Ανδριανόπουλος Ανδρέας

Εχουμε κουραστεί να ακούμε στον δημόσιο διάλογο της χώρας κοινότοπες αναφορές στη δημοκρατία, στη λαϊκή κυριαρχία και στα ατομικά δικαιώματα και πως όλοι οφείλουμε να τα σεβόμαστε. Yπάρχουν όμως κάποιοι κανόνες στη δημοκρατία που αν αγνοούνται υπονομεύεται η ίδια η ύπαρξή της. Ενα τέτοιο ζήτημα είναι αυτό της «ανυπακοής». Σε ένα δημοκρατικό σύστημα οι κανόνες […]

Πριν από χρόνια βρέθηκα στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, καλεσμένος σε συνέδριο όπου μεταξύ των ομιλητών ήταν κι ο τούρκος πρώην πρωθυπουργός Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Σε παρατήρησή μου για την επιθετική του ρητορική κατά της Αρμενίας για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, και την ομοιότητα της κίνησης αυτής με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, απέφυγε να απαντήσει. Κι όμως, […]

Δεν μπορεί να μην ευθύνεται κανείς για το γεγονός πως κλεισθήκαμε και πάλι στα σπίτια μας για να περιορισθεί η εξάπλωση της πανδημίας σε επίπεδα διαχειρίσιμα από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Πριν από τέσσερις μήνες περίπου η εξάπλωση της νόσου στην κοινότητα είχε σχεδόν μηδενισθεί. Με αποτέλεσμα διάφορες άστοχες κινήσεις του κόσμου, συγκεντρώσεις σε πλατείες […]

Οι δημοσκόποι στις ΗΠΑ, όπως και η συντριπτική  πλειονότητα των αμερικανικών και των διεθνών μέσων ενημέρωσης, προσδοκούσαν με αγωνία το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ για να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις τους για τη συντριβή του «λαομίσητου» Ντόναλντ Τραμπ και την εμφάνιση ενός γιγαντιαίου «γαλάζιου κύματος» (το χρώμα των Δημοκρατικών) που θα πλημμύριζε την Αμερική. Το […]

Οποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, ένα είναι σίγουρο. Πως θα σημάνουν τον τελικό θάνατο των ταυτοτικών πολιτικών (identity politics). H εμμονή των Δημοκρατικών με τις επιμέρους διεκδικήσεις, τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των διάφορων κοινωνικών μειονοτικών ομάδων (έγχρωμοι, γυναίκες, ομοφυλόφιλοι, κοινότητα ΛΑΟΤΚΙ, μετανάστες) και η εγκατάλειψη των βασικών ιδεολογικοπολιτικών […]

Για πρώτη φορά μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη συνειδητοποιεί την πραγματική απειλή που συνιστά το επιθετικό Ισλάμ για την κοινωνία της. Η Γαλλία αποφάσισε να υπερασπιστεί ενεργητικά τις αξίες της ανοιχτής της κοινωνίας (ελευθερία έκφρασης, ανοχή του διαφορετικού, ισότητα των δύο φύλων) επιτιθέμενη κατά ορισμένων αξιακών συστημάτων της μουσουλμανικής θρησκείας, με επίκεντρο την προβολή των προσβλητικών […]

Οι δύο διαφορετικοί τρόποι οργάνωσης του πεζικού τα ύστερα κλασικά χρόνια έχει για χρόνια βασανίσει τη συζήτηση των ιστορικών. Ποιο σχήμα υπήρξε περισσότερο αποτελεσματικό; Η μακεδονική φάλαγγα ή η ρωμαϊκή λεγεώνα; Στο πεδίο της μάχης έχουν και οι δύο αποδείξει τα προτερήματά τους. Η παρουσία τους προκάλεσε ουσιαστικά επανάσταση στην ιστορία της στρατιωτικής τακτικής. Ποια […]

Ισως να είναι απλά η εντύπωσή μου. Αλλά αισθάνομαι η χώρα κάπου να έχει σκοντάψει και να μην προχωρά ανεμπόδιστα μπροστά. Τα επίπεδα πολιτικής στα οποία οι παρατηρήσεις αυτές αφορούν είναι αρκετά. Ας αρχίσουμε από το μέτωπο της πανδημίας. Μόλις τον περασμένο Ιούνιο ο βαθμός διασποράς στην κοινότητα είχε φθάσει σχεδόν στο μηδέν. Εκτοτε αρχίσαμε […]

Είναι προφανές πως δύο σχολές σκέψεις κυριαρχούν στην τρέχουσα πολιτική σκηνή, σε σχέση με την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας. Η μία υποστηρίζει πως η Ελλάδα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει προς όλους, και προς την Αγκυρα βεβαίως, ποια είναι τα όριά της. Και πως δεν πρόκειται να υποχωρήσει πέρα και πίσω από αυτά. Αυτονόητα αυτό σημαίνει […]

Το περιορισμένο βεληνεκές της ελληνικής, όπως και της ευρωπαϊκής, εξωτερικής πολιτικής αναδείχθηκε ανάγλυφα με την τελευταία πρόκληση της Τουρκίας. Οπως έχω επανειλημμένα εξηγήσει η Τουρκία συνιστά την πλέον αναθεωρητική δύναμη του σημερινού παγκόσμιου στάτους κβο. Δίχως να λαμβάνει υπόψη τις λεγόμενες ισορροπίες δυνάμεων η Αγκυρα μπλέκεται σχεδόν καθημερινά σε νέες περιπέτειες στις εξωτερικές της υποθέσεις […]

Η χώρα βρίσκεται, όπως και πολλές άλλες πριν απ’ αυτήν, στο κατώφλι ενός καθαρά παρανοϊκού διλήμματος. Να επιλέξει τον δρόμο μιας πορείας απόλυτα φιλελεύθερων επιλογών με γνώμονα τον μικρό δημόσιο τομέα, ξεπερνώντας τις φοβίες μιας σχεδόν κυρίαρχης στον δημόσιο διάλογο Αριστεράς, ή να ακολουθήσει την επιστροφή στον κρατισμό με κυρίαρχο τον δημόσιο οικονομικό σχεδιασμό και […]

Ανάμεσα στις άλλες τραγικές επιπτώσεις της πανδημίας υπήρξε μια σημαντική συνέπεια για το μέλλον της εργασίας. Η ξαφνική υποχρέωση εργασίας από το σπίτι και η αδυναμία συγκέντρωσης πολλών ανθρώπων σε ένα μέρος άνοιξαν τον δρόμο σχεδόν καθημερινής χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Διαδικτύου για τις ανάγκες της ζωής μας. Αυτονόητα αυτό σηματοδοτεί δραστικές αλλαγές […]

Το πιο διάσημο πεδίο μάχης στην Ελλάδα είναι χωρίς αμφιβολία οι Θερμοπύλες. Η διάσημη μάχη που διεξήχθη εκεί κατά την αρχαιότητα ανάμεσα στους σπαρτιάτες πολεμιστές και τους πέρσες εισβολείς έχει μείνει θρυλική στην παγκόσμια ιστορία. Οι Θερμοπύλες όμως έχουν πολλές φορές πρωταγωνιστήσει σε σημαντικές πολεμικές αναμετρήσεις στη διάρκεια της πορείας της Ελλάδας. Πολλές φορές, ιδίως […]

Αντίθετα με πολλά δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, που εκφράζουν ουσιαστικά ενδόμυχες επιθυμίες των συντακτών τους, οι εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου στις ΗΠΑ συνιστούν ακόμη έναν γρίφο. Κυρίως διότι το εκλογικό σύστημα εκεί έχει ιδιαιτερότητες που συχνά οδηγεί σε αναπάντεχες εκπλήξεις. Το ζήτημα δεν είναι ποιος κερδίζει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων, αλλά ποιος εξασφαλίζει την πλειοψηφία […]

Η τηλεόραση και η πλημμυρίδα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το Twitter, το Instagram και διάφορα άλλα έχουν ουσιαστικά σηματοδοτήσει το λυκόφως της αφήγησης, του ορθολογικού με επιχειρήματα διαλόγου και της ανάπτυξης πλήρων σκέψεων που ερεθίζουν τον εγκέφαλο και δεν μένουν στο θυμικό και τον εντυπωσιασμό. Οι γρήγορες ατάκες (soundbites) πλέον κυριαρχούν. Με […]

