Οι δολοφόνοι ήρθαν από το κρύο

Μια γυναίκα εξαφανίζεται μέσα από το σπίτι της την ώρα που ο γιος της κοιμάται και ο σύζυγος λείπει σε ταξίδι. Στην αυλή είναι φτιαγμένος από κάποιον άγνωστο – παιδιά της γειτονιάς; – ένας χιονάνθρωπος, ο οποίος όμως αντί να κοιτάζει προς τα έξω κοιτάζει το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας.

Μαζί με την εξαφάνιση της γυναίκας συμβαίνει και κάτι ακόμη παράξενο: ο λαιμός του χιονανθρώπου τυλίγεται πλέον με το φουλάρι της εξαφανισμένης γυναίκας. Πολύ αργότερα ο αστυνομικός Χάρι Χόλε θα ανακαλύψει στο… στομάχι του και το κινητό της.

Η εξαφάνιση αυτή δίνει λαβή στον Χόλε να αναζητήσει σύνδεση και με άλλη εξαφάνιση πριν από έναν χρόνο. Και μετά με άλλες. Οι προϊστάμενοί του τον λοιδορούν: η Νορβηγία δεν έχει σίριαλ κίλερ, λένε, και ο Χόλε έχει εμμονή με τους σίριαλ κίλερ επειδή είναι ο μόνος αστυνομικός επιθεωρητής που έχει αντιμετωπίσει μια τέτοια περίπτωση (ξένου) και γιατί έχει εκπαιδευθεί σχετικά στις ΗΠΑ. Το κουβάρι όμως ξετυλίγεται και αποκαλύπτει πολλές ανεξιχνίαστες εξαφανίσεις γυναικών τα τελευταία είκοσι χρόνια, όλων μητέρων. Το σήμα κατατεθέν των εξαφανίσεων είναι ένας χιονάνθρωπος, ο οποίος πάντα υπάρχει στην περιοχή, αλλά και η εποχή: οι εξαφανίσεις γίνονται πάντα Νοέμβριο, με τα πρώτα χιόνια.

Αλλά δεν υπάρχουν πτώματα. Ο Χόλε είναι πεπεισμένος ότι βρίσκεται μπροστά σε περίπτωση σίριαλ κίλερ και ότι ο δολοφόνος παίζει μαζί του ανοιχτά πια, ξέροντας ότι είναι ο μόνος νορβηγός αστυνομικός που μπορεί να τον αντιμετωπίσει. Δύο είναι τα ενδεχόμενα: είτε ο δολοφόνος θέλει στο τέλος να πιαστεί για να γίνει γνωστό το «έργο» του είτε προκαλεί τον Χόλε πιστεύοντας ότι μπορεί να τον νικήσει και αυτόν.

Τα πράγματα φτάνουν στα άκρα. Ο ατίθασος Χόλε, με τη βοήθεια τριών-τεσσάρων αστυνομικών, ανάμεσα στους οποίους και μία νέα και όμορφη αστυνομικίνα, η Κατρίνε, θα ξεκινήσει ένα ανελέητο κυνηγητό του δολοφόνου, νιώθοντας όμως ότι βρίσκεται πάντα ένα βήμα πριν από αυτόν. Κυνηγητό στο Οσλο, στο Μπέργκεν, σε ένα νησάκι, σε ένα φιόρδ. Οι εξαφανίσεις συνεχίζονται, αυτή τη φορά και με πτώματα. Πτώματα κατακρεουργημένα, με κομμάτια των οποίων φτιάχνονται χιονάνθρωποι. Ωσπου να τελειώσει ο εφιάλτης θα υπάρξουν τρεις τουλάχιστον δραματικές ανατροπές ενώ ο Χόλε παραλίγο να χάσει τη δουλειά του.

Το φινάλε, στην κορυφή ενός χιονοδρομικού κέντρου, είναι αντάξιο των καλύτερων ταινιών δράσης. Οπως και όλο το βιβλίο άλλωστε, που κρατάει το σασπένς παρά τις 600 σελίδες του.

Οσο για τον Χάρι Χόλε, είναι μια τυπική περίπτωση συμπαθούς πλην ατίθασου αστυνομικού, τον οποίο παρά τις μεγάλες ικανότητές του οι προϊστάμενοί του θέλουν να τον απομακρύνουν. Είναι αλκοολικός και στο βιβλίο αυτό πίνει μόνο Κόκα-Κόλα και ένα κίτρινο υγρό που μοιάζει με μπίρα αλλά δεν είναι. Μόνο μία φορά, σε μια δύσκολη στιγμή, υποκύπτει στο πάθος του, με οδυνηρές συνέπειες για τον ίδιο. Είναι ένας μοναχικός καβαλάρης, κάποιος που αντιδρά σε κάθε είδους εξουσία αλλά και που αφοσιώνεται πλήρως στη δουλειά του, γιατί μόνο έτσι ξεχνά τον εαυτό του. Ο μόνος τρόπος για να μην πιει είναι να δουλέψει, αφού η δουλειά είναι το δεύτερο αλκοολίκι του.

Το στυλ του Νέσμπο και η γενικότερη δομή των βιβλίων του – έχει γράψει δέκα αστυνομικά μεταφρασμένα σε 40 γλώσσες – βρίσκονται πιο κοντά στο αμερικανικό νουάρ παρά στο αστυνομικό, π.χ., της Νότιας Ευρώπης. Η γραμμή της πλοκής δεν χάνεται ποτέ, και ας είναι έργο πολυπρόσωπο και ας πρόκειται για πολυπλόκαμη ιστορία. Η δομή και η εξέλιξη της ιστορίας έχουν την καθαρότητα αλλά και την επιμέλεια – θα έλεγε κανείς την ψιλοβελονιά – που έχουν φέρ’ ειπείν οι ιστορίες του Μάικλ Κόνολι και του επιθεωρητή Χάρι Μπος. Αλλά διαθέτουν ταυτόχρονα, σε σωστές δόσεις, αναλύσεις, σκέψεις, εικόνες που ταιριάζουν σε μια πολύ ωριμότερη και πιο πολύπλοκη κοινωνία από αυτήν που παρουσιάζουν οι Αμερικανοί.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ίδιο το όνομα του Χάρι Χόλε είναι εμπνευσμένο από μία από τις καλύτερες στιγμές του βρετανικού και όχι του αμερικανικού κινηματογράφου: τον «Τρίτο άνθρωπο». Το όνομα του ντετέκτιβ προέκυψε από συνένωση των μικρών ονομάτων των Χάρι Λάιμ (Ορσον Γουέλς) και Χόλι Μάρτινς, που αντιπροσωπεύουν το καλό και το κακό, που το ένα αναζητεί – και δεν μπορεί να κάνει χωρίς – το άλλο.