Η Κομισιόν προτείνει έναν φιλόδοξο δεσμευτικό νόμο για τη μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040, παρέχοντας ταυτόχρονα ευελιξίες προς την επίτευξή του, δηλώνει ο επίτροπος για το Κλίμα Βόπκε Χούκστρα μιλώντας στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών στις Βρυξέλλες, με αφορμή την παρουσίαση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την ώρα που η Ευρώπη πλήττεται από καύσωνα με θερμοκρασίες – ρεκόρ.
«Κάνουμε το επόμενο βήμα στην πορεία της ΕΕ για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της και τη μείωση των εκπομπών, προτείνοντας μια τροποποίηση του ευρωπαϊκού νόμου για το κλίμα, με στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040», είπε ο αρμόδιος επίτροπος. «Το οικοσύστημά μας υφίσταται τεράστια ζημιά, η οικονομία μας ήδη επιβαρύνεται με 50 έως 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στην Ευρώπη, ιδιαίτερα η Ευρώπη είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. Και παρεμπιπτόντως όλο και περισσότερο αποτελεί επίσης κίνδυνο για την ασφάλεια», είπε ο Β. Χούκστρα. Αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τις δυσκολίες που ενέχει ο «φιλόδοξος», «πολιτικά ευαίσθητος» αυτός στόχος, καθώς ήδη χώρες όπως η Πολωνία και η Γαλλία, διά στόματος μάλιστα του ίδιου του Εμανουέλ Μακρόν, έχουν εκφράσει αντιρρήσεις, ο ολλανδός επίτροπος τόνισε ότι «έχουμε ενσωματώσει τρεις ευελιξίες στον σχεδιασμό» και ότι «ο στόχος βοηθά επίσης τη βιομηχανία που ζητεί προβλεψιμότητα, να γνωρίζει πώς θα μοιάζει η πορεία μεταξύ 2030 και 2050», αναφερόμενος στη δέσμευση της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές αερίων κατά 55% το 2030 και να είναι κλιματικά ουδέτερη το 2050.
Ο Β. Χούκστρα διευκρίνισε ότι ο στόχος του 2040 είναι «ρεαλιστικός» και συνολικός για την Ενωση, ενώ θα ακολουθήσει συζήτηση για τις προϋποθέσεις, τι θα προβλέπεται για την ηλεκτρική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις επενδύσεις στο δίκτυο, την πυρηνική ενέργεια. Επίσης, όπως είπε, θα γίνει συζήτηση για το «σε ποιο βαθμό χρειαζόμαστε συγκεκριμένους στόχους ανά τομέα».
Ποιες είναι οι ευελιξίες; «Η πρώτη είναι το 3% των πιστωτικών μονάδων άνθρακα που θα παράγονται εκτός ΕΕ να μπορεί να υπολογιστεί στον στόχο του 2040. Πρέπει να είναι πρόσθετες, πιστοποιήσιμες, επαληθεύσιμες. Είναι τεράστιο πλεονέκτημα, επειδή τελικά το οικοσύστημά μας δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ του πού αφαιρούμε άνθρακα από τον αέρα και του πού παραιτούμαστε από εκπομπές, είτε πρόκειται για την Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη», τόνισε ο επίτροπος. Για τη δεύτερη ευελιξία, που αφορά την ενσωμάτωση των μόνιμων ευρωπαϊκών απορροφήσεων άνθρακα στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, είπε ότι «είναι επίσης ανορθόδοξη, αλλά πολύ χρήσιμη και για τις εταιρείες, καθώς θα διασφαλίσουμε ότι οι αρνητικές εκπομπές μπορούν να αποτιμηθούν στο πλαίσιο του ETS». Χαρακτηρίζοντάς το ως «τεράστιο κίνητρο», αναφέρθηκε σε έργο CCS (Δέσμευση και Αποθήκευση Ανθρακα) στη Σουηδία, το οποίο συλλέγει περίπου το 2,5% των συνολικών εκπομπών της Σουηδίας. «Θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα για αποθήκευση άνθρακα με βιώσιμο τρόπο, δίνοντας πιστώσεις ώστε να μπορούν να αποκομίσουν έσοδα από το ETS», τονίζει.
«Η τρίτη αφορά περισσότερο τα κράτη – μέλη. Θα παρέχουμε μεγαλύτερη ευελιξία σε όλες τις κατηγορίες, καθώς κάθε κράτος – μέλος αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις στη μείωση των εκπομπών σε διαφορετικούς τομείς. Αρκετά συχνά έχω συζητήσεις με κράτη – μέλη που λένε, κοιτάξτε, τα πάω καλά στον τομέα, για παράδειγμα, των αυτοκινήτων, στον τομέα της στέγασης, τα πάω καλά στη γεωργία. Δεν τα πάω καλά στον τομέα της δάσωσης. Με την τεράστια ποικιλομορφία στην Ενωση και καθώς η φιλοδοξία αυξάνεται σημαντικά, χρειαζόμαστε αυτόν τον συνδυασμό φιλοδοξίας και πραγματισμού», επεξηγεί. «Θέλω να είμαστε απολύτως πιο ευέλικτοι στο πώς ακριβώς θα το κάνουμε αυτό για τα κράτη – μέλη».
Τονίζει δε ότι η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει επίσης την τεχνολογική ουδετερότητα, ζήτημα που έχει θέσει ο γάλλος πρόεδρος ως έναν από τους τρεις όρους για να συμφωνήσει με την πρόταση. Ο Βόπκε Χούκστρα μάλιστα δήλωσε ότι «ακούει απόλυτα» τους όρους Μακρόν. «Υστερα από αυτά που έχουμε ήδη κάνει τους τελευταίους δύο μήνες, όπως η απλοποίηση του CBAM (Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Ανθρακα), τώρα λαμβάνουμε υπόψη τις εξαγωγές CBAM, κάτι που είναι σαφής επιθυμία της βιομηχανίας, επίσης της γαλλικής βιομηχανίας και της γαλλικής κυβέρνησης», είπε. Η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει, όπως είπε, και διατάξεις που αφορούν τη Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία, όπως λύσεις για τις εξαγωγές CBAM και φορολογικά κίνητρα για την ενθάρρυνση των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες και την απαλλαγή από τον άνθρακα στη βιομηχανία, μέσω μέτρων όπως η επιταχυνόμενη απόσβεση και οι φορολογικές πιστώσεις.
Ο αρμόδιος επίτροπος απορρίπτει πάντως την κριτική που έχει ασκηθεί, ότι η μεταφορά του 3% των πιστώσεων στον άνθρακα εκτός ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε παραγκώνιση χρημάτων για την πράσινη μετάβαση. «Εκεί που συμφωνώ είναι ότι αυτό λειτουργεί μόνο αν το κάνουμε με τρόπο πιστοποιήσιμο, επαληθεύσιμο». Επίσης, όπως είπε, «υποτιμάται η προθυμία πολλών, ιδιαίτερα στην Αφρική, αλλά και ευρύτερα στον παγκόσμιο Νότο, να ξεκινήσουν αυτό το εγχείρημα. Βλέπουν ότι πρόκειται για μια δυνητικά φανταστική επιχειρηματική περίπτωση». Οσον αφορά την τρίτη ευελιξία για τα κράτη – μέλη, είπε ότι «το επίπεδο της ευελιξίας» σε όλες τις κατηγορίες θα οριστεί στο μέλλον. «Τούτου λεχθέντος, σκόπιμα βάλαμε την τεχνολογική ουδετερότητα στο κείμενο της πρότασης. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να είναι δογματικός. Η πυρηνική ενέργεια είναι μέρος της λύσης. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορούμε να θέσουμε τους κλιματικούς μας στόχους χωρίς τουλάχιστον την ίδια, αλλά κατά πάσα πιθανότητα περισσότερη πυρηνική ενέργεια, υπό δύο εξαιρετικά σημαντικές προϋποθέσεις όμως: πρέπει να είναι ασφαλής και να αποθηκεύουμε τα πυρηνικά απόβλητα με ασφαλή τρόπο».