Οι πολιτικές κινήσεις ανάμεσα στα κράτη κινούνται σε πολλά επίπεδα. Αλλα γίνονται στο προσκήνιο. Στο φως της δημοσιότητας. Αλλα κινούνται στο παρασκήνιο λαμβάνοντας υπ’ όψιν διάφορα δεδομένα, ιστορικά, πολιτισμικά, στρατιωτικής ισορροπίας και οικονομικά. Στη σημερινή κρίση με την Τουρκία οφείλουμε να καταλάβουμε κάποιες πραγματικότητες που ποδηγετούν τις εξελίξεις και μπορούν να παίξουν ρόλο στο τι […]

Μπορούμε να τελειώνουμε πλέον οριστικά με τη συζήτηση για το ποιος ακριβώς είναι πρόσφυγας; Σύμφωνα με τη διεθνή σχετική νομοθεσία τέτοιοι είναι όσοι κινδυνεύουν στη χώρα τους από πολέμους, διώξεις και κάθε είδους βία (για λόγους θρησκευτικούς, φυλετικούς, σεξουαλικού προσανατολισμού ή φύλου). Αυτονόητα αυτό ισχύει μέχρι να διασχίσουν τα σύνορα της χώρας στην οποία κινδυνεύουν. […]

Πολλοί ειδικοί καθηγητές εδώ και στο εξωτερικό καθώς και έγκυροι αναλυτές αποκαλούν την Τουρκία «αναθεωρητική» δύναμη σε σχέση με τις διεθνείς σχέσεις στη σύγχρονη εποχή. Αξίζει να εξετάσουμε το πραγματικό περιεχόμενο αυτής της «αναθεώρησης». Η Τουρκία εμφανίζεται καταρχήν να στέκεται επικριτικά απέναντι σε διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες, τις οποίες είτε έχει αποδεχθεί και επικυρώσει (Λωζάννη) […]

Οι σύγχρονες διεθνείς σχέσεις έχουν πλέον τελείως μπερδευθεί. Τις μεγάλες εντάσεις ακολουθούν διαμεσολαβήσεις που αντί να εμπεδώνουν διαδικασίες συνεννόησης θεμελιώνουν προϋποθέσεις περίεργων πολιτικών παιχνιδιών. Που ενδεχόμενα οδηγούν σε μεγαλύτερες ρήξεις ή και τελικές συγκρούσεις. Στην Ελλάδα έχουμε γίνει συχνά μάρτυρες τέτοιων αντιλήψεων και τακτικών. Και όχι μόνο στο επίπεδο των διεθνών αντιπαλοτήτων. Αλλά και σε […]

Τα έθνη σήμερα συνηθίζουν να αντιπαλεύουν πλέον και να αντιμετωπίζουν τις γεωπολιτικές προκλήσεις χρησιμοποιώντας συχνά οικονομικά μέσα. Πολιτικές που έχουν σχέση με το εμπόριο, τις επενδύσεις, την ενέργεια, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, ακόμα και το περιβάλλον χρησιμοποιούνται ως εργαλεία εξωτερικής πολιτικής, αλλά και ως μηχανισμοί προβολής κι επιβολής ισχύος σε περιφερειακό, αλλά και σε ευρύτερο επίπεδο […]

Να συνειδητοποιήσουμε κι εμείς, αλλά και η Δύση γενικά πως η Τουρκία που αντιμετωπίζουμε δεν έχει καμία σχέση με ό,τι είχαμε στο μυαλό μας μέχρι τώρα. Η σημερινή Τουρκία του Ερντογάν είναι μία καθαρά αναθεωρητική δύναμη για το διεθνές πολιτικό σκηνικό με στόχο την παρουσία της ως ηγεμονικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο και ως κυρίαρχου […]

