Σιγά που δεν θα ξιφουλκούσαμε, χρονιάρες μέρες, που δεν θα πιάναμε τα ιδεολογικά και ιδεοληπτικά μετερίζια, που δεν θα κάναμε προβολές απωθημένων και ελλειμμάτων, που δεν θα ανεμίζαμε τις μπαντιέρες της αποψάρας μας, που δεν θα ερχόμασταν αντιμέτωποι με το ερώτημα «Εσύ τι γνώμη έχεις περί αυτού;».
Να πω λοιπόν ότι περί της απαγόρευσης από τον δήμαρχο Φλώρινας κάποιου τραγουδιού που έπαιξε σε κάποια τοπική εκδήλωση κάποια μπάντα, η μόνη γνώμη που μπορώ να εκφέρω είναι ότι, στην τέχνη ειδικά, «απαγορεύονται οι απαγορεύσεις». Από ‘κεί και πέρα δεν ένιωσα να με κατακλύζει ίχνος ιερής οργής αφού, στην ηλικία μου πια, έχω συνηθίσει στις «κορόνες» ανθρώπων που διαχειρίζονται την εξουσία τους σαν τη μαρμελάδα. Δηλαδή, όσο πιο λίγη έχουν, τόσο πιο πολύ την απλώνουν. Διεκδικώ λοιπόν το δικαίωμα να μην είμαι ούτε με τον δήμαρχο ούτε με τον Ράμμο. Η μόνη ένσταση που έχω είναι ότι επειδή, από επαγγελματική περιέργεια, άκουσα ένα δύο τραγούδια από τη συγκεκριμένη μπάντα, θέλουν ακόμη δουλίτσα τα παιδιά.
Πάμε τώρα και στον «Καποδίστρια» του Γιάννη Σμαραγδή. Είδα την ταινία σε μια κατάμεστη αίθουσα που, όχι, στο τέλος της προβολής δεν ξέσπασε σε χειροκροτήματα, όπως διάβασα ότι συνέβη σε άλλους κινηματογράφους. «Επιασα» όμως στον αέρα τη συγκίνηση του κοινού. Οχι ακριβώς τη συγκίνηση που προκαλεί η τέχνη αλλά το μελό. Οπου δηλαδή το συναίσθημα κυριαρχεί και εξοστρακίζει τη λογική. Ο Καποδίστριας παρουσιάζεται ως «άγιος», ως άμωμος και αμόλυντος, ως τέλειος με έναν, περίπου, μεταφυσικό τρόπο. Δεν έχει την παραμικρή ρωγμή, την παραμικρή αμφιβολία για τις αποφάσεις του, το παραμικρό ηθικό ή άλλου τύπου δίλημμα, την παραμικρή εσωτερική σύγκρουση. Εκείνος είναι πάντα και σε όλα σωστός, οι άλλοι πάντα και σε όλα λάθος. Το «εκείνος και οι άλλοι» προτάσσεται με έναν μάλλον λαϊκίστικο τρόπο που σε ψυχαναγκάζει να πάρεις θέση – βούτυρο στο ψωμάκι μας δηλαδή.
Το θέμα όμως είναι ότι αυτοί οι εντελώς μονοεπίπεδοι ήρωες δεν στέκουν δραματουργικά, παρά μόνο σε παιδικές παραστάσεις – αν και σε αυτές ακόμη έχουν γίνει αναπροσαρμογές για να υπηρετήσουν στοιχειωδώς τους κανόνες της δραματουργίας. Με την οποία λίγο να έχεις εξοικειωθεί, αυτοί οι «ακλόνητοι» χαρακτήρες σού φαίνονται αρκετά βαρετοί. Από ‘κεί και πέρα, το τι ήταν ο Καποδίστριας, τι ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι, ποιος και πώς αγαπούσε περισσότερο την Ελλάδα, τη διαφορά του οραματιστή από τον πραγματιστή και ποιος είναι πιο χρήσιμος σε κρίσιμες ώρες, αλίμονο αν τα μαθαίναμε από τον κινηματογράφο που, εξ ορισμού, υπηρετεί τη μυθοπλασία. Ωστόσο, αν έστω και ένας νέος άνθρωπος, με αφορμή την ταινία, ενδιαφερθεί να διαβάσει και να μάθει τι ήταν ο Καποδίστριας, είναι καλό. Ετσι θα διαμορφώσει τη δική του αλήθεια. Διότι, και στην Ιστορία, οι «αλήθειες» είναι πολλές, η πραγματικότητα είναι μία, αλλά αυτή χρειάζεται πολύ σκάψιμο για να τη φτάσεις.
Κλειστά θέατρα
Το περασμένο Σάββατο, το Σάββατο μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, που έχω την εντύπωση ότι είναι η ημέρα του χρόνου με τις μεγαλύτερες εισπράξεις στα θέατρα, το ΣΕΗ αποφάσισε απεργία των ηθοποιών με αιτήματα τη συλλογική σύμβαση, την πληρωμή προβών, τον κατώτατο μισθό. Δίκαια και απολύτως σεβαστά τα αιτήματά τους, ωστόσο η επιλογή της ημέρας μού φαίνεται εκδικητική. Αλλά, ας πούμε, δικαίωμά τους, άλλωστε από τη διαχείριση των δικαιωμάτων μας κρινόμαστε.
Αναρωτιέμαι όμως κατά πόσο έχουν αντιληφθεί ότι αν τα αιτήματά τους ικανοποιηθούν οριζόντια, θα κλείσουν τα μικρά θέατρα με τις 80 ή 120 θέσεις. Τα θέατρα που έχουν αποδειχθεί φυτώρια νέων ταλέντων. Σε αυτό θα ήθελα να απαντήσουν όσοι στήθηκαν την Παρασκευή έξω από το Θέατρο Λαμπέτη και «ενημέρωναν» τους προσερχόμενους θεατές ότι οι ηθοποιοί της παράστασης είναι απλήρωτοι και ανασφάλιστοι, κάτι που δεν ίσχυε στο παραμικρό. Ποιος τους δίνει το δικαίωμα, διεκδικώντας το όποιο δίκιο τους, να αδικούν άλλους με το θράσος του επαναστάτη της φακής;
