Σωτήρης Παναγιώτης

Οι κινητοποιήσεις στο Ιράν, με αφορμή τον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας κουρδικής καταγωγής, της Μαχσά Αμινί, που έχασε τη ζωή της ενώ ήταν υπό κράτηση από την «αστυνομία ηθικής» επειδή δεν φορούσε «σωστά» τη μαντίλα της, συγκεφαλαίωσαν διάφορες αντιφάσεις που διαπερνούν το σύγχρονο Ιράν και επανέφεραν στο προσκήνιο και συζητήσεις που αφορούν τις πολιτικές του […]

Η Ευρώπη σε πόλεµο συνιστά µια τοµή που φαντάζει ως η αναίρεση όλων των διακηρύξεων, εδώ και πάνω από 75 χρόνια, ότι η Ευρώπη δεν µπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει ξανά το πεδίο των µεγάλων πολέµων που όρισαν τη νεωτερικότητα, µε αποκορύφωµα τον απόλυτο βαθµό βαναυσότητας που σηµατοδότησε ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος. Ο πόλεµος […]

Το 2021 είχαμε εκτεταμένους εορτασμούς και μεγάλες συζητήσεις, αρκετές από αυτές όντως αναστοχαστικές και κριτικές, με αφορμή τη δισεκατονταετηρίδα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πράγμα εύλογο, αφού τη θεωρούμε γενέθλια στιγμή του νεοελληνικού κράτους. Φέτος, όμως, ίσως δεν έχει δοθεί η σημασία που πρέπει στη δεύτερη μεγάλη τομή, αυτή του 1922, παρότι η Μικρασιατική […]

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πέραν των άλλων ρεκόρ που διατηρούν, έχουν και έναν ιδιαίτερα μεγάλο πληθυσμό ανθρώπων που είναι έγκλειστοι στο σωφρονιστικό σύστημα. Εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή 2,1 εκατομμύρια Αμερικανοί βρίσκονται σε κάποιου είδους σωφρονιστικό κατάστημα, που σημαίνει ότι παρότι οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 4,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, διαθέτουν περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού […]

Παρότι ζούμε σε μία περίοδο όπου η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες ιδίως του αναπτυγμένου Βορρά σε ενέργεια εν μέσω των αναταράξεων που προκαλούν οι κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας έχει οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη ανοχή στα ορυκτά καύσιμα, μέχρι του σημείου της επαναλειτουργίας εργοστασίων που χρησιμοποιούν γαιάνθρακα, αυτό δεν αναιρεί ότι η κλιματική αλλαγή […]

Με τον πλανήτη να αναμετριέται ακόμη με την πανδημία COVID-19 και νέους ιούς να διεκδικούν μερίδιο στην επικαιρότητα του βιολογικού φόβου, εύλογο είναι η έννοια της ανοσίας να κυριαρχεί. Ωστόσο, λίγη προσοχή έχουμε δώσει στο πώς διαμορφώθηκε μια ορισμένη σύλληψη της ίδιας της έννοιας της ανοσίας και του ανοσοποιητικού συστήματος. Αναφέρομαι, δηλαδή, στο ερώτημα μιας […]

Γράφοντας στη φυλακή, καταδικασμένος από το φασιστικό καθεστώς, ο Αντόνιο Γκράμσι προσπάθησε να στοχαστεί τον τρόπο που μέσα σε ιδιαίτερες συγκυρίες, που χαρακτηρίζονται από το είδος βαθιάς πολιτικής κρίσης που περιγράφει ως κρίση ηγεμονίας, το πολιτικό σύστημα αναζητά λύσεις πέραν των παραδοσιακών αντιπροσωπευτικών μορφών και της κοινοβουλευτικής αλλαγής. Αυτό το περιέγραψε με τις έννοιες του […]

Καθώς έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε την «πολιτιστική κληρονομιά», ιδίως αυτή που σχετίζεται με αυτό που περιγράφουμε ως αρχαιότητα, ως κάτι που αποτελεί ένα αυτονόητο αγαθό, τμήμα της ίδιας της συγκρότησής μας ως έθνους, που πρέπει να ερευνηθεί, να προστατευθεί και να αναδειχθεί, συχνά παραβλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο η εικόνα και πρόσληψη της αρχαιότητας […]

Ο νεοφιλελευθερισμός ως πολιτικό ρεύμα, ιδεολογική τοποθέτηση ή παραταξιακός χαρακτηρισμός είναι μία από τις πιο διαδεδομένες έννοιες του πολιτικού μας λεξιλογίου. Και όπως συμβαίνει συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις μια έννοια που τη θεωρούμε αυτονόητη, χωρίς συχνά να εξετάζουμε με ποιον τρόπο κυριάρχησε στην πολιτική μας συζήτηση και εάν και σε ποιον βαθμό παραμένει χρήσιμη […]