Οσο μεγάλη ήταν η επιτυχία της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού στις πρώτες φάσεις εμφάνισης της ασθένειας, τόσο μεγάλα φαντάζουν τα προβλήματα σήμερα, μετά το άνοιγμα της κοινωνίας και την κατάργηση της καραντίνας. Είναι βέβαια λογικό το άγχος από τις δυσμενείς προοπτικές της οικονομίας με προεξάρχουσες τις ανησυχίες για την τύχη του τουρισμού. […]

Κοινή επωδός των περισσότερων οπαδών του Ισλάμ, και ιδιαίτερα αυτών που επιλέγουν την εχθρότητα κατά της Δύσης, είναι οι κατακτητικοί πόλεμοι των Σταυροφόρων. Πολλές πράξεις ισλαμικής τρομοκρατίας επιχειρούν να βρουν αιτιολόγηση σαν πράξεις εκδίκησης «κατά των Σταυροφόρων». Πρόσφατα ο πρόεδρος της Τουρκίας γιόρτασε την επέτειο της Μάχης του Μαντζικέρτ με απειλητικά σχόλια κατά της Ελλάδος […]

Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, αξίζει, τώρα πια που έχουν τελεσίδικα διαμορφωθεί τα αντίπαλα εκλογικά στρατόπεδα, να ρίξουμε μια ματιά στις προοπτικές των επικείμενων προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Τα δύο αντίπαλα ζευγάρια, Τραμπ – Πενς στους Ρεπουμπλικανούς και Μπάιντεν – Χάρις στους Δημοκρατικούς, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες πολιτικές συνθήκες της φετινής χρονιάς, δημιουργούν […]

O B’ Παγκόσμιος Πόλεμος εξακολουθεί να κρύβει αναπάντητα μυστικά που ταλανίζουν για χρόνια τούς ιστορικούς μελετητές. Κάποια από τα ερωτήματα αυτά είναι σοβαρά και ψάχνουν για διευκρινίσεις που θα ρίξουν φως σε πραγματικά μυστήρια. Ενα σοβαρότατο ερωτηματικό συνδέεται με τα συνεπακόλουθα της συμφωνίας Μολότοφ – Ρίμπεντροπ. Της συμμαχίας δηλαδή ανάμεσα σε Ρωσία και Γερμανία. Ως […]

Τα περισσότερα σύγχρονα κράτη κυριαρχούν σε εδάφη που κάποτε απέκτησαν με κατάκτηση. Ελάχιστοι είναι οι λαοί που κυριαρχούν στα τωρινά τους εδάφη για παραπάνω από χίλια χρόνια. Και για πολλά χρόνια, ίσως και αιώνες, ζούσαν κάτω από την ανασφάλεια πως κάποιος άλλος θα τους ανέτρεπε και θα τους έδιωχνε από την πατρογονική τους γη. Βλέπουμε […]

Η Τουρκία δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει τις προκλήσεις. Ενθαρρυμένη από την απροκάλυπτη στήριξη της Γερμανίας κι από τον δισταγμό μας να κλιμακώσουμε την αντιπαράθεση μετά το ατύχημα των δύο φρεγατών στο πέλαγος, τα πράγματα σκυθρωπιάζουν. Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος έχει ποδήσει καλώδια στη θάλασσα, πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, και είναι δυνατόν να διερευνά τον […]

Η συμφωνία με την Αίγυπτο για την ΑΟΖ δημιούργησε σοβαρή αναστάτωση στην Αγκυρα. Το βασικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα είναι πως ουσιαστικά ακύρωσε τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για το ίδιο θέμα. Διότι καλύπτει έναν θαλάσσιο χώρο που οι άλλες δύο χώρες είχαν μοιράσει μεταξύ τους εντελώς αυθαίρετα. Εξάλλου, η συμφωνία εκείνη δεν έχει έστω […]

Οταν ο Γιάννης Αντετοκούνμπο καταφέρθηκε κατά της ελληνικής κοινωνίας κατηγορώντας τη συλλήβδην για ρατσισμό, δεν είχε υπόψη του την πραγματική ιστορία. Γιατί σε αντίθεση με τον Γιάννη και τ’ αδέλφια του, που – παρά τις διαμαρτυρίες τους – γνωρίζουν την προνομιακή πλευρά των ΗΠΑ, υπήρξαν Ελληνες που έπαιξαν κορόνα – γράμματα τη ζωή τους για να επιβιώσουν […]

