[Προεκτάσεις] Υστερόγραφο

Στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Αρχαία Ολυμπία τέθηκε προ ημερών σε λειτουργία –από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή –το Ιστορικό Αρχείο της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το υλικό από τη διεκδίκηση μέχρι και το τέλος της διοργάνωσης των Αγώνων βρίσκεται πλέον στη διάθεση των ενδιαφερομένων –σε φυσική και ψηφιακή μορφή.

Αυτή είναι η τεχνική πλευρά του θέματος και ότι πήρε δέκα χρόνια για κάτι που έπρεπε να υπάρχει από την επόμενη ημέρα είναι μια άλλη συζήτηση. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, περισσότερο ουσιαστική: η λειτουργία αυτού του Αρχείου είναι το υστερόγραφο εκείνης της εποχής. Κάτι σαν μηχανή του χρόνου που μας γυρίζει σε μια περίοδο της χώρας που δεν θα ξανάρθει.

Η προσήλωση στον στόχο ανεξάρτητα από το πολιτικό περιβάλλον προσφέρεται για ασκήσεις εθνικής αυτογνωσίας. Η ανταπόκριση στην πολυπλοκότερη διοργάνωση του πλανήτη συνδέει τρεις διαφορετικές πολιτικές περιόδους: άρχισε από τον Ανδρέα Παπανδρέου, συνεχίστηκε κυρίως με τον Κώστα Σημίτη και ολοκληρώθηκε με τον Κώστα Καραμανλή. Δεν υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα σε άλλον τομέα. Ο,τι αρχίζει από τη μια κυβέρνηση ανατρέπεται από την επόμενη –καμιά φορά και ό,τι αρχίζει από τον έναν υπουργό ανατρέπεται από τον διάδοχό του, της ίδιας κυβέρνησης.

Κάπως έτσι η παρακαταθήκη του 2004 ενταφιάστηκε. Τη διοργάνωση των Αγώνων διαδέχθηκε η σιωπή και ενίοτε η παραχάραξη, τα έργα υποδομής αποσυνδέθηκαν από το γεγονός που τα προκάλεσε, ή τα επιτάχυνε. Αλλά οι Αγώνες υπήρξαν –δεν τους φανταστήκαμε. Η διεθνής αναγνώριση καταγράφηκε σε χαρτί, σε φιλμ σε ψηφιακούς δίσκους –δεν ήταν μύθευμα. Η υποδειγματική διοργάνωση ήταν πραγματικότητα –δεν την κατασκεύασε κανείς. Αυτά ήταν συλλογική κατάκτηση, όποια γνώμη και αν έχει κανείς για τον χαρακτήρα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Και αυτό είναι το «ελληνικό παράδοξο» που αναδεικνύει το Αρχείο. Οι Ελληνες τα καταφέρνουν στα μεγάλα και αποτυγχάνουν στα μικρά. Είναι θέμα ηγεσίας. Οταν υπάρχει βρίσκονται πολλοί να ακολουθήσουν, όταν λείπει και αυτοί που θέλουν απογοητεύονται.

Για το πρόσημο των ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων υπάρχουν αντιρρήσεις, αμφισβητήσεις, αντικρουόμενες εκδοχές. Αυτά θα τα ξεκαθαρίσει η επιστημονική έρευνα που ήδη εξελίσσεται. Το Ολυμπιακό Αρχείο περιγράφει με ντοκουμέντα τι ήταν για τη χώρα ο Αύγουστος του 2004. Η παραβολή του με τη σημερινή κατάσταση οδηγεί μελαγχολικά σε μια φράση του Βίκτωρος Ουγκώ: «Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται και η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται».