλίζει ότι στο μέλλον δεν θα υπάρξουν νέες αλλαγές;
Απ.: Το σωστό βάθος της μεταρρύθμισης. Μετακύλισή της για αργότερα, δεν
σημαίνει πως δεν θα υπάρξουν αλλαγές. Αντίθετα, σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος
45 ετών σήμερα, ίσως εσείς κ. Γεωργάκη, θα αντιμετωπίσετε την περίπτωση μια
κυβέρνηση σε λίγα χρόνια να σας πει ότι θα συνταξιοδοτηθείτε στα 67 ή με όρους
χαμηλής αναπλήρωσης, γιατί τότε το σύστημα θα έχει «τεντωθεί» υπέρμετρα και η
δυνατότητα μιας βαθμιαίας προσαρμογής θα έχει χαθεί.
Αυτό που αποτελεί βέβαιη συνταγή πως θα ξαναγίνουν αλλαγές είναι μια ψεύτικη
ζωγραφιά της πραγματικότητας. Η άποψη δηλαδή, ότι χωρίς αλλαγές σήμερα, τα
πάντα για τους ανθρώπους που θα περάσουν στη σύνταξη αύριο θα μείνουν
αναλλοίωτα. Όσο πιο πολύ προχωράμε με αλλαγές που δεν έχουν σοβαρό αντίκρυσμα
και πιστεύουμε ότι κάναμε κάτι σημαντικό, τόσο πιο μεγάλη είναι η βεβαιότητα
πως αντί να είμαστε από τις κοινωνίες που εξασφαλίζουν το μέλλον τους θα
τρωγόμαστε με το ίδιο θέμα κάθε λίγα χρόνια, ανατρέποντας μια θεμελιακή αρχή
της κοινωνικής ασφάλισης: την ανάγκη να έχει ο εργαζόμενος μια ασφάλεια για το
μέλλον του.
Το συμπέρασμα είναι, πως λύσεις με μεγάλο ορίζοντα απαντούν στο ερώτημά σας,
λύσεις με μικρό ορίζοντα το απαντούν ανάποδα.
Ποιες μεταβολές θα ισχύσουν από το 2007 και ποιους αφορούν
|
«Όσο περισσότερα χρόνια ασφάλισης έχει κανείς μέχρι το 2002, τόσο πιο μικρές θα είναι οι αλλαγές. Οι νεώτεροι συγκλίνουν προς το καθεστώς που ισχύει ήδη από το 1992», δηλώνει ο υπουργός Εργασίας κ. Τάσος Γιαννίτσης
|
Ερ.: Τι θα αλλάξει στα όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση από το 2007 και
ποιους αφορούν οι αλλαγές.
Απ.: Κατ’ αρχήν, δεν αφορούν τις εξαιρέσεις που ισχύουν (βαρέα, ανθυγιεινά
κ.ά.), οι οποίες θα εξεταστούν με ιδιαίτερη προσοχή, για περιπτώσεις που δεν
δικαιολογούνται πλέον από τις εξελίξεις.
Όσοι σήμερα παίρνουν σύνταξη σε ηλικία κάτω των 65 ετών και δεν υπάγονται στις
εξαιρέσεις αυτές θα υπαχθούν στο γενικό κανόνα των 65 ετών που ισχύει ήδη, με
τρόπο όμως βαθμιαίο, ώστε η προσέγγιση να μην είναι άμεση και απότομη.
Ερ.: Ποιος είναι ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων και ποια κατηγορία
ασφαλισμένων αφορά.
Απ.: Ο νέος τρόπος αφορά όσους είναι ασφαλισμένοι πριν από το 1993 και
παίρνουν σύνταξη από το 2007 και μετά. Για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2002 ο
υπολογισμός θα γίνεται με τον σημερινό τρόπο, χωρίς καμιά αλλαγή. Για τα
χρόνια από εκεί και πέρα θα υπολογίζεται με ποσοστό αναπλήρωσης 80% και με
αναφορά στα καλύτερα χρόνια της τελευταίας δεκαπενταετίας. Όσο περισσότερα
χρόνια ασφάλισης έχει κανείς μέχρι το 2002, τόσο πιο μικρές θα είναι οι
αλλαγές. Οι νεώτεροι συγκλίνουν προς το καθεστώς που ισχύει ήδη από το 1992.
Ερ.: Γίνεται λόγος για σχέση της κυβερνητικής πρότασης με το νόμο της Νέας
Δημοκρατίας του 1992. Πώς το σχολιάζετε.
Απ.: Έξι σχόλια. Κατ’ αρχάς το 2007, αλλά και σήμερα, θα υπάρχει μια
ασφαλιστική πραγματικότητα που θα αφορά πάνω από το 35% των ασφαλισμένων.
Αναρωτιέμαι τι επικρίσεις και τι αναστάτωση θα υπήρχαν και τι αισθήματα θα
είχε όλος αυτός ο κόσμος και η κοινωνία συνολικά, αν ερχόμασταν και ανατρέπαμε
την πραγματικότητα αυτή, για να κάνουμε ένα νέο σχήμα, ακόμα και αν αυτό ήταν
καλύτερο από το σχήμα του 1992.
Το δεύτερο σχόλιο αφορά την ομογενοποίηση των όρων ασφάλισης και σύνταξης για
όλους τους ασφαλισμένους. Αποτελεί ένα κοινωνικό μέτρο που δεν είχε να κάνει
με εκείνη τη μεταρρύθμιση. Διακρίσεις θα υπάρχουν, που όμως θα στηρίζονται
στις διαφορετικές εισφορές, τους διαφορετικούς μισθούς, τις διαφορετικές
συνθήκες εργασίας. Το τρίτο διαφοροποιητικό στοιχείο είναι όλες οι αλλαγές που
κάναμε το 1999 για τις ακραίες ρυθμίσεις του νόμου εκείνου. Το τέταρτο σχόλιό
μου αφορά την αύξηση των κατώτατων συντάξεων που προβλέπουμε. Το πέμπτο, αφορά
την εισαγωγή της δυνατότητας του εργαζόμενου να επιλέξει το σύστημα του
ατομικού λογαριασμού για ένα τμήμα των επικουρικών εισφορών, με σκοπό να
πετύχει ποσοστό αναπλήρωσης πάνω από 80%, υπό προϋποθέσεις και με κίνητρα του
κράτους. Το έκτο, την παρέμβαση που κάνουμε στους κοινωνικούς πόρους, για την
οποία ήδη είναι ορατές οι πιέσεις που ασκούνται από το χώρο των Μέσων Μαζικής
Επικοινωνίας.
Ερ.: Οι μητέρες με παιδιά θα έχουν μέχρι και 15 έτη επιβάρυνση στη
συνταξιοδότησή τους. Είναι δίκαιο;
Απ.: Ούτε δίκαιο είναι, αλλά ούτε και αληθινό. Κατ’ αρχάς να ρωτήσουμε αν
είναι δίκαιο με τις σημερινές συνθήκες να υπάρχουν ασφαλισμένοι που παίρνουν
σύνταξη στα 40 ή 45 χρόνια τους, δηλαδή μια διάρκεια σύνταξης που συνήθως
φτάνει τα 30 ή 40 χρόνια.
Ωστόσο, για τα όρια ηλικίας των γυναικών υπάρχει πανσπερμία διατάξεων, και η
όποια προσαρμογή θα γίνει με τρόπο σταδιακό. Αυτό είναι και μια βασική αρχή
όλης της πρότασής μας. Η αλλαγή που αναφέρετε είναι ακραία.
Επιπλέον, οι γυναίκες θα έχουν ένα σημαντικότατο νέο πλεονέκτημα. Θα
πριμοδοτούνται με δύο χρόνια πλασματικής ασφάλισης για κάθε παιδί που
απέκτησαν, αδιάφορα από την ηλικία του παιδιού, ακόμα και από το αν είναι εν
ζωή τη στιγμή της συνταξιοδότησής τους. Η πριμοδότηση αυτή όχι μόνο θα
προσαυξάνει τον συντάξιμο χρόνο (όπως στη στρατιωτική θητεία των ανδρών), αλλά
θα επιτρέπει και θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Είναι σημαντική
κοινωνική παρέμβαση.
Ερ.: Ποια θα είναι τα αντικίνητρα για την πρόωρη συνταξιοδότηση;
Απ.: Θα θεσπιστούν αντικίνητρα προς τις επιχειρήσεις να περιορίσουν τη
διαδεδομένη πρακτική να διώχνουν το προσωπικό τους σε σχετικά χαμηλή ηλικία
(π.χ. 52 ή 54 ετών). Αρχίζει και γίνεται συνείδηση παντού, ότι πέρα από την
επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος και τα οφέλη που προκύπτουν για την
επιχειρηματική δραστηριότητα, ο κόσμος αυτός που ωθείται έξω από την παραγωγή
αντιμετωπίζει προβλήματα. Για την κοινωνία αποτελεί μια τεράστια σπατάλη
πολύτιμου και έμπειρου ανθρώπινου δυναμικού, που χάνεται από τη διαδικασία της
ανάπτυξης, χωρίς οφέλη για την ανεργία.
Ερ.: Ποιες είναι οι προτάσεις σας για τους κοινωνικούς πόρους.
Απ.: Θα διατυπωθούν έπειτα από διάλογο. Οι πόροι αυτοί είναι φορολογία στους
συναλλασσόμενους πολίτες υπέρ ολιγάριθμων επαγγελματικών κατηγοριών, ενώ ένας
φόρος θα έπρεπε να στηρίζει ολόκληρο το ασφαλιστικό σύστημα, και ιδιαίτερα τα
αδύναμα μέλη του. Οι πόροι – φόροι αυτοί φτάνουν σήμερα περίπου τα 150 δισ.
δρχ. Για να έχουμε μια αίσθηση της σημασίας τους, οι πόροι αυτοί θα μπορούσαν
να αυξήσουν την αγροτική σύνταξη από τις 48 χιλ. δρχ. στις 60 χιλ. δρχ. το
μήνα για 800 χιλ. αγρότες – συνταξιούχους. Όποιοι κόπτονται για κοινωνική
αλληλεγγύη και πολιτική πρέπει να απαντήσουν καθαρά τι θέση παίρνουν στο θέμα.
Το κράτος βεβαίως δεν θα αφήσει τα Ταμεία που ωφελούνται σήμερα στο κενό. Θα
αναλάβει τη στήριξή τους με μεγάλες μεταβατικές περιόδους.
Ερ.: Τα νέα μέτρα αναμένεται να αποδώσουν μετά το 2010. Μέχρι τότε
τι θα γίνεται με τα μεγάλα ελλείμματα των Ταμείων.
Απ.: Μέχρι τότε, και στη συνέχεια, το κράτος θα καλύπτει τα ελλείμματα αυτά.
Στόχος της μεταρρύθμισης δεν είναι να απαλλάξει το κράτος από αυτά τα
ελλείμματα, αλλά να αποτρέψει τη διόγκωσή τους (ως ποσοστό του Εθνικού
Εισοδήματος), γιατί τότε τα προβλήματα θα είναι έντονα και θα έχουν σοβαρές
οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η μεγάλη περίοδος μέχρι την έναρξη
εφαρμογής των ρυθμίσεων που προτείνονται, και η αργή και σταδιακή εφαρμογή
τους μετά το 2007, στηρίζεται στην παραδοχή ότι πρέπει να προετοιμαστούμε
χωρίς ισχυρές αλλαγές για το 2010 και μετά. Θέλουμε να αξιοποιήσουμε τη
δεκαετία αυτή για την ομαλή αποτροπή αδιεξόδων που γνωρίσαμε και πληρώσαμε
πριν από μια δεκαετία.
Ερ.: Αν τα εργατικά συνδικάτα δεν προσέλθουν στο διάλογο τι θα γίνει και
πότε προβλέπεται το νομοσχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή.
Απ.: Η κυβέρνηση παρουσίασε περισσότερους συνδυασμούς λύσεων, απέρριψε
νεοφιλελεύθερες επιλογές και συστήματα ιδιωτικής ασφάλισης, όπως και τα πιο
«σκληρά» σενάρια, γιατί δεν είδε μόνο τους αριθμούς. Οι κοινωνικοί φορείς
απορρίπτουν χωρίς να προτείνουν. Η κυβέρνηση έδειξε μια λύση, και περιμένει
θετικές προτάσεις. Σεβασμό στο διάλογο έχουμε όλοι. Αλλά αυτός πρέπει να
εκδηλωθεί έμπρακτα, όχι μόνο φραστικά. Αρνητικές τοποθετήσεις και μόνο, χωρίς
θετικές προτάσεις, για ένα θέμα που κατ’ εξοχήν απαιτεί διάλογο και για το
οποίο η κυβέρνηση είναι ανοικτή, αυτό ακυρώνει τις επικλήσεις για το διάλογο.
Στόχος είναι να ολοκληρωθεί το Ασφαλιστικό μέχρι τα τέλη του έτους.
Το Ασφαλιστικό είναι στοίχημα ολόκληρης της κυβέρνησης
Ερ.: Τι λέτε για τις αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν και από στελέχη της
κυβέρνησης;
Απ.: Θα σας απαντήσω, ότι το Ασφαλιστικό δεν είναι δικό μου στοίχημα. Είναι
της κυβέρνησης ολόκληρης. Αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί, το Ασφαλιστικό θα βρει τη λύση
του και προσωπικά θα παίξω τον ρόλο που από τη θέση μου έχω. Αν το ΠΑΣΟΚ δεν
μπορέσει, το θέμα θα λυθεί από την πραγματικότητα την ίδια.
Ωστόσο, να σημειώσω, πως στη συνεδρίαση που έγινε όλοι αναγνώρισαν την ανάγκη
της μεταρρύθμισης. Όλοι αναγνώρισαν ότι αυτό πρέπει να γίνει στη φάση αυτή.
Για επιμέρους σημεία ουσίας, επικοινωνιακής προσέγγισης, πολιτικών χειρισμών
θα ήταν παράλογο να μην υπάρχουν προβληματισμοί και περισσότερες απόψεις σε
ένα κολοσσιαίο θέμα. Τα πολιτικά όργανα είναι για να κάνουν σύνθεση και όχι
για να επικυρώνουν εισηγήσεις. Κάτι τέτοιο θα ήταν στείρο και γι’ αυτό
επικίνδυνο.
Ερ.: Ποια είναι η συμμετοχή του κράτους στο προτεινόμενο σύστημα;
Απ.: Το κράτος θα καταβάλλει όλο και μεγαλύτερα ποσά για την κοινωνική
ασφάλιση. Τη συμβολή του για τους νέους ασφαλισμένους (από 180 δισ. δρχ.
περίπου σήμερα σε 800 δισ. δρχ. με σημερινές τιμές), για τους συνταξιούχους
του ΟΓΑ (περί τους 750 χιλ.), τους άπορους – ανασφάλιστους (περί τους 60
χιλ.), τους ασφαλισμένους στο ΝΑΤ, τους 350 χιλ. δικαιούχους του Επιδόματος
Κοινωνικής Αλληλεγγύης (400 χιλ. /χρόνο σήμερα, που συμπληρώνουν την κατώτατη
σύνταξη), τους 550 χιλ. δικαιούχους των κατώτατων συντάξεων για τη μισή
περίπου σύνταξή τους. Η αναγνώριση 1,3 τρισ. δρχ. προς ο ΙΚΑ.
