Πριν από δύο εβδομάδες, ο αργεντινός σκιτσογράφος Κίνο είχε παραχωρήσει μια συνέντευξη με αφορμή τα 50 χρόνια από τη γέννηση της Μαφάλντα, της πιο διάσημης δημιουργίας του. Η συζήτηση με τον δημοσιογράφο πήγε μοιραία στην κατάσταση που βιώνει σήμερα η χώρα του. Αλλά εκείνος πήγε ακόμη πιο πίσω: «Ασφαλώς η εμπειρία της δικτατορίας συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός πιο δημοκρατικού πνεύματος. Ομως, υπάρχει το πρόβλημα του περονισμού. Ο περονισμός βρίσκεται παντού, στην κυβέρνηση, στην αντιπολίτευση. Εδώ και εξήντα χρόνια δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα».
Είναι λοιπόν ο περονισμός η μήτρα όλων των κακών στην Αργεντινή; Και αρκεί η λαϊκιστική κληρονομιά του Χουάν Περόν για να εξηγηθεί το γεγονός ότι μια χώρα που είχε κάποτε την πέμπτη πιο ισχυρή οικονομία στον πλανήτη γνώρισε μια επώδυνη χρεοκοπία και σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα μιας δεύτερης; Μια απάντηση έδωσε στο προπερασμένο τεύχος του το «Εκόνομιστ» –και φαίνεται να είναι θετική. «Η κρίση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην ανικανότητα της προέδρου Κριστίνα Φερνάντες, μόνο που η Φερνάντες είναι απλώς η τελευταία σε μια σειρά λαϊκιστών, άσχετων στα οικονομικά, με πρώτο διδάξαντα τον Χουάν Περόν» σημείωνε το βρετανικό περιοδικό. «Δεν είναι δύσκολο να εισέλθει μια χώρα σε σταθερή τροχιά παρακμής. Δεν χρειάζεται κάτι το ακραίο, οι αδύναμοι θεσμοί, οι επαρχιώτες πολιτικοί, η οκνηρή εξάρτηση από μερικές πλουτοπαραγωγικές πηγές και η συστηματική άρνηση της πραγματικότητας αρκούν» διαπίστωνε.
Η εικόνα που μεταφέρει ο ανταποκριτής της «Μοντ» από το Μπουένος Αϊρες επιβεβαιώνει αυτήν την περιγραφή. Το τελευταίο διάστημα στα σουπερμάρκετ, γράφει η γαλλική εφημερίδα, κάποιοι σημειώνουν σε σημειωματάρια τις τιμές των προϊόντων. Δεν είναι πελάτες, όμως, αλλά μέλη της Καμπόρα, ενός κινήματος νέων που ίδρυσε ο γιος της προέδρου της Αργεντινής για να υποστηρίξει την πρωτοβουλία «επιτήρηση τιμών» της μητέρας του. Η πρωτοβουλία της Φερνάντες είναι αποτέλεσμα μιας συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνησή της με τις εταιρείες τροφίμων και προβλέπει σταθερές τιμές για περίπου 80 βασικά αγαθά. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η Φερνάντες προσπαθεί να θεραπεύσει με ασπιρίνες μια πολύ βαρύτερη ασθένεια: οι πληθωριστικές πιέσεις στην Αργεντινή είναι τεράστιες μετά την υποτίμηση του πέσο κατά 20% στην οποία υποχρεώθηκε η κυβέρνηση προκειμένου να τονώσει την οικονομία της και να αποφύγει μια νέα βουτιά στην άβυσσο.
Αυτήν τη βουτιά ετοιμάζεται να ρίξει η Βενεζουέλα. Αλλά κι εδώ πρέπει να δοθεί μια εξήγηση. Αν κάποτε η Αργεντινή ήταν η πέμπτη πιο ισχυρή οικονομία του πλανήτη, σήμερα η Βενεζουέλα είναι η πέμπτη πετρελαιοπαραγωγός χώρα και πρώτη σε αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο. Κι όμως, απειλείται με οικονομική και κοινωνική κατάρρευση. Πολλά βασικά αγαθά είναι είδος εν ανεπαρκεία, τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα οδηγούνται στην εξαθλίωση και η μεσαία τάξη βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάντασμα της ανέχειας. Η εγκληματικότητα είναι ανεξέλεγκτη, η διαφθορά έχει λάβει ενδημικές διαστάσεις. Και η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο καταφεύγει στις πιο βίαιες μορφές καταστολής κατά των φοιτητών που ζητούν περισσότερες ελευθερίες.
Καθώς έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες, δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλές συμπέρασμα για το εάν ευθύνεται ο τσαβισμός για την κατάσταση στη Βενεζουέλα ή η αδυναμία των κληρονόμων του να διαχειριστούν την κληρονομιά. Η αλήθεια βρίσκεται ενδεχομένως κάπου στη μέση. Αυτό που ενδιέφερε περισσότερο τον Τσάβες ήταν πώς θα ζήσει και θα πεθάνει δημοφιλής. Κι αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο διέθεσε τον πλούτο της χώρας του κυρίως για την πρόσκαιρη ανακούφιση των φτωχών και όχι για να θέσει τα θεμέλια μιας στέρεης οικονομίας. Κι έτσι, η μπολιβαριανή επανάσταση κινδυνεύει σήμερα να σκάσει σαν φούσκα στα χέρια ενός διαδόχου που δεν έχει το ίδιο χάρισμα με τον προκάτοχό του κι επομένως δεν μπορεί να εμπνεύσει τις μάζες. Αποτέλεσμα; Οι παραγκουπόλεις βράζουν. Τα θεμέλια της μπολιβαριανής επανάστασης δεν τρίζουν εξαιτίας των φοιτητικών διαδηλώσεων αλλά εξαιτίας της δυσαρέσκειας στις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις. «Τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα» δήλωνε στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ένας άλλοτε ένθερμος υποστηρικτής του Τσάβες καθώς στεκόταν έξω από ένα κρατικό κατάστημα τροφίμων. «Πουλάνε τα τρόφιμα σαν να πρέπει να τρώμε μία φορά την εβδομάδα» σημείωνε.
Σύμφωνα με τη Μαργκαρίτα Λόπες Μάγια, καθηγήτρια Ιστορίας στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας, «η σημερινή οικονομική κρίση και η κοινωνική αναταραχή δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της πολιτικής του Μαδούρο, είναι και της κληρονομιάς του Τσάβες». Ο εμπνευστής της μπολιβαριανής επανάστασης, όμως, δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Οι υποστηρικτές του δεν τον βλέπουν να εμφανίζεται στις τηλεοπτικές τους οθόνες για να μιλήσει τρεις και τέσσερις ώρες. Το επαναστατικό όραμα αρχίζει να ξεφτίζει και θα ξεφτίσει ακόμη περισσότερο όσο ο Νικόλας Μαδούρο κόβει πληθωριστικό χρήμα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της οικονομίας και χρησιμοποιεί δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες και παρακρατικούς για να αποκαταστήσει την κοινωνική ηρεμία.
Υφεση
Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 3% τον Ιανουάριο στην Αργεντινή ενώ τα συνδικάτα των οδηγών φορτηγών απειλούν με εθνική απεργία σε περίπτωση που δεν ικανοποιηθεί το αίτημά τους για αύξηση της τάξης του 35%. Ανησυχητική θεωρείται και η μείωση του εμπορικού ισοζυγίου κατά 279 εκατομμύρια δολάρια
Αργεντινή
– 771 δισ. δολάρια είναι το ΑΕΠ (σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης)
– 18.600 δολάρια το κατά κεφαλήν εισόδημα
– 30% το ποσοστό των κατοίκων που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας
– 55% εκτιμάται η ετήσια αύξηση του πληθωρισμού
Πληθωρισμός: Είναι ο ίδιος ο καταναλωτής που πρέπει να διεκδικήσει τα δικαιώματά του και να αρνηθεί να αγοράσει προϊόντα οι τιμές των οποίων έχουν αυξηθεί – Η Κριστίνα Φερνάντες σχολιάζοντας την ξέφρενη αύξηση του πληθωρισμού
Τυπώνουν χρήμα…
Το δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει φθάσει στο 16% και πλέον χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό με τύπωμα χρήματος από την κυβέρνηση. Η πολιτική αυτή έχει εκτοξεύσει τον πληθωρισμό πάνω από το 50%, με αποτέλεσμα να μειώνεται δραματικά η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Σημαντικά υπερτιμημένη επίσης είναι η συναλλαγματική ισοτιμία.
Βενεζουέλα
– 407,4 δισ. δολάρια είναι το ΑΕΠ της (σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης)
– 13.600 δολάρια το κατά κεφαλήν εισόδημα
– 31,6% το ποσοστό των κατοίκων που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας
– 50%είναι η ετήσια αύξηση του πληθωρισμού
Φασίστες: Δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε αυτές τις φασιστικές ομάδες, των οποίων το αφεντικό βρίσκεται πίσω από τα σίδερα. Η Βενεζουέλα δεν θα γίνει Ουκρανία – Ο Νικολάς Μαδούρο σχολιάζοντας τις κινητοποιήσεις των φοιτητών