Η φροντίδα είναι βασική πλευρά της ανθρώπινης ζωής. Από τη φροντίδα για τα παιδιά, μέχρι την πρόνοια για τους ηλικιωμένους, περνώντας από όλο το φάσμα των πρακτικών φροντίδας για ασθενείς και ανθρώπους με αναπηρίες, τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως και η διάχυτη αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με το πώς η φροντίδα προσφέρεται. Με […]

Σημειώσεις στο περιθώριο της πολιτικής και της θεωρίας

Τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια προσφέρουν εσχάτως όχι ιδιαίτερα ευχάριστες εμπειρίες. Εδώ και εβδομάδες υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις, ανάγκη οι επιβάτες να προσέρχονται πολύ νωρίτερα και να στέκονται σε ουρές για ώρες, σοβαρά προβλήματα με τη διαχείριση των αποσκευών και μεγάλος αριθμός πτήσεων που ακυρώνονται. Η αιτία για όλα αυτά είναι ότι τα αεροδρόμια έχουν πολύ μεγάλες ελλείψεις […]

Η cancel culture, η «κουλτούρα της ακύρωσης», έχει προστεθεί σε έναν μακρύ κατάλογο εννοιών, συνήθως αγγλοσαξονικής και βορειοαμερικανικής προέλευσης, που καταγγέλλονται στην Ευρώπη ως μορφές λογοκρισίας, περιορισμού της ελευθερίας του λόγου, αμφισβήτησης της αξίας του πολιτισμού. Ας θυμηθούμε τη συνεχιζόμενη πολεμική γύρω από την «πολιτική ορθότητα», ή την ετοιμότητα αρκετών να επισημάνουν τις «υπερβολές» του […]

Από διάφορες πλευρές το Κέντρο έχει παρουσιαστεί ως η μόνη πολιτική τοποθέτηση που μπορεί να ηγηθεί των σύγχρονων κοινωνιών. Δεν είναι τυχαίο ότι σε γενικές γραμμές η έκφραση «κεντρώος πολιτικός» (centrist politician) έχει αρχίσει να αποτελεί τη βασική «θετική περιγραφή» στον διεθνή Τύπο, ιδίως τον αγγλοσαξονικό. Μάλιστα, έχει αρχίσει σε ορισμένες περιπτώσεις να χρησιμοποιείται αντί […]

Οι «πόλεμοι της ιστορίας» είναι αρκετά διαδεδομένοι στην εποχή μας. Η ολοένα και μεγαλύτερη επίγνωση της βαρύτητας που είχε η αποικιοκρατία, η πατριαρχία και ο ρατσισμός σε διάφορες ιστορικές φάσεις – και οι πρωταγωνιστές τους – έχει οδηγήσει σε μια συστηματική απομυθοποίηση ιστορικών προσωπικοτήτων. Από την παραδοχή, έστω και αμήχανη, ότι ορισμένοι εκ των «πατέρων» της αμερικανικής […]

Ο Πέιτον Τζέντρον έμοιαζε να είναι ένα καλό παιδί. Ετοιμαζόταν να ξεκινήσει τις σπουδές στο κολέγιο και η οικογένειά του έμοιαζε με τον ιδεότυπο της αμερικανικής μεσαίας τάξης. Στην περίοδο της πανδημίας όπως και πολλοί έφηβοι στον κόσμο αγχώθηκε. Εχοντας άφθονο χρόνο στη διάθεσή του περιδιάβαζε το Διαδίκτυο. Και αυτό που αναζητούσε ήταν ρατσιστικές θεωρίες. […]

Στον 19ο αιώνα οι αποικιακές δυνάμεις προσπάθησαν να νομιμοποιήσουν την παρουσία τους εκτός συνόρων και ταυτόχρονα να δικαιολογήσουν γιατί κατείχαν επικράτειες που δεν τους ανήκαν και καθυπότασσαν λαούς που κατοικούσαν σε αυτές. Μια από τις αρχές που επικαλέστηκαν, που έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του διεθνούς δικαίου, ήταν αυτή που έμεινε γνωστή ως […]

Πρόσφατα ο Τομά Πικετί κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Une bréve histoire de l’ égalité» (Μια σύντομη ιστορία της ισότητας), που γρήγορα μεταφράστηκε και στα αγγλικά. Ο ίδιος το παρουσιάζει ως μια συνόψιση των βασικών συμπερασμάτων στα οποία έχει καταλήξει στη βάση της πολυετούς έρευνάς του στα ζητήματα της ανισότητας, έρευνας που συγκεφαλαιώθηκε στα δύο βασικά […]