Η ελληνική κοινωνία πάσχει από βαθιά ιδεοληψία κι από κρίσεις ευσεβών πόθων. Για χρόνια τώρα ό,τι δεν αρέσει ή δεν ταιριάζει σε κάποιο πολιτικό αφήγημα βαπτίζεται «νεοφιλελεύθερο». Κι ο αφηγητής ξεμπερδεύει. Απελευθερωμένος από το όποιο βάρος απόδειξης, συνεχίζει την πολεμική του. Ετσι και σε πρόσφατο άρθρο του ο φίλος Κώστας Μουζέλης ονομάτισε σαν βαρβαρότητα τον […]

Το ζήτημα της ύπαρξης στη φύση και η διεκδίκηση της ισότητας στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η ζωή. Εχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες για την ύπαρξη του ανθρώπου, τη φυσική εξέλιξη των ειδών και τη δημιουργία των ανθρώπινων κοινωνιών. Στις βασικές διδασκαλίες της πολιτικής επιστήμης βρίσκεται η μελέτη της δύναμης/εξουσίας, της […]

Η ιστορία της Αθήνας, και της Αττικής γενικότερα, είναι φορτωμένη από χρονικά εισβολών από διαφορετικά φύλα. Από πολεμικούς λαούς που στόχευαν στην κατάκτηση, τη λεηλασία και τον πλουτισμό μέχρι και οργανωμένες στρατιωτικές δυνάμεις που απέβλεπαν στη δημιουργία η εμπέδωση αυτοκρατοριών. Τα σοβαρότερα προβλήματα η Αθήνα τα υπέστη από την εισβολή βαρβαρικών φύλων. Μετά τη μοιραία […]

Εδώ και πολλά χρόνια ο Ερντογάν δεν κρύβει τις διαθέσεις του. Η Δύση όμως στην προσπάθεια αναζήτησης μετριοπαθών ισλαμιστών εθελοτυφλεί. Και τον βοήθησε ουσιαστικά να χτίσει το καθεστώς του. Γι’ αυτόν δεν υπάρχει ακραίο και μετριοπαθές Ισλάμ. «Είναι προσβλητική μια τέτοια αναφορά» έχει δηλώσει. «Υπάρχει μόνο Ισλάμ» τονίζει. Οσοι στη Δύση επιμένουν στην επισήμανση αυτή […]

Σε ολόκληρη την πορεία της νεότερης ελληνικής Ιστορίας τα όποια επιτεύγματα προήλθαν από την αξιοποίηση των συγκυριακών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων. Η σωστή μελέτη και η επιτυχής εκμετάλλευση των βλέψεων κι ανησυχιών των μεγάλων διεθνών πρωταγωνιστών διευκόλυνε το ελληνικό κράτος να θριαμβεύσει εκεί όπου η λογική οδηγούσε σε μάλλον απογοητευτικά συμπεράσματα. Ετσι ευοδώθηκε η Επανάσταση […]

Ενα σχετικά πρόσφατο βιβλίο του Ευάγγελου Κοροβίνη («Η Νεοελληνική Φαυλοκρατία», Αρμός, 2008), που έπεσε τελευταία στα χέρια μου, ανοίγει ορίζοντες στη σκέψη μας για εθνική αυτογνωσία. Ιδιαίτερα τώρα που ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια της ύπαρξής μας σαν κράτους.  Διεισδύοντας με κριτική ματιά στην ιστορία μας διαπιστώνει φαινόμενα και συμπεριφορές που ενοχλούν ίσως και […]

Η στάση του Ερντογάν στο ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και ο ενθουσιασμός με τον οποίο η απόφασή του έγινε δεκτή από τον τουρκικό λαό δείχνουν μια διάσταση του προβλήματος που δεν έγινε απόλυτα κατανοητή στη χώρα μας. Το ζήτημα δεν αφορά ευθέως τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Είναι ένα καθαρό δείγμα της αλαζονικής […